basen
Olaf Bąk

Zatrucie chlorem – objawy i pierwsza pomoc

Zatrucie chlorem jest najczęstszym zatruciem poza miejscem pracy – zazwyczaj na basenach. W jego wyniku dochodzi do podrażnienia dróg oddechowych oraz układu pokarmowego, a także często oparzenia skóry. Na zatrucie chlorem szczególnie narażone są osoby chore na przewlekłe choroby płuc i oskrzeli – przez kontakt z chlorem może dojść nawet do obrzęku płuc i zaburzeń oddychania, które bezpośrednio mogą doprowadzić do zgonu. Jak objawia się zatrucie chlorem? Jak postępować z osobą zatrutą chlorem?

Czysty chlor to pierwiastek chemiczny, który tylko szczątkowo (0,19%) występuje w przyrodzie, jest natomiast wszechstronnie i szeroko stosowany w życiu codziennym. Spotkamy go w przemyśle chemicznym, w preparatach czyszczących i oczyszczalniach wody (przez wzgląd na swoje bakteriobójcze działanie), a także w przemyśle włókienniczym (gdyż chlor posiada silne działanie utleniające, przez co wybiela tkaniny oraz zapobiega kurczeniu się tkanin wełnianych) oraz papierniczym. W temperaturze pokojowej chlor jest żółtozielonym i cięższym od powietrza gazem o drażniącym, silnie duszącym zapachu.

Zatrucie chlorem – jak do niego dochodzi? Ile trwa? Kto jest narażony?

Zatrucie chlorem jest niebezpieczne ze względu na interakcje, w jakie wchodzi z komórkami, oraz intensywność reakcji, w których na nie oddziałuje.

Do zatrucia może dojść każdą drogą:

  • przez bezpośrednią ekspozycję – w ten sposób może dojść do oparzeń chemicznych skóry oraz uszkodzeń śluzówek oraz spojówek w naszym organizmie,
  • przez połknięcie celowe lub przypadkowe – następuje wówczas uszkodzenie śluzówki układu pokarmowego, które może doprowadzić do rozpływnej martwicy przewodu pokarmowego,
  • przez wziewne uszkodzenie dróg oddechowych.
Na zatrucie chlorem narażone są osoby, które mają częsty kontakt z preparatami zawierającymi chlor lub z czystym chlorem w zakładzie pracy. Osobami szczególnie predysponowanymi do objawów podrażnieniowych są osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego (np. astma, POChP).

Najczęściej do zatruć chlorem dochodzi w wyniku błędu ludzkiego lub awarii przemysłowych instalacji.

Do osób najbardziej narażonych na zatrucie chlorem zaliczymy:

  • osoby zawodowo pracujące z pochodnymi chloru i czystym chlorem – pracownicy fabryk, zakładów chemicznych,
  • osoby sprzątające, które często mają kontakt z środkami czystości na bazie chloru,
  • osoby pracujące przy oczyszczaniu basenu,
  • dzieci, które omyłkowo mogą spożyć lub oparzyć się chlorem – cięższy chlor gazowy będzie opadał na poziom gruntu, gdzie osiągnie najwyższe stężenie.

Zatrucie chlorem na basenie

Szansa na zatrucie chlorem na basenie jest obecnie niska, szczególnie dlatego, że dużo pływalni wykorzystuje ozonowanie oraz promieniowanie UV do oczyszczenia wody (podobnie większość stacji uzdatniania wody zrezygnowało z toksycznego chloru).

Do zatrucia może dojść głównie w wyniku błędu ludzkiego (w trakcie oczyszczania basenu) lub w wyniku awarii instalacji dawkującej chlor do basenu. Przy codziennym kontakcie z chlorowaną wodą w basenie możemy odczuć raczej skutki podrażnienia wywołanego chlorem, a do poważnych reakcji dochodzi rzadko.

Przeważnie po wyjściu z basenu możemy odczuwać pieczenie i zaczerwienienie oczu (chlor działa drażniąco na spojówki), suchość skóry oraz suchość i łamliwość włosów. Z tego względu zaleca się prysznic zaraz po wyjściu z chlorowanej wody. Dodatkowo osoba zatruta chlorem może odczuwać nudności, mieć chrypkę oraz kaszel.

