Choroba Amazonek
Ewa Pakuła

Choroba Amazonek

Od kilku już lat w październiku prowadzona jest w mediach kampania profilaktyczna "Zdążyć przed rakiem", sygnowana symboliczną różową wstążkę. Jej celem jest wykrycie raka piersi, który jest najgroźniejszym guzem złośliwym występującym u kobiet. Jest on nie tylko najczęstszym nowotworem, na który zapadają Polki, ale również zajmuje pierwsze miejsce w statystykach zgonów wśród kobiet.

Raka piersi wykrywa się rocznie u ok. 11 tys. kobiet, a ok. 5 tys. kobiet rocznie umiera z tego powodu. Stąd wiedza o chorobie, przyczynach jej występowania, czynnikach ryzyka oraz metodach zapobiegania i wczesnego wykrywania daje kobietom szansę na zredukowanie ryzyka zachorowania. Rak piersi występuje również u mężczyzn, ale z częstością 100 razy mniejszą niż u kobiet. Rokowanie w raku piersi silnie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Rak gruczołu piersiowego przez długi czas wzrasta w sposób utajony, toteż objawy jego występują późno. Zbyt późno, aby leczenie wówczas podjęte mogło spowodować całkowity powrót do zdrowia.

Dlatego tak ważne jest jak najwcześniejsze wykrywanie guza. Im on jest mniejszy, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo istnienia przerzutów, uogólnienia się choroby i w konsekwencji konieczności amputacji piersi. Zagrożenie rakiem piersi rośnie wraz z wiekiem i nasila się szczególnie po menopauzie. Przed menopauzą bardziej narażone są kobiety z rodzin, u których ktoś z krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra) był dotknięty tą chorobą. Ma to związek z czynnikami genetycznymi.

Rak piersi uwarunkowany genetycznie stanowi do 10proc. wszystkich jego postaci. Za powstawanie genetycznie uwarunkowanego raka piersi obarcza się mutacje genów: BRCA1 i BRCA2. Gen BRCA1 odkryty został w 1994 roku, a BRCA2 rok później. Gdy gen ulega mutacji (zmianie), przestaje spełniać swoją funkcję i dochodzi do całkowicie niekontrolowanego mnożenia się komórek nabłonka gruczołu sutkowego, co sprzyja rozwojowi nowotworu. W populacji kobiecej średnio jedna kobieta na 9 zachoruje na raka sutka. Dziedzicząc zmutowane postacie genów BRCA1 i BRCA2, ryzyko to rośnie do 80proc. Do innych czynników mogących zwiększać w różnym stopniu zagrożenie wystąpienia raka piersi należą:

  • wcześniej występujący rak drugiej piersi,
  • wiek powyżej 50 roku życia,
  • wczesny wiek pierwszej miesiączki (przed 11 rokiem życia),
  • późny wiek menopauzy (po 55 roku życia),
  • późny wiek pierwszej ciąży (po 35 roku życia) lub bezdzietność,
  • brak lub krótki okres karmienia piersią,
  • otyłość (zwłaszcza po menopauzie),
  • narażenie na promieniowanie jonizujące w młodym wieku,
  • długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych w młodym wieku.

Obecnie uważa się, że preparaty zawierające jedynie progesteron nie wpływają na ryzyko wystąpienia raka piersi, natomiast środki zawierające zarówno progesteron, jak i estrogeny mogą mieć wpływ na powstanie tego nowotworu. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że mogą pobudzać do rozwoju nowotworowego istniejące wcześniej zmiany przedrakowe (brodawczaki, atypowa hiperplazja, duże torbiele). Ryzyko raka piersi wzrasta u kobiet przyjmujących środki hormonalne dłużej niż 8 lat.

Badania samodzielne...

Jeszcze raz trzeba podkreślić, że im wcześniej rak jest wykryty, tym większe są szanse na skuteczne wyleczenie. Najłatwiejszą metodą wcześniejszego wykrywania raka piersi, jest systematyczne, comiesięczne samobadanie piersi przez kobiety. Około 80 procent guzków kobiety wykrywają same. Samobadanie piersi jest proste do przeprowadzenia i nie zajmuje więcej niż 10-15 minut. Piersi badamy raz w miesiącu, najlepiej tydzień po miesiączce, wtedy nie są już obrzmiałe i bolesne. Będąc już po menopauzie, również badamy piersi raz w miesiącu - zawsze tego samego dnia. Samobadanie przeprowadza się najpierw w pozycji stojącej, a potem w leżącej.

