basen
Olaf Bąk

Zatrucie chlorem – objawy i pierwsza pomoc

Zatrucie chlorem jest najczęstszym zatruciem poza miejscem pracy – zazwyczaj na basenach. W jego wyniku dochodzi do podrażnienia dróg oddechowych oraz układu pokarmowego, a także często oparzenia skóry. Na zatrucie chlorem szczególnie narażone są osoby chore na przewlekłe choroby płuc i oskrzeli – przez kontakt z chlorem może dojść nawet do obrzęku płuc i zaburzeń oddychania, które bezpośrednio mogą doprowadzić do zgonu. Jak objawia się zatrucie chlorem? Jak postępować z osobą zatrutą chlorem?

Czysty chlor to pierwiastek chemiczny, który tylko szczątkowo (0,19%) występuje w przyrodzie, jest natomiast wszechstronnie i szeroko stosowany w życiu codziennym. Spotkamy go w przemyśle chemicznym, w preparatach czyszczących i oczyszczalniach wody (przez wzgląd na swoje bakteriobójcze działanie), a także w przemyśle włókienniczym (gdyż chlor posiada silne działanie utleniające, przez co wybiela tkaniny oraz zapobiega kurczeniu się tkanin wełnianych) oraz papierniczym. W temperaturze pokojowej chlor jest żółtozielonym i cięższym od powietrza gazem o drażniącym, silnie duszącym zapachu.

Zatrucie chlorem – jak do niego dochodzi? Ile trwa? Kto jest narażony?

Zatrucie chlorem jest niebezpieczne ze względu na interakcje, w jakie wchodzi z komórkami, oraz intensywność reakcji, w których na nie oddziałuje.

Do zatrucia może dojść każdą drogą:

  • przez bezpośrednią ekspozycję – w ten sposób może dojść do oparzeń chemicznych skóry oraz uszkodzeń śluzówek oraz spojówek w naszym organizmie,
  • przez połknięcie celowe lub przypadkowe – następuje wówczas uszkodzenie śluzówki układu pokarmowego, które może doprowadzić do rozpływnej martwicy przewodu pokarmowego,
  • przez wziewne uszkodzenie dróg oddechowych.
Na zatrucie chlorem narażone są osoby, które mają częsty kontakt z preparatami zawierającymi chlor lub z czystym chlorem w zakładzie pracy. Osobami szczególnie predysponowanymi do objawów podrażnieniowych są osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego (np. astma, POChP).

Najczęściej do zatruć chlorem dochodzi w wyniku błędu ludzkiego lub awarii przemysłowych instalacji.

Do osób najbardziej narażonych na zatrucie chlorem zaliczymy:

  • osoby zawodowo pracujące z pochodnymi chloru i czystym chlorem – pracownicy fabryk, zakładów chemicznych,
  • osoby sprzątające, które często mają kontakt z środkami czystości na bazie chloru,
  • osoby pracujące przy oczyszczaniu basenu,
  • dzieci, które omyłkowo mogą spożyć lub oparzyć się chlorem – cięższy chlor gazowy będzie opadał na poziom gruntu, gdzie osiągnie najwyższe stężenie.

Zatrucie chlorem na basenie

Szansa na zatrucie chlorem na basenie jest obecnie niska, szczególnie dlatego, że dużo pływalni wykorzystuje ozonowanie oraz promieniowanie UV do oczyszczenia wody (podobnie większość stacji uzdatniania wody zrezygnowało z toksycznego chloru).

Do zatrucia może dojść głównie w wyniku błędu ludzkiego (w trakcie oczyszczania basenu) lub w wyniku awarii instalacji dawkującej chlor do basenu. Przy codziennym kontakcie z chlorowaną wodą w basenie możemy odczuć raczej skutki podrażnienia wywołanego chlorem, a do poważnych reakcji dochodzi rzadko.

Przeważnie po wyjściu z basenu możemy odczuwać pieczenie i zaczerwienienie oczu (chlor działa drażniąco na spojówki), suchość skóry oraz suchość i łamliwość włosów. Z tego względu zaleca się prysznic zaraz po wyjściu z chlorowanej wody. Dodatkowo osoba zatruta chlorem może odczuwać nudności, mieć chrypkę oraz kaszel.

Jeśli nasza skóra jest wyjątkowo wrażliwa na chlor, warto udać się do pływalni naturalnej (np. zalewu) lub takiej, która nie używa chloru.

Objawy zatrucia chlorem

Objawy zatrucia chlorem zależą oczywiście od jego stężenia oraz sposobu kontaktu. Krótkotrwałe narażenie na chlor o małym stężeniu ogranicza się głównie do lekkiego podrażnienia spojówek i dróg oddechowych, które ustępuje w momencie przerwania narażenia. Wyższe stężenia doprowadzają do natychmiastowego i silnego podrażnienia błon śluzowych oka, nosa, gardła oraz do ataków kaszlu i poczucia niepokoju (wrażenie duszenia się). Tutaj dolegliwości ustępują po kilku godzinach, gdy osobie podtrutej chlorem podawany będzie tlen oraz środki przeciwkaszlowe.

Wysokie stężenia chloru są śmiertelnie niebezpieczne. Osoby wystawione na zwiększoną ilość chloru powinny być pod pilną obserwacją personelu medycznego, gdyż mogą u nich wystąpić:

  • silny kaszel,
  • zaburzenia oddychania,
  • sinica,
  • wymioty,
  • uczucie lęku,
  • wstrząs,
  • śpiączka,
  • obrzęk płuc,
  • zgon.

Nieco inaczej wygląda kwestia przewlekłego narażenia na niewielkie ilości chloru, szczególnie w miejscu pracy. Do dolegliwości możemy wtedy zaliczyć katar, ból w klatce piersiowej, duszność i uczucie kołatania serca.

W badaniach u osób przewlekle narażonych obserwowano również zawroty głowy, zmęczenie, podwyższony poziom leukocytów we krwi i obniżony hematokryt.

Charakterystyczną chorobą osób wystawionych na działanie toksycznych gazów (w tym chloru) jest zespół reaktywnej dysfunkcji dróg oddechowych (RADS), który objawia się kaszlem, dusznością i świstami. Zespół ten może dawać o sobie znać nawet po wielu miesiącach od narażenia na chlor.

Zatrucie chlorem – pierwsza pomoc

Niestety zatrucie chlorem jest mocno niespecyficzne i nie ma na nie żadnego lekarstwa ani odtrutki. Postępowanie w zatruciu chlorem opiera się głównie na leczeniu objawowym i wsparciu zdrowia osoby zatrutej.

Najważniejsze jest odseparowanie osoby narażonej od źródła chloru. Jeśli jest to ofiara masowego wypadku przemysłowego, postępowanie ratunkowe mogą przeprowadzić tylko strażacy wyposażeni w środki ochrony dróg oddechowych – butle z tlenem i aparat oddechowy. Maski z filtrem nie zabezpieczają przed zatruciem chlorem. Po ewakuacji osoba narażona powinna mieć dostęp do świeżego powietrza, a najlepiej czystego tlenu prosto z maski tlenowej. Pamiętajmy o usunięciu skażonej odzieży i wymyciu skóry ciepłą wodą z mydłem.

Podrażnione spojówki należy intensywnie płukać wodą lub roztworem soli fizjologicznej. Osoba zatruta chlorem może wpaść we wstrząs, dlatego pamiętajmy o zabezpieczeniu podstawowych funkcji życiowych, dbaniu o ciepło osoby poszkodowanej oraz ułożenie jej w pozycji bocznej bezpiecznej w sytuacji utraty przytomności.

Zatrucie chlorem – profilaktyka

Żeby uniknąć zatrucia chlorem, omijajmy przede wszystkim jego źródła. Pozbądźmy się wszystkich środków czyszczących czy odkażających na bazie chloru, szczególnie jeśli w domu są zwierzęta lub dzieci. Unikajmy również wybielania tkanin związkami chloru.

W przypadku nadwrażliwości na chlor z basenu najważniejsze jest noszenie okularków pływackich oraz czepka w trakcie korzystania z basenu i dokładne opłukanie ciała pod prysznicem po pływaniu.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2007.
  4. A. Krakowiak, Ostre uszkodzenia płuc spowodowane substancjami toksycznymi, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1119,ostre-uszkodzenia-pluc-spowodowane-substancjami-toksycznymi [dostęp:] 27.10.2022.
  5. K. Sitarek, Chlor. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, nr 1 (55) 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij