Zespół suchego oka
Jaskra normalnego ciśnienia
Większość pacjentów kojarzy jaskrę wyłącznie z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Tymczasem tak naprawdę mianem jaskry określa się wieloczynnikową grupę chorób, których wspólnym mianownikiem jest postępująca neuropatia (uszkodzenie) nerwu wzrokowego, a w efekcie ubytki w polu widzenia lub nawet nieodwracalna utrata wzroku (dlatego tak ważne są regularne kontrole okulistyczne). Owszem, podstawowym czynnikiem ryzyka powstania tej neuropatii jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (jego statystyczna norma wynosi od 10 do 21 mm Hg). U części pacjentów nie ma jednak związku między jego wysokością a progresją neuropatii nerwu wzrokowego. Mowa wówczas o tzw. jaskrze normalnego ciśnienia.
Co zatem jest przyczyną w tym konkretnym przypadku?
Kiedyś ta postać jaskry stanowiła wręcz diagnostyczną zagadkę. Skoro zakładano, że uszkodzenie włókien nerwu wzrokowego jest wynikiem wyłącznie wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego, trudno było się spodziewać jaskry u pacjentów z prawidłowym ciśnieniem. Obecnie wiemy już nieco więcej na ten temat. Przypuszcza się, że w przypadku tzw. jaskry z normalnym ciśnieniem śródgałkowym najbardziej istotną rolę odgrywa przewlekłe niedokrwienie nerwu II. Zaburzenie jego ukrwienia powoduje z kolei wzmożoną podatność jego włókien na działanie ciśnienia śródgałkowego. Jakie ma to konsekwencje? Otóż powoduje to, że ciśnienie śródgałkowe nawet w granicach statystycznej normy jest za wysokie.
Kto jest bardziej narażony?
Badania kliniczne dowiodły, że pacjenci z jaskrą normalnego ciśnienia mają, w porównaniu z pacjentami wysokiego ciśnienia, m.in. większe tendencje do zaburzeń przebiegających ze skurczem naczyń, takich jak: migrenowe bóle głowy, zespół Raynauda czy niedokrwienne choroby naczyniowe. Układ immunologiczny również może odgrywać rolę w patogenezie tej choroby. Zauważono bowiem, że jaskra normalnego ciśnienia częściej współwystępuje z takimi chorobami autoimmunologicznymi, jak: toczeń trzewny układowy, zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Hashimoto.
Jakie są objawy i kiedy można je dostrzec?
Jaskra to specyficzna choroba, która nie daje wrażeń bólowych . Pacjent nie zauważa więc nic szczególnego we wczesnym okresie choroby. Dopiero „przypadkowe” badanie dna oka może zasygnalizować jaskrowe uszkodzenie w tarczy nerwu wzrokowego i zmiany w polu widzenia. A kiedy odczuwa to pacjent? Bywa, że ostrość wzroku pozostaje prawidłowa bardzo długo. Ubytki w polu widzenia pojawiają się bowiem początkowo na obwodzie pola. W końcowym stadium jaskry pole widzenia zacieśnia się tak, że obraz jest widziany jak „przez dziurkę od klucza”.
Jak temu przeciwdziałać?
Jedynie wczesne rozpoznanie choroby, a więc wczesne rozpoczęcie leczenia gwarantuje wstrzymanie procesu destrukcji w nerwie wzrokowym i uchronienie przed ślepotą. Jeżeli wywiad rodzinny w kierunku jaskry jest ujemny a pacjent nie ma żadnych dolegliwości, pierwsze badanie oczu w kierunku jaskry powinno być przeprowadzone około 40 r. życia. W przypadku rodzinnego występowania jaskry lub czynników ryzyka jej rozwoju – znaczenie wczesnej.
Jak lekarz diagnozuje i leczy to schorzenie?
Okulista ocenia tarczę nerwu wzrokowego podczas badania dna oka, sprawdza pole widzenia oraz mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe. Obrazuje także przedni i tylny odcinek oka za pomocą tomografii optycznej (OCT). U pacjentów z jaskrą normalnego ciśnienia występuje charakterystyczne dla jaskry uszkodzenie tarczy nerwu wzrokowego oraz ubytki w polu widzenia przy prawidłowych wartościach ciśnienia wewnątrzgałkowego. Rozpoznanie „jaskra normalnego ciśnienia” to nie wyrok. Postępowanie lecznicze w tej postaci choroby polega na farmakologicznym obniżaniu ciśnienia śródgałkowego i poprawie ukrwienia.
Ważne: Pamiętajmy o regularnych kontrolach okulistycznych. Nie zwlekajmy z wizytą u specjalisty chorób oczu, gdy cokolwiek, w kwestii naszego wzroku, nas niepokoi. W przypadku takich groźnych chorób, jak jaskra, nie można czekać!
Podziel się:
