Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?
Marta Pietroń

Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?

Zespół czerwonego człowieka (czerwonej szyi) obejmuje kilka dolegliwości, które pojawiają się w wyniku pseudoalergicznej reakcji na podanie wankomycyny. Jak się zatem objawia i jak leczyć tzw. syndrom red man?

Syndrom red man, czyli zespół czerwonego człowieka, jest reakcją niepożądaną na podanie antybiotyku – wankomycyny – znanego od ponad 60 lat. Wankomycyna stosowana jest w lecznictwie zamkniętym w przypadku ciężkich zakażeń oraz u osób uczulonych na penicylinę. Uznawana jest za lek ostatniego ratunku przy zakażeniach bakteryjnych.

Zespół czerwonego człowieka – czym jest? Jak się objawia?

Zespół czerwonego człowieka, nazywany także zespołem czerwonej szyi lub syndromem red man, dotyczy około 5–10% osób leczonych wankomycyną. Jest to reakcja pseudoalergiczna, podczas której dochodzi do uwolnienia histaminy na drodze nieimmunologicznej, czyli bez udziału układu odpornościowego. Syndrom red man może wystąpić do 20 minut od rozpoczęcia infuzji i ustępować po kilkunastu minutach, a czasami nawet po kilku godzinach. Znane są również przypadki, kiedy objawy pojawiły się po kilku godzinach od zakończenia podawania wankomycyny lub po podaniu jej drogą doustną.

Zespół czerwonego człowieka objawia się:

  • świądem skóry,
  • zaczerwienieniem górnej części ciała,
  • czerwoną wysypką na skórze,
  • spadkiem ciśnienia,
  • obrzękiem wokół ust i gardła,
  • bólem i skurczem mięśni w okolicy klatki piersiowej i grzbietu,
  • trudnościami w oddychaniu i dusznościami.
Jednoczesne stosowanie leków znieczulających zwiększa ryzyko wystąpienia powyższych objawów.

Przyczyny syndromu red man

Początkowo uważano, że przyczyną syndromu red man były zanieczyszczenia obecne w preparatach wankomycyny. Nadawały jej one brunatny kolor, za co nazywana była „błotem Missisipi”. Dość duża ilość zanieczyszczeń oraz działania niepożądane, jakie występowały po jej zastosowaniu, doprowadziły do tego, że po niedługim czasie od momentu wprowadzenia do leczenia, wankomycyna została uznana za toksyczną. Uznanie w lecznictwie zyskała ponownie wraz z pojawianiem się kolejnych bakterii opornych na ówcześnie stosowane antybiotyki – mowa tu o penicylinoopornych szczepach gronkowca złocistego. Dodatkowo udoskonalenie metod oczyszczania sprawiło, że toksyczność wankomycyny znacząco zmalała, a wraz z nią ilość występujących działań niepożądanych.

Jednak pomimo otrzymania oczyszczonych preparatów wankomycyny, nie zmalała ilość przypadków zespołu czerwonego człowieka. Obecnie wiadomo, że za jego występowanie odpowiada zbyt szybkie podanie dożylne wankomycyny albo zastosowanie zbyt dużego stężenia tego leku.

Powiązane produkty

Leczenie zespołu czerwonego człowieka

Wystąpienie zespołu czerwonego człowieka wymaga przerwania wlewu z wankomycyny i podania doustnie lub dożylnie leku przeciwhistaminowego – chlorowodorku difenhydraminy. Jego zadaniem jest zatrzymanie większości reakcji niepożądanych. Po ustąpieniu wysypki i swędzenia (można je złagodzić przy pomocy np. emolientów) można kontynuować iniekcje wankomycyną, przy czym należy zachować odpowiednią szybkość wlewu i/lub mniejszą dawkę.

W przypadku wystąpienia poważniejszej postaci syndromu czerwonego człowieka z towarzyszącym spadkiem ciśnienia wskazane jest podawanie płynów dożylnych. Jeśli pomimo ich zastosowania stan zdrowia nie ulega poprawie, należy sięgnąć po leki wazopresyjne (wazopresyna, noradrenalina), które zwiększają ciśnienie krwi.

Żeby zapobiec wystąpieniu zespołu czerwonego człowieka, warto zadbać o prawidłowe podanie wankomycyny, które polega na:

  • powolnym podawaniu – iniekcja powinna trwać co najmniej 60 minut,
  • zastosowaniu prawidłowego stężenia leku – 5 mg/ml, czyli 500 mg wankomycyny powinno być rozpuszczone w 100 ml rozpuszczalnika (0,9% NaCl); dopuszczalne są wyższe stężenia antybiotyku (maksymalnie 10 mg/ml) z zachowaniem dłuższego czasu infuzji nawet do 120 minut,
  • stosowaniu mniejszych dawek w szybszych wlewach.

Zapobiegać można również poprzez podanie leków przeciwhistaminowych jeszcze przed rozpoczęciem iniekcji wankomycyną. 

Warto wiedzieć, że wystąpienie zespołu czerwonego człowieka nie dyskwalifikuje do podania tego antybiotyku w przyszłości. 
  1. S. Sivagnanam, D. Deleu, Red man syndrome, „Critical Care”, nr 7 (2) 2003.
  2. M. P. Wilhelm, L. Estes, Wankomycyna, „Mayo Clinic Proceedings”, nr 74 1999.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zespół odstawienny (abstynencyjny) – objawy, czas trwania, leczenie

    Zespół odstawienny to reakcja organizmu na odstawienie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, narkotyki oraz leki. Objawia się różnorodnymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi, które mogą być intensywne i trudne do zniesienia. Jakie są najczęstsze symptomy? Jak długo trwa ten stan? Jakie metody leczenia pomagają złagodzić jego przebieg?

  • Komar tygrysi – czy jest groźny? Jak rozpoznać komara tygrysiego i jego ugryzienie?

    Komar tygrysi to jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków komarów na świecie, którego obecność stwierdzono już na niemal wszystkich kontynentach – także w Europie. Jego ukłucia nie tylko wywołują silne reakcje skórne, ale