Najprostszym badaniem, które umożliwia wykrycie nieprawidłowości w układzie moczowym, jest badanie ogólne moczu. Jest to badanie, które w pierwszej kolejności wykonuje się np. przy podejrzeniu zakażenia w układzie moczowym czy też kamicy moczowej. Badanie jest proste do wykonania, a nieprawidłowości, które ewentualnie w nim się stwierdzi, umożliwiają postawienie ostatecznej diagnozy lub ukierunkowują lekarza do przeprowadzenia dalszej diagnostyki, np. do zlecenia badań obrazowych jak usg jamy brzusznej z oceną układu moczowego.
Jak wykonuje się badanie ogólne moczu?
Do wykonania badania potrzebna jest próbka moczu, którą do laboratorium należy dostarczyć w zakupionym w aptece pojemniczku przeznaczonym do wykonania badania ogólnego moczu. Mocz do badania powinno się oddać rano, bezpośrednio po wstaniu z łóżka (jest to tzw. mocz poranny, "po nocy"). Przed oddaniem moczu należy dobrze się umyć. Najlepiej, aby do pojemniczka trafił tzw. mocz ze środkowego strumienia (pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety, następnie kolejną do pojemniczka i końcową raz jeszcze do toalety). Mocz pobrany w ten sposób da najbardziej wiarygodny wynik całego badania. Po napełnieniu pojemniczka mocz powinno się od razu dostarczyć do laboratorium. W przypadku dzieci, które nie umieją jeszcze załatwiać się na nocniku, mocz można pobrać do specjalnych woreczków (specjalny dla chłopca i specjalny dla dziewczynki), które można kupić w aptece - "złapany" mocz należy w woreczku włożyć do pojemniczka i w tej postaci dostarczyć do laboratorium.
W badaniu ogólnym moczu można ocenić wiele cech fizykochemicznych pobranej próbki moczu. Ocenia się między innymi barwę moczu, ciężar właściwy, pH, przejrzystość, obecność barwników żółciowych, białka, ciał ketonowych, glukozy, jak również obecność białych i czerwonych krwinek (leukocyty i erytrocyty), bakterii, kryształów, nabłonków, wałeczków. W badaniu ogólnym moczu ocenia się także obecność śluzu.
Czy obecność śluzu w moczu zawsze wiąże się z chorobą?
Nie. Wszystko zależy od tego, jak "wygląda" pozostała część badania ogólnego moczu. Jeśli pozostałe parametry badania ogólnego moczu są prawidłowe, a śluz jest opisywany jako mierny (chociaż w tej sytuacji może być też opisywany jako obfity), to nie ma powodu do niepokoju, bo wynik badania moczu jest całkowicie w normie. Jeśli natomiast pozostałe parametry także odbiegają od normy, wtedy należy wyjaśnić przyczynę obecności śluzu w moczu.
O czym może świadczyć obecność śluzu w moczu?
W pierwszej kolejności należy upewnić się, że próbka moczu do badania została pobrana w prawidłowy sposób. Głównie chodzi tu o właściwą higienę - mężczyźni powinni oddawać do badania mocz po dokładnym odciągnięciu napletka i umyciu intymnej okolicy, kobiety natomiast powinny rozchylić wargi sromowe, dokonać toalety i dopiero wtedy oddać mocz do badania. Należy także pamiętać, że kobiety nie powinny oddawać moczu do badania w czasie trwania miesiączki lub na kilka dni przed jej pojawieniem się - może to mieć także bowiem wpływ na wynik badania ogólnego moczu, który będzie w tej sytuacji zafałszowany. Ponadto, po oddaniu próbki moczu do badania, powinno się dostarczyć próbkę moczu do laboratorium jak najszybciej, w razie braku takiej możliwości pojemnik z moczem powinien być przechowywany w lodówce.
Jeśli mamy pewność, że mocz do badania został oddany w sposób jak najbardziej prawidłowy, a jego wynik niestety odbiega od normy i zawarta jest w nim duża ilość śluzu, należy zacząć szukać przyczyny, która doprowadziła do takiego stanu.
-
Obecność śluzu w moczu, przy zaburzonym poziomie leukocytów, a często także erytrocytów i obecności bakterii, zazwyczaj świadczy o zakażeniu układu moczowego. Infekcji w układzie moczowym towarzyszą zwykle objawy kliniczne: zazwyczaj są to objawy dyzuryczne (ból przy oddawaniu moczu, oddawanie moczu częściej, małymi porcjami), ból w okolicy nerek oraz gorączka. Takie objawy połączone z nieprawidłowym wynikiem badania moczu są bezwzględnym wskazaniem do wizyty u lekarza, który zaleci właściwe leczenie, prawdopodobnie wskazane będzie włącznie właściwej antybiotykoterapii.
-
Inną przyczyną obecności śluzu w moczu może być zakażenie narządów płciowych, w tej sytuacji zwykle dodatkowo obecne jest pieczenie i świąd okolicy intymnej, u kobiety bardzo często dodatkową uwagę zwraca obecność upławów z dróg rodnych, które mogą być rożnie nasilone. Ponadto, w przebiegu zakażenia narządów płciowych, w moczu zazwyczaj dodatkowo stwierdza się obecność grzybów, zwykle są to drożdżaki Candida. W takiej sytuacji niezbędna jest wizyta u ginekologa, który zaleci dalsze właściwe postępowanie.
-
Zdarza się też, że obecność śluzu w moczu jest wywołana chorobą przewodu pokarmowego, np, w wyniku powstania przetoki pomiędzy jelitem a pęcherzem moczowym, taka sytuacja może mieć miejsce w przebiegu nieswoistego zapalenia jelit - w chorobie Leśniowskiego-Crohna. W tej sytuacji obecność śluzu w moczu jest jedynie objawem dodatkowym i tak naprawdę ma małą wartość diagnostyczną.
Obecność śluzu w moczu, bez żadnych objawów towarzyszących, zwykle nie świadczy o chorobie. Jeśli jednak jego ilość w badanej próbce moczu jest obfita, a dodatkowo obecne są inne objawy, jest to sygnał do niezwłocznej wizyty u lekarza celem postawienia diagnozy i włączenia właściwego leczenia.