Jeśli nasza skóra jest wyjątkowo wrażliwa na chlor, warto udać się do pływalni naturalnej (np. zalewu) lub takiej, która nie używa chloru.

Polecane dla Ciebie

Objawy zatrucia chlorem

Objawy zatrucia chlorem zależą oczywiście od jego stężenia oraz sposobu kontaktu. Krótkotrwałe narażenie na chlor o małym stężeniu ogranicza się głównie do lekkiego podrażnienia spojówek i dróg oddechowych, które ustępuje w momencie przerwania narażenia. Wyższe stężenia doprowadzają do natychmiastowego i silnego podrażnienia błon śluzowych oka, nosa, gardła oraz do ataków kaszlu i poczucia niepokoju (wrażenie duszenia się). Tutaj dolegliwości ustępują po kilku godzinach, gdy osobie podtrutej chlorem podawany będzie tlen oraz środki przeciwkaszlowe.

Wysokie stężenia chloru są śmiertelnie niebezpieczne. Osoby wystawione na zwiększoną ilość chloru powinny być pod pilną obserwacją personelu medycznego, gdyż mogą u nich wystąpić:

  • silny kaszel,
  • zaburzenia oddychania,
  • sinica,
  • wymioty,
  • uczucie lęku,
  • wstrząs,
  • śpiączka,
  • obrzęk płuc,
  • zgon.

Nieco inaczej wygląda kwestia przewlekłego narażenia na niewielkie ilości chloru, szczególnie w miejscu pracy. Do dolegliwości możemy wtedy zaliczyć katar, ból w klatce piersiowej, duszność i uczucie kołatania serca.

W badaniach u osób przewlekle narażonych obserwowano również zawroty głowy, zmęczenie, podwyższony poziom leukocytów we krwi i obniżony hematokryt.

Charakterystyczną chorobą osób wystawionych na działanie toksycznych gazów (w tym chloru) jest zespół reaktywnej dysfunkcji dróg oddechowych (RADS), który objawia się kaszlem, dusznością i świstami. Zespół ten może dawać o sobie znać nawet po wielu miesiącach od narażenia na chlor.

Zatrucie chlorem – pierwsza pomoc

Niestety zatrucie chlorem jest mocno niespecyficzne i nie ma na nie żadnego lekarstwa ani odtrutki. Postępowanie w zatruciu chlorem opiera się głównie na leczeniu objawowym i wsparciu zdrowia osoby zatrutej.

Najważniejsze jest odseparowanie osoby narażonej od źródła chloru. Jeśli jest to ofiara masowego wypadku przemysłowego, postępowanie ratunkowe mogą przeprowadzić tylko strażacy wyposażeni w środki ochrony dróg oddechowych – butle z tlenem i aparat oddechowy. Maski z filtrem nie zabezpieczają przed zatruciem chlorem. Po ewakuacji osoba narażona powinna mieć dostęp do świeżego powietrza, a najlepiej czystego tlenu prosto z maski tlenowej. Pamiętajmy o usunięciu skażonej odzieży i wymyciu skóry ciepłą wodą z mydłem.

Podrażnione spojówki należy intensywnie płukać wodą lub roztworem soli fizjologicznej. Osoba zatruta chlorem może wpaść we wstrząs, dlatego pamiętajmy o zabezpieczeniu podstawowych funkcji życiowych, dbaniu o ciepło osoby poszkodowanej oraz ułożenie jej w pozycji bocznej bezpiecznej w sytuacji utraty przytomności.

Zatrucie chlorem – profilaktyka

Żeby uniknąć zatrucia chlorem, omijajmy przede wszystkim jego źródła. Pozbądźmy się wszystkich środków czyszczących czy odkażających na bazie chloru, szczególnie jeśli w domu są zwierzęta lub dzieci. Unikajmy również wybielania tkanin związkami chloru.

W przypadku nadwrażliwości na chlor z basenu najważniejsze jest noszenie okularków pływackich oraz czepka w trakcie korzystania z basenu i dokładne opłukanie ciała pod prysznicem po pływaniu.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2007.
  4. A. Krakowiak, Ostre uszkodzenia płuc spowodowane substancjami toksycznymi, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1119,ostre-uszkodzenia-pluc-spowodowane-substancjami-toksycznymi [dostęp:] 27.10.2022.
  5. K. Sitarek, Chlor. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, nr 1 (55) 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij