Bóle dłoni – przyczyny

Dolegliwości opisywane powyżej nie zawsze jednak oznaczają chorobę – najczęściej są one następstwem urazu lub powtarzających się przeciążeń, a przede wszystkim braku odpowiedniej proporcji pomiędzy czasem pracy a odpoczynkiem. Choroby, w których najczęściej występuje ból rąk i dłoni to między innymi:

• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• zapalne choroby stawów,
• neuropatia (w tym zespół cieśni nadgarstka),
• zapalenie pochewki ścięgna zginacza palca,
• zespół de Quervaina,
• objaw Raynauda,
• ganglion (torbiel galaretowata),
• choroby odcinka szyjnego kręgosłupa.

Choroba zwyrodnieniowa stawów dłoni

Choroba zwyrodnieniowa stawów to schorzenie polegające na obecności zmian degeneracyjnych stawów dłoni, powstających na skutek utraty chrząstki stawowej, która pokrywa i chroni powierzchnie stawowe kości budujących staw. Chrząstka może się ścierać oraz pękać, przez co ocierające się o siebie (w trakcie ruchu) uszkodzone powierzchnie powodują głęboki i tępy ból w dłoni, a także trzeszczenie stawów ją budujących – dlatego podczas ruchu dolegliwości te nasilają się, natomiast w spoczynku zmniejszają.  Powyższy proces degeneracyjny może doprowadzić do ograniczenia ruchów ręką, przykurczu, a nawet zaniku mięśni.

Zapalne choroby stawów

Obok choroby zwyrodnieniowej, pomijając urazy, najczęstszą przyczyną bólu dłoni jest reumatoidalne zapalenie stawów (nazywany również RZS, gośćcem).
Ta przewlekła choroba może jednak rozwijać się szybko i w krótkim czasie doprowadzić do uszkodzenia stawów m.in. dłoni. Zmiany te swym zasięgiem mogą dotykać stawów międzypaliczkowych, śródręczno-paliczkowych oraz nadgarstków – przez co wykonywanie codziennych czynności (takich jak: mycie, ubieranie lub trzymanie przedmiotów) i ruchy precyzyjne są utrudnione. Do innych objawów, nie tylko miejscowych, ale także ogólnoustrojowych, towarzyszących RZS należy zaliczyć:

• zniekształcenie stawów obu rąk,
• ograniczenia ruchomości, zwłaszcza po przebudzeniu, a nawet całkowite zesztywnienie,
• obrzęk stawów,
• zaczerwienienie stawów,
• mrowienie i drętwienie rąk,
• podskórne guzki przy stawach,
• uczucie zmęczenia,
• częste stany podgorączkowe,
• brak apetytu.

Dolegliwości te szczególnie mogą nasilać się w nocy i na zmianę pogody.

Neuropatia

Neuropatie, czyli choroby polegające na uszkodzeniu nerwów, mają różnorodne przyczyny, m.in. urazy ręki (np. w wyniku wypadków komunikacyjnych czy kontuzji sportowych), alkoholizm, choroby zakaźne czy choroby metaboliczne (np. cukrzyca). W dłoni neuropatie najczęściej dotyczą nerwu łokciowego, promieniowego oraz pośrodkowego. To, który obszar dłoni i który z palców objęty jest procesem chorobowym, zależy od tego, który z nerwów jest uszkodzony. Neuropatia objawia się silnym bólem w obrębie dłoni, zaburzeniami czucia, drętwieniem, mrowieniem, przeczulicą, a także nieanatomicznym ułożeniem ręki (tzn. ułożeniem charakterystycznym dla nerwu, który został uszkodzony). Oprócz całkowitego uszkodzenia, nerwy kończyny górnej mogą być również jedynie uciśnięte, co także może być przyczyną bólu dłoni.

Jedną z przyczyn, która powoduje ww. ucisk jest zespół cieśni nadgarstka – polegający na ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, prowadzącym do jego stanu zapalnego. Choroba ta dotyczy najczęściej osób pracujących intensywnie rękoma np. szwaczek, informatyków, fryzjerów. Oprócz bólu, który może nasilać się w nocy, w schorzeniu tym pojawia się utrudnione zaciskanie ręki w pięść, odkręcanie słoika, a także trzymanie przedmiotów w dłoni.

Zapalenie pochewki ścięgna zginacza palca

Częstą przyczyną bólu dłoni, jej palców oraz problemów z ich zginaniem jest zapalenie pochewki ścięgna zginacza. Poszerzona procesem zapalnym pochewka utrudnia ślizganie się ścięgna podczas ruchu (zginania), co dodatkowo może prowadzić do zablokowania palca w zgięciu. Zapalenie pochewki ścięgna zginacza palca najczęściej jest następstwem powtarzających się mikrourazów.

Zespół de Quervaina

W przebiegu choroby de Quervaina dochodzi do zapalenia pochewki ścięgnistej ścięgna mięśnia odwodziciela długiego i prostownika krótkiego kciuka. Powoduje to dokuczliwy ból w obrębie kciuka i dłoni, jak również ogranicza sprawność dłoni. Ból może również promieniować do przedramienia.

Objaw Raynauda

Objaw Raynauda to napadowy skurcz tętnic dotyczący głównie palców dłoni. Najczęściej występuje on na skutek niskiej temperatury, stresu emocjonalnego, ale może również wystąpić bez uchwytnej przyczyny. Atak rozpoczyna się zblednięciem palców do barwy woskowo-białej oraz ostrym, nieprzyjemnym bólem. Następnie dochodzi do zasinienia palców i kolejno do ich obrzęku oraz zaczerwienienia. Czas trwania ataku jest różny i nieprzewidywalny.

Ganglion

Ganglion, czyli torbiel galaretowata, jest guzkiem wypełnionym galaretowatym płynem, lokalizującym się najczęściej na grzbietowej stronie nadgarstka w okolicach torebek stawowych i ścięgien. Może być objawem odczynu zapalnego, zwyrodnienia w obrębie pochewki ścięgnistej lub torebki stawowej powstającej na skutek przeciążeń lub częstych urazów. Zmiana ta może powodować bolesne dolegliwości w obrębie dłoni i nadgarstka.

Choroby odcinka szyjnego kręgosłupa

Jedną z nich jest dyskopatia, czyli choroba krążka międzykręgowego. Dyskopatia może być skutkiem zmian zwyrodnieniowych kręgów szyjnych lub przepukliny krążka międzykręgowego. W schorzeniu tym dochodzi do drażnienia lub ucisku nerwów unerwiających kończynę górną od ramienia aż po same palce. Właśnie dlatego choroby odcinka szyjnego kręgosłupa mogą objawiać się bólami dłoni, zaburzeniami czucia, drętwieniem lub mrowieniem oraz pogorszeniem siły mięśniowej w ich obrębie.

Leczenie

Sposób leczenia bólu dłoni zależy od przyczyny, która go wywołuje. Urazy i przeciążenia wymagają oszczędnego trybu życia i czasu na regenerację delikatnych struktur ręki. Objawowo stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które mają za zadanie skutecznie zwalczyć ból i stan zapalny. Leki te można stosować w postaci tabletek oraz miejscowo jako maści lub żele. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki sterydowe, które najczęściej są podawane w postaci iniekcji bezpośrednio w miejsce, które jest źródłem bólu. Poza tym stałym elementem leczenia bólu dłoni jest rehabilitacja, która nie tylko ma za zadanie łagodzić ból, ale także przyspieszyć powrót do pełnego zdrowia.