Pielęgnacja włosów
Oceniając właściwości użytkowe szamponu bierze się pod uwagę przede wszystkim efekt jego działania na włosy i skórę głowy. Niebagatelną jednak sprawą jest również wygoda i komfort oraz bezpieczeństwo jego stosowania. Szampon powinien być zatem wygodny w użyciu, bezpieczny dla użytkownika i dla środowiska oraz, przy zachowaniu wszystkich wymienionych walorów, stosunkowo niedrogi. Podstawowym zadaniem jakie musi spełniać szampon jest oczyszczanie włosów i skóry głowy z łoju, złuszczonego naskórka, brudu i pozostałości preparatów kosmetycznych. Większość szamponów spełnia jednak inne dodatkowe funkcje: leczniczą, kondycjonującą czy barwiącą. Ciekłe szampony przezroczyste stanowią obecnie ponad 50 procent produkcji, a ich popularność wynika głównie z faktu, że dobrze się pienią i łatwo spłukują.
Z czego składa się szampon
Receptura szamponu może zawierać od kilku do kilkunastu składników. W skład każdego produktu wchodzą związki powierzchniowo czynne (ZPC), które zapewniają działanie myjące szamponu i powstawanie piany. W recepturach szamponów pojawiają się także różnego rodzaju dodatki poprawiające cechy wyrobu bądź związki nadające mu określony charakter np. kondycjonujący, regenerujący czy leczniczy. Bardzo ważną grupę składników szamponów stanowią środki modyfikujące, najczęściej zwiększające lepkość substancji. Odpowiednia konsystencja szamponu ułatwia jego dozowanie oraz zapobiega spływaniu, co jest szczególnie ważne w przypadku kosmetyków przeznaczonych dla dzieci. Ważnymi składnikami szamponów są środki stabilizujące, do których zaliczamy m.in. konserwanty, antyutleniacze, filtry promieniochronne. Do istotnych składników szamponów należą także środki pomocnicze, m.in. barwniki, które ze względu na krótki okres kontaktu wyrobu ze skórą nie stanowią zagrożenia dermatologicznego. W szamponach często stosuje się środki zmętniające - głównie pochodne kwasu stearynowego. Bardzo ważnymi składnikami szamponów są środki zapachowe, których zadaniem jest zamaskowanie charakterystycznego, tłustego zapachu masy szamponowej oraz nadanie jej przyjemnego aromatu. Ostatnią grupę surowców szamponów stanowią dodatki specjalne profilujące wyrób. Do najczęściej stosowanych surowców o działaniu kondycjonującym i regenerującym należą: ekstrakty roślinne, proteiny (jedwabiu, soi, keratyna), witaminy (A, E, F, C, D - pantenol), oleje roślinne (rycynowy, migdałowy, brzoskwiniowy, jojoba), lanolina, lecytyna, ceramidy i silikony.
Szampony przeciwłupieżowe
Z grupy surowców o charakterze leczniczym na szczególną uwagę zasługują środki przeciwłupieżowe. Łupież jest schorzeniem dotykającym owłosioną skórę głowy – co ciekawe - dolegliwość ta nie omija nawet osób przesadnie dbających o higienę. Nowe komórki zdrowej skóry tworzą się w dolnej części naskórka, stopniowo przesuwają się w górę, obumierają i tworzą łuski, które następnie odpadają. Łupież to chroniczna dolegliwość skórna polegająca na nadmiernym złuszczeniu się skóry głowy. W składzie preparatów antyłupieżowych często występuje siarka, której przypisuje się właściwości dezynfekujące oraz przeciwgrzybicze, a także działanie przeciwłojotokowe. Siarka zapobiega przetłuszczaniu się włosów, które często towarzyszy łupieżowi.
Szampony ziołowe
Wraz ze wzrostem zainteresowania ziołami w różnych dziedzinach życia człowieka, wzrosło również ich zużycie w przemyśle kosmetycznym. Coraz powszechniej zioła pojawiają się w recepturach szamponów. W szamponach przeciwłupieżowych i przeciwłojotokowych często stosowane są takie ekstrakty roślinne jak łopian, arnika, jałowiec, chmiel, tatarak, liście brzozy, rozmarynu, pokrzywy, nasturcji, pączki topoli, korzeń łopianu, rzodkwi czarnej czy też wyciągi z porostów. Obok własności leczniczych i kondycjonujących wiele ziół wykorzystuje się w szamponach jako naturalne namiastki barwników. Szampony z dodatkiem kwiatu rumianku, dziewanny, malwy, korzenia rabarbaru mają właściwości lekko rozjaśniające włosy. Przyciemniają je natomiast preparaty zawierające ziele szałwi, rozmarynu, owoce bluszczu, łupiny orzecha, korę dębu. Jeżeli mamy ochotę na złocisty blond, powinniśmy używać kwiatu rumianku, kwiatostanu lipy, łupiny cebuli. Odcień rudy zapewni naszym włosom kwiatostan nagietka, korzeń rabarbaru, kwiat hibiskusa, korzeń alkanny.
Szampon należy dopasować do potrzeb naszych włosów. Kupując konkretny wyrób pamiętajmy jednak o kilku zasadach. Szampon powinien się dobrze pienić, lecz bardzo obfita piana może świadczyć o zbyt dużej zawartości związków, które mogą podrażniać i zbytnio wysuszać skórę głowy. Szampon gęsty nie zawsze jest lepszy niż rzadki, ponieważ gęstą konsystencję można uzyskać stosując środki, które nie tylko nie podnoszą jego walorów, ale wręcz mogą działać niekorzystnie zarówno na skórę głowy, jak i na włosy. Szampon przezroczysty bywa atrakcyjny, ale na ogół trudno do niego wprowadzić substancje biologicznie aktywne.