Biopsja ślinianki – na czym polega? Wskazania, przebieg, przeciwwskazania

1. Jaka jest funkcja ślinianek?
2. Biopsja ślinianki – na czym polega?
3. Wskazania do wykonania biopsji ślinianki
4. Biopsja ślinianki – jak przebiega? Jak się do niej przygotować?
5. Powikłania po biopsji ślinianki

Jaka jest funkcja ślinianek?

Ślina jest produkowana przez ślinianki znajdujące się w obrębie jamy ustnej. W 90% jest wydzielana przez pary dużych ślinianek – przyusznych (w postaci rzadszej śliny surowiczej, skąd przewodem Stenona wydostaje się na wysokość zębów trzonowych do jamy ustnej), podżuchwowych (w postaci śliny śluzowo-surowiczej, która wydzielana jest poprzez przewody Whartona w dnie jamy ustnej) i podjęzykowych (również w formie śluzowo-surowiczej poprzez przewody Bartholina uchodzące pod językiem), a w 10% przez około 400 mikrogruczołów rozmieszczonych na błonie śluzowej całej jamy ustnej i języka.

Biopsja ślinianki – na czym polega?

Biopsja ślinianki polega na pobraniu tkanek ze ślinianki, która objęta jest procesem chorobowym.

Pobrany materiał oddawany jest do oceny histopatologicznej, w której lekarz patomorfolog analizuje próbkę makro- i mikroskopowo pod kątem zmian przerostowych, zapalnych czy nowotworowych. Dopiero na podstawie wyniku „hist-pat” można odpowiednio pokierować dalszą diagnostyką lub terapią.

Wskazania do wykonania biopsji ślinianki

Do wskazań do wykonania biopsji ślinianki możemy zaliczyć:

• nowotwory łagodne (np. guz Warthina) i złośliwe (np. rak śluzowo-naskórkowy),
• przerost ślinianki (sjaloza),
• choroby autoimmunologiczne (np. zespół Sjögrena).

Biopsja ślinianki – jak przebiega? Jak się do niej przygotować?

Biopsja ślinianki jest bardzo prostym i mało inwazyjnym zabiegiem. Odbywa się przeważnie w gabinetach zabiegowych, rzadko na salach operacyjnych, i nie wymaga specjalnych przygotowań. Najważniejsze jest, by w dniu zabiegu nic nie jeść i nie pić oraz mieć ze sobą dokumentację medyczną ze spisem wszystkich przyjmowanych leków.

Najczęstszym rodzajem biopsji ślinianek jest BAC – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (pozwala na potwierdzenie złośliwego charakteru zmiany z dokładnością 85-97%). Przed jej wykonaniem miejsce nakłucia jest powierzchownie dezynfekowane, a następnie znieczulane poprzez zastrzyk z lekiem znieczulającym miejscowo (przeważnie takim samym, jaki dostajemy w gabinecie stomatologicznym). Lekarz wkłuwa igłę biopsyjną przez skórę w podejrzaną o zmianę śliniankę, co może spowodować niewielki dyskomfort. Najczęściej biopsja polega na pobraniu tylko jednej próbki, jednak w niektórych przypadkach (np. zespołu Sjögrena) może być konieczne pobranie wielu małych gruczołów wargowych, co wiąże się z wieloma wkłuciami.

Biopsja ślinianki jest zwykle wykonywana w poradniach i jest refundowana przez NFZ w ramach onkologicznej ścieżki diagnostycznej. Można ją także wykonać prywatnie – cena oscyluje w granicach od 200 do 300 zł za samą biopsję bez wliczonego badania histopatologicznego.

Powikłania po biopsji ślinianki

Biopsja ślinianki jest zabiegiem mało inwazyjnym i związanym z niewielką ilością powikłań. Po samym zabiegu można odczuwać odrętwienie w okolicach biopsji ze względu na podany środek znieczulający, a w ciągu kilku dni również niewielki ból oraz krwiak związane z miejscowym uszkodzeniem tkanek. W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do infekcji w miejscu pobrania, dużego krwiaka, uszkodzeń przebiegających w obrębie ślinianki, nerwów oraz miąższu ślinianki. Czasem może również wystąpić reakcja alergiczna na środek znieczulający miejscowo (lidokaina).