Na stojąco:

  • Stań przed lustrem i dokładnie obejrzyj piersi trzymając ręce wzdłuż ciała. Sprawdź czy skóra nie jest zaczerwiona lub pomarszczona;
  • powtórz oglądanie piersi z rękoma uniesionymi do góry. Zaobserwuj czy kształt piersi się nie zmienił i czy obie zostały symetrycznie uniesione do góry.
  • obejrzyj piersi z rękoma mocno opartymi na biodrach;
  • unieś zgiętą w łokciu prawą rękę i załóż dłoń z tyłu głowy. Lewą ręką dokładnie zbadaj prawą pierś. W celu zbadania lewej piersi ręce ułóż odwrotnie;
  • badając pierś, trzymaj palce płasko i całą powierzchnię piersi delikatnie uciskaj okrężnymi ruchami zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara i odwrotnie. Sprawdź, czy nie czujesz stwardnienia lub zgrubienia, które różni się konsystencją od otaczających tkanek;
  • uciśnij lekko kciukiem i palcem wskazującym po kolei obie brodawki sutkowe. Sprawdź, czy nie pojawiła się krew lub inna wydzielina.

Na leżąco: Poduszkę lub zwinięty ręcznik wsuń pod lewe ramię. Lewą rękę włóż pod głowę. Prawą ręką badaj lewą pierś w sposób opisany wcześniej, okrężnymi ruchami. Zamień ręce pod głową, poduszkę wsuń pod prawe ramię. Lewą ręka zbadaj prawą pierś; Zbadaj teraz węzły chłonne w dołach pachowych. Połóż ręce luźno wzdłuż tułowia. Sprawdź lewa ręką, czy węzły chłonne pod prawa pachą nie są powiększone. Następnie wykonaj to samo w odwrotnym ułożeniu. Alarmujące objawy raka piersi zauważone podczas samobadania, które wymagają natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza to:

  • zmiany w kształcie, wielkości piersi lub ich położeniu,
  • różne zachowanie się piersi podczas unoszenia ramion,
  • zmarszczenie, wciągnięcie skóry lub zmiana jej koloru na piersi, np. wystąpienie charakterystycznego objawu tzw. "skórki pomarańczowej" na powierzchni gruczołu piersiowego, na ograniczonej powierzchni,
  • wciągnięcie lub sterczenie brodawki sutkowej, jej zaczerwienie lub owrzodzenie,
  • wydzielina z brodawki sutkowej (surowicza lub zabarwiona krwią),
  • guzek lub ograniczone stwardnienie w piersi, wyraźne różniące się konsystencją od reszty piersi,
  • powiększenie węzłów chłonnych pod pachą.

...i u lekarza
Oprócz samokontroli istnieją inne metody badania piersi zlecane przez lekarza w razie podejrzenia choroby. Badania te służą również profilaktyce raka piersi. Ale zanim lekarz wypisze skierowanie na badanie obrazowe piersi, sam również przeprowadza badanie palpacyjne gruczołów sutkowych. Młodym kobietom zwykle zaleca się badanie ultrasonograficzne. Dzięki wykorzystaniu ultradźwięków na monitorze ultrasonografu lekarz widzi wnętrze sutka. Można w ten sposób wykryć zmiany torbielowe i lite. Jest to badanie bezpieczne i szybkie. Drugą metodą jest mammografia, która umożliwia wykrycie nowotworu, zanim będzie wyczuwalny w piersi palcami. Badanie to wymaga dwukrotnego prześwietlenia piersi promieniami rentgenowskimi i dlatego zalecane jest dla kobiet powyżej 40 roku życia. Mammografia nie jest jednak badaniem doskonałym. Zdarzają się opisy badania fałszywie dodatnie, dlatego rekomenduje się kompleksowe badanie piersi: fizykalne, ultrasonograficzne (USG) i mammograficzne. Po raz pierwszy badaniom takim powinna być poddana kobieta po przekroczeniu 40 roku życia, z wyjątkiem tych pań, u których w najbliższej rodzinie (u matek czy sióstr) występowały zachorowania na raka sutka - wtedy pierwsza mammografia sugerowana jest około 30 roku życia.

