Doznania synestetyczne
Oliwia Janota

Synestezja – na czym polega? Jak wyleczyć?

Czy można widzieć dźwięki? Jaki kolor ma cisza? Czy mogę słyszeć obraz? Na to pytanie mogą odpowiedzieć osoby na co dzień doświadczające synestezji – czyli wielu wrażeń zmysłowych generowanych przez określony dźwięk czy obraz. Ta wyjątkowa zdolność postrzegania otoczenia jest opisywana od lat zarówno w muzyce, jak i sztuce. Synestetykami jest wielu artystów, również współczesnych – Lady Gaga, Pharell Williams czy Stevie Wonder.

Co to jest synestezja?

Synestezja (z greckiego, syn – razem; aisthesis – czucie, postrzeganie) to umiejętność postrzegania danego bodźca (np. wzrokowego) przez wiele zmysłów. Cechami charakterystycznymi są automatyczność, spójność i wiarygodność odczuwanych wrażeń.

Istnieją różne rodzaje synestezji (dotychczas opisano ponad 60 jej odmian). Wyróżnia się między innymi chromestezję, czyli barwne słyszenie. Wówczas synestetyk łączy słyszane dźwięki z konkretnymi barwami. Istnieje także synestezja leksykalno-smakowa, w której poszczególne wyrazy wywołują jednocześnie różne bodźce smakowe.

Najbardziej powszechną formą synestezji jest synestezja typu grafem-kolor, w której istnieje skojarzenie liter lub liczb z konkretnymi kolorami. Widząc cyfrę, synestetycy jednocześnie postrzegają ją w skojarzeniu z określoną barwą. Niemniej u każdego z nich skojarzenie cyfry z kolorem może być inne – cyfra trzy może być powiązana z kolorem zielonym, a u drugiej osoby z kolorem czerwonym.

Skojarzenia oraz dodatkowe bodźce doświadczane przez synestetyka nie zawsze są przyjemne. Niektóre słowa lub dźwięki mogą kojarzyć się na przykład z nieprzyjemnymi zapachami lub odczuciami, a osoba doświadczająca tego wrażenia nie jest w stanie odciąć się od przykrych bodźców – synestezja jest zjawiskiem całkowicie niezależnym od woli człowieka.

Synestezja – przyczyny

Przyczyną synestezji jest pobudzanie przez dany bodziec więcej niż jednego ośrodka w centralnym układzie nerwowym. Na przykład patrzenie na żółty obiekt powinno pobudzać część mózgu odpowiedzialną za widzenie. U synestetyków bodziec w postaci barwy żółtej pobudza jednocześnie inny obszar mózgu, na przykład odpowiedzialny za zapach. W konsekwencji synestetycy czują zapach kolorów.

Bezpośrednia przyczyna takich połączeń pomiędzy poszczególnymi obszarami mózgu nie została poznana. Występuje jednak częściej wśród osób ze spektrum autyzmu oraz u chorych na padaczkę. Synestezja występuje również u osób z zespołem sawanta – rzadką sytuacją, w której zaburzenie rozwoju współistnieje z wybitnymi uzdolnieniami i doskonałą pamięcią u chorego.

Najczęściej synestezja występuje od wczesnego dzieciństwa i ma podłoże genetyczne. Warto jednak podkreślić, iż wrażenia synestetyczne mogą być również wywoływane przez substancje psychoaktywne lub być objawem choroby. Zażycie narkotyków (np. LSD) może prowadzić do omamów, iluzji, a także wrażeń synestetycznych. Ponadto wrażenia synestetyczne mogą pojawić się wraz z postępem procesu chorobowego toczącego się w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Powiązane produkty

Synestezja – kiedy do lekarza?

Wizyta u lekarza jest konieczna, gdy wrażenia synestetyczne pojawią się nagle. Zazwyczaj dziedziczna synestezja rozwija się od wczesnego dzieciństwa i pacjent jest już przyzwyczajony do takiego sposobu postrzegania. Natomiast nagłe pojawienie się synestezji może być jednym z pierwszych objawów choroby. W takiej sytuacji należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem celem pogłębienia diagnostyki zgłaszanych objawów. Co więcej, osoby, które od dziecka doświadczają synestezji, lecz zauważają u siebie inne niepokojące objawy, również powinny udać się na wizytę i skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem.

Synestezja – leczenie

W przypadku synestezji dziedzicznej nie ma możliwości leczenia. Synestetyczny sposób odbierania bodźców zewnętrznych, który występuje od wczesnego dzieciństwa, sprawia, iż synestetycy są przyzwyczajeni do takiego sposobu postrzegania. Natomiast w przypadku synestezji pojawiającej się nagle, niezbędne jest leczenie choroby podstawowej, która wywołała takie doświadczenie.

Synestezja w literaturze

Słowem synestezja określa się również zabieg stylistyczny w literaturze, polegający na przypisywaniu wrażeń jednego zmysłu innemu. W ten sposób do opisu zjawisk lub przedmiotów używa się określeń przypisywanych innemu zmysłowi, np. czarna rozpacz, krzyk duszy. W literaturze znajdujemy również określenie barwnego słyszenia, w którym dźwiękom przypisuje się określone kolory, np. srebrzysta cisza.

  1. A. Rogowska, Synestezja i jej znaczenie w rozwoju poznawczym i językowym w dzieciństwie, Politechnika Opolska, Opole 2015.
  2. A. Rogowska, J. Kaleńska-Rodzaj, Synestezja a sztuka, Kraków 2016, s. 13-15, 29-33, 45.
  3. M.I. Mylopoulos, T. Ro, Synesthesia: a colorful word with a touching sound?, „Frontiers of Psychology” nr 763, (4), 2013.
  4. Synestezja, Słownik Języka Polskiego [online] https://sjp.pl/synestezja [dostęp] 24.07.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest jednym z zaburzeń odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by aktualna dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów, zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to nazwa stosowana potocznie, określająca grupę schorzeń o podłożu zapalnym, obejmującą choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij