Hoya lacunosa – na zmarszczki i przebarwienia

Hoya lacunosa to gatunek rośliny z rodzaju Hoya, należący do rodziny Apocynaceae (toinowatych). Nazywana jest również woskownicą, hoją cynamonową i porcelanowym kwiatem. Roślina pochodzi z Azji Południowo- Wschodniej, gdzie występuje m.in. na terenach Malezji, Singapuru, Tajlandii, Borneo i Sumatry. Opisywany gatunek hoi to szybko rosnące epifityczne pnącze, które wykorzystuje konary pobliskich drzew jako swoistą podporę. Najczęściej można ją spotkać w lasach (zarówno nizinnych, jak i górskich) oraz w zaroślach rosnących w pobliżu rzek. Obecnie Hoya lacunosa coraz częściej jest gatunkiem uprawnym. Ceni się jej atrakcyjny wygląd i wydzielany przez kwiaty przyjemny, cynamonowo- waniliowy zapach. W Polsce Hoya lacunosa jest popularną rośliną doniczkową. Preferuje półcieniste stanowiska wzrostu oraz umiarkowane podlewanie. W warunkach naturalnych cienkie i smukłe pędy hoi osiągają zwykle długość 60- 90 cm (maksymalnie do 150 cm). Są nagie lub słabo owłosione, w kolorze zielonym, korzeniące się w różnych miejscach (zwłaszcza w węzłach). Gatunek posiada twardawe i mięsiste, ciemnozielone liście o odwrotnie jajowatym lub lancetowatym kształcie (zaostrzony wierzchołek i klinowata podstawa). Są dosyć małe tj. 2- 7 cm długości i 1- 3 cm szerokości. Liście są zaopatrzone w krótki ogonek liściowy (1- 3 cm). Blaszki liściowe wyrastają obficie wzdłuż stosunkowo cienkich pędów. W uprawie tworzone są różne odmiany hoi m.in. osobniki o bogato nakrapianych blaszkach liściowych. Hoya lacunosa charakteryzuje się silnym kwitnieniem, które przy zapewnieniu optymalnych warunków wzrostu może zachodzić cały rok. Pojedyncze i drobne kwiaty o gwiaździstym pokroju są kremowo- białe i tworzą okazałe kwiatostany składające się z ok. 20 sztuk każdy. Kwiatostany wyrastają wzdłuż łodyg. Szypułki pojawiające się w kątach liściowych są na ogół mocne i krótsze niż pojedyncze liście. Są zakończone spłaszczonym baldachimem. Korona kwiatowa składa się z pięciu jajowatych lub eliptycznych płatków ząbkowanych na krawędziach. Korona jest określana jako promieniowo symetryczna i ma średnicę około 6- 7 mm. Jej wewnętrzna powierzchnia jest pokryta aksamitnymi włoskami. Kwiaty wydzielają charakterystyczny zapach porównywany często do mieszanki cynamonu i wanilii, który jest szczególnie wyczuwalny nocą i o poranku. Owoce Hoya lacunosa to lancetowate pęcherzyki o długości wynoszącej zwykle 5- 7 cm.

Na terenach Azji, a w szczególności Indonezji Hoya lacunosa jest używana od lat w celach leczniczych: do łagodzenia objawów dny moczanowej, reumatyzmu, stanów zapalnych stawów, bólu głowy i całego ciała, tężca, astmy i uporczywego kaszlu, żółtaczki oraz gorączki. Świeże liście rośliny były przykładane na miejsca z ranami i oparzeniami, a także na skórę podrażnioną ukąszeniami owadów i węży.

W Europie hoja jest wykorzystywana głównie w przemyśle kosmetycznym. Hoya Lacunosa Flower Extract czyli wyciąg z kwiatów hoi jest składnikiem produktów kosmetycznych o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym i odżywczym. Ekstrakt stanowi dodatek w kosmetykach pielęgnacyjnych do włosów (szampony, odżywki, maski) i ciała (kremy, balsamy, maseczki, żele pod prysznic, toniki). Ze względu na swoje właściwości rozświetlające ekstrakt z kwiatów Hoya lacunosa dodaje się do tzw. kosmetyków kolorowych przeznaczonych do tworzenia makijażu (cieni do powiek, pudrów, podkładów, mgiełek rozświetlających). Zawarte w ekstrakcie składniki aktywne m.in. terpeny, flawonoidy i fitosterole warunkują jego działanie kojące na cerę, a także ochronne i rewitalizujące. Kosmetyki bazujące na wyciągu z porcelanowego kwiatu są dobrym wyborem dla posiadaczy cery suchej, wiotkiej i pozbawionej blasku, ale również dla osób borykających się z problemem trądziku i przebarwień. 

Hoya lacunosa jest źródłem substancji wykazujących właściwości prozdrowotne. Do tej pory nie przeprowadzono wielu analiz, które pozwoliłyby na dokładną ocenę jej składu chemicznego. Wiadomo, że kwiaty rośliny zawierają substancje z grupy terpenoidów, alkoholi, alkenów, aldehydów, benzenoidów oraz metabolitów z grupami estrowymi, ketonowymi, kwasowymi i siarkowymi. W kwiatach Hoya lacunosa potwierdzono obecność głównie alkoholi (ok. 30%), z czego dominował związek 1-okten-3-ol (alkohol grzybowy, ok. 26%), a także (Z)-3-Hexen-1-ol, piranozyd tlenku linaloolu, alkohol fenyloetylowy. Pozostałe to m. in. monoterpeny (linalool, β- ocymen), seskwiterpeny (α- kopaen, β- kariofilen, cis-α- bergamoten), benzenoidy (benzaldehyd, eugenol, salicylan metylu) i ketony (6-metylo-6-hepten-2-on czy aceton geranylowy).

Badania fitochemiczne różnych gatunków hoi wykazały obecność w roślinach z tej rodziny związków z grupy garbników, o których wiadomo iż przyspieszają procesy gojenia się ran i ograniczają stan zapalny w obrębie skóry i błon śluzowych. Flawonoidy obecne w roślinach Hoya warunkują ich właściwości przeciwutleniające, przeciwnowotworowe i kardioprotekcyjne. Hoja wykazuje także obecność alkaloidów, co jest bardzo istotne dla jej działania przeciwbólowego, rozkurczowego i przeciwdrobnoustrojowego. Udowodniono skuteczność hamowania rozwoju istotnego dla człowieka patogenu tj. Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty, bakteria obecna na skórze i błonie śluzowej układu oddechowego wywołująca m.in. zapalenie płuc, zapalenie wsierdzia i mięśnia sercowego, liczne choroby skórne) przez ekstrakt etanolowy pozyskany z liści Hoya spp.

Zbadano, że ekstrakty pozyskane z kwiatów Hoya lacunosa zwiększają tempo produkcji kolagenu i sprzyjają pogrubianiu się warstwy naskórkowej . Okazuje się, że surowiec wpływa również na proces lipidogenezy, stymulując powstawanie substancji lipidowych w obrębie skóry. Regularnie stosowane kosmetyki pielęgnacyjne wzbogacone w Hoya lacunosa flower extract zapobiegają szybkiej utracie tłuszczu podskórnego, opóźniają proces wiotczenia skóry twarzy i powstawania zmarszczek. Dodatkowo wyciąg z kwiatów hoi posiada właściwości rozjaśniające, przez co zmniejsza widoczność plam pigmentacyjnych na skórze. 

Ekstrakt z kwiatów Hoya lacunosa jest składnikiem wielu produktów kosmetycznych przeznaczonych do nanoszenia na skórę i błony śluzowe (pianki, żele do mycia, toniki, kremy, balsamy, maseczki do twarzy, lotiony). 

Hoya lacunosa Flower Extract znajdziemy również w tzw. kosmetykach kolorowych, przeznaczonych do makijażu (pudry, cienie do powiek, tusze do rzęs, szminki).

Ekstrakt z kwiatów rośliny służący do pielęgnacji twarzy, ciała, włosów jest używany w stężeniach od 0,5 do 5,0%. 

Ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania ekstraktu przez kobiety w ciąży, matki karmiące i małe dzieci należy zachować szczególną ostrożność.  

Ekstrakt z kwiatów Hoya lacunosa jest uważany za bezpieczny składnik w produktach kosmetycznych. Jak każdy produkt pochodzenia roślinnego Hoya lacunosa Flower Extract po naniesieniu na skórę i/lub błony śluzowe może wywołać reakcję alergiczną objawiającą się m. in. miejscowym zaczerwienieniem, podrażnieniem skóry, wysypką i uczuciem świądu. 

Ekstrakt z kwiatów rośliny jest uznawany za mało komedogenny (zatykający pory), tj. 1 w skali oceny od 1 do 5. Może być wiec stosowany u osób z cerą tłustą, trądzikową i skłonną do powstawania zaskórników.

Niepożądane reakcje po użyciu kosmetyków z Hoya lacunosa są rzadkie, jednak zawsze warto wykonać próbę kosmetyku na małej powierzchni skóry.