Dieta alergika

Dzięki postępowi diagnostycznemu odkrywamy coraz częściej, że przyczyną dolegliwości alergicznych jest spożywany pokarm czy też jego konserwanty. Na alergię pokarmową chorują nie tylko dzieci, ale również dorośli.

Częstość tej alergii u dzieci szacuje się na 1-27%, co jest zależne od sposobu żywienia. Alergia pokarmowa najczęściej występuje w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym, ponieważ w tym czasie czynność przewodu pokarmowego nie jest w pełni dojrzała i dotyczy głównie uczulenia na marchew, jabłko, białko mleka krowiego, a także białko jaja kurzego, niektóre ryby, truskawki, czekoladę, pomidory, cytrusy i banany. Najczęściej pierwsze objawy alergii pokarmowej u malucha to: swędzące zmiany wypryskowe na skórze twarzy i w zgięciach stawów, a następnie bolesne kolki jelitowe, ulewania, wymioty, wolne stolce, zmniejszone przyrosty ciężaru ciała, gorszy rozwój psychoruchowy. W trudnych przypadkach, przebiegających gwałtownie, może dojść do odwodnienia na skutek obfitych wymiotów i biegunki.

Jak rozpoznać alergię pokarmową

Rozpoznanie alergii pokarmowej opiera się na wykonaniu testów uczuleniowych na poszczególne pokarmy — skórnych lub z próbki krwi. Objawy alergii pokarmowej ustępują zwykle po wykluczeniu z diety szkodliwego pokarmu. Dlatego tak ważne jest wykrycie, który składnik pokarmowy uczula.

U starszych dzieci alergia pokarmowa może ustąpić albo może (ale nie musi) przekształcić się w inny rodzaj uczulenia np. atopowe zapalenie skóry lub astmę oskrzelową. Najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u niemowląt jest uczulenie na marchew, jabłko i białka mleka krowiego.

Udowodniono, że karmienie piersią najlepiej zabezpiecza niemowlę przed rozwojem alergii. Jeśli jednak karmiąca matka pochodzi z rodziny alergicznej lub sama cierpi na jakaś alergię, albo u jej dziecka wystąpiły objawy alergii pokarmowej, to zaleca się jej dietę eliminacyjną nisko alergiczną (zawsze pod kontrola lekarza lub dietetyka). Powinna ona wówczas wykluczyć z żywienia produkty, które alergizują jej dziecko, np. mleko i produkty mleczne, ryby, jaja, pszenicę, owoce cytrusowe, orzechy (szczególnie ziemne i laskowe), seler — bo ich alergeny mogą przedostawać się do jej mleka. Pokarmy uzupełniające można wprowadzać dopiero pod koniec 6 miesiąca życia.

Warto też podawać maluchowi gotową żywność dla dzieci (kleiki, kaszki i potrawy w słoiczkach), ponieważ wytwarzanie jej jest kontrolowane i odbywa się zgodnie z normami polskimi. Ważne, aby posiłek dziecka nie zawierał więcej niż 3 składniki jednocześnie (np. indyk, marchewka ziemniaki).

Urozmaicanie diety starszego niemowlęcia powinno odbywać się stopniowo. Kolejność włączania do diety nowych produktów jest następująca: marchew, ziemniak, ryż, indyk, królik, jabłko, gruszka, morela, brzoskwinia, żurawina, kukurydza. Pokarmy silnie uczulające jak: mleko, soja, jajka, cytrusy, orzechy, pomidory, truskawki, ryby, czekoladę i seler można kolejno wprowadzić dopiero w drugim roku życia dziecka po konsultacji z lekarzem.

Sól, ostre przyprawy i konserwanty

Sól w diecie alergika trzeba używać w ograniczonej ilości. Doskonałym substytutem poprawiającym smak jest koperek i masło.  Przeciwwskazane są dania ostro przyprawione, smażone i tłuste.

Również dla dorosłych, mających objawy uczulenia na poszczególne pokarmy, jedyną metodą leczenia jest zastosowanie diety wykluczającej szkodliwe produkty. Zwykle dorosły doskonale orientuje się co mu szkodzi, a co nie i utrzymanie własnej diety eliminacyjnej nie stanowi dużego problemu. Warto wspomnieć jeszcze o nadwrażliwości na konserwanty szeroko stosowane w przemyśle spożywczym. One również mogą wywoływać objawy uczuleniowe, nieraz nawet silne. Najczęściej stosowane są parabeny, które dodawane są do napojów chłodzących, soków (głównie jarzynowych), galaretek, dżemów, słodyczy, wyrobów mleczarskich, sałatek, ketchupu, majonezu oraz konserw rybnych i mięsnych. Parabeny znajdują się również w kosmetykach i niektórych lekach (maści i krople oczne).

Objawy nadwrażliwości może wywoływać również glutaminian sodu dodawany często do kostek rosołowych, zup w proszku, gotowych potraw w puszkach itp. w celu poprawy smaku. Szerokie zastosowanie znalazł również w daniach kuchni chińskiej i wietnamskiej.

Opisane postępowanie dietetyczne trwać może nawet od kilku do kilkunastu lat, a czasem nawet całe życie i wymaga ścisłego przestrzegania. Pamiętajmy, że każde odstępstwo od diety może prowadzić do nasilenia objawów alergii pokarmowej i pogorszenia zdrowia dziecka lub dorosłego.