Kolejne badania w jednym i drugim przypadku powinny być przeprowadzane raz na rok czy dwa lata, zależnie od wskazań lekarza. Kobiety-nosicielki zmutowanych genów BRCA1 lub BRCA2 są atakowane przez raka w znacznie młodszym wieku (szczyt zachorowań ok. 40 roku życia). W onkologicznych poradniach genetycznych dostępne są już testy identyfikujące gen BRCA1, dzięki którym można wykrywać jego mutację. Testom tym powinny poddać się w pierwszej kolejności kobiety, w których rodzinach na przestrzeni ostatnich 3 pokoleń występowały przypadki raka piersi. Wykrycie u kobiety genu BRCA1 sprawia, że zaczyna ona bardziej dbać o swoje zdrowie, kontrolując je regularnie. Polski Komitet Zwalczania Raka opracował zalecenia profilaktyczne dotyczące wczesnego wykrywania raka gruczołu piersiowego dla kobiet zdrowych, które prezentowane są poniżej:

Wiek lata Zalecenia
20-35 Samokontrola piersi raz w miesiącu
35-39 Samokontrola piersi 1 raz w miesiącu Badanie piersi przez lekarza 1 raz w roku Przynajmniej 1 mammografia w ciągu 5 lat
40 - 49 Samokontrola piersi 1 raz w miesiącu Badanie piersi przez lekarza 1-2 razy w roku Mammografia co 2 lata
Od 50 Samokontrola piersi 1 raz w miesiącu Badanie piersi przez lekarza 1-2 razy w roku Mammografia 1 raz w roku

Jeśli wymienione wcześniej badania wykryją podejrzaną zmianę w piersi, to należy wykonać nakłucie czyli biopsję piersi. Pobrane w ten sposób komórki gruczołu piersiowego oceniane są pod mikroskopem pod kątem obecności komórek nowotworowych. W pierwszym etapie leczenia rak piersi usuwany jest chirurgicznie. Najczęściej, z uwagi na zaawansowanie choroby, jest to amputacja całej piersi wraz z węzłami chłonnymi dołu pachowego. Ale jeśli nowotwór jest wykryty wcześnie, to możliwa jest operacja oszczędzająca pierś, kiedy chirurg usuwa część gruczołu razem z guzkiem i węzłami chłonnymi. Badanie mikroskopowe usuniętych węzłów chłonnych pozwala stwierdzić, czy nie ma w nich przerzutów nowotworu. Dalsze leczenie po operacji obejmuje radioterapię, chemioterapię lub leczenie hormonalne. O wyborze metody decyduje lekarz, oceniając stopień zaawansowania nowotworu i stan ogólny pacjentki. Pamiętajmy jednak, że wczesne wykrycie raka piersi w dużej mierze zależy od samych kobiet.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mononukleoza zakaźna - objawy i leczenie

    Mononukleoza nazywana także chorobą pocałunków jest jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych. Co za tym idzie, świadomość społeczna w tym zakresie jest niewielka i skutkuje niepotrzebnym niepokojem w momencie rozpoznania choroby przez lekarza. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barra (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Na zakażenie szczególnie narażone są dzieci i nastolatki. Wirus, który raz zaatakował pozostaje w organizmie człowieka na całe życie.

  • Alergiczne zapalenie spojówek

    Wśród różnych dolegliwości coraz powszechniejsze stają choroby alergiczne, czyli uczuleniowe. Ich objawy zaczynają się często od dolegliwości ze strony oczu. Nierzadko skłania to pacjenta do wizyty bezpośrednio u farmaceuty w aptece po doraźną pomoc.

  • Przeziębienie u dzieci

    Pierwsze prawdziwie jesienne dni ze zmienną pogodą zwiastują początek sezonu na przeziębienia u dzieci. Nasze pociechy, szczególnie te młodsze, łapią często infekcje w żłobku czy przedszkolu od innego kichającego lub kaszlącego malucha.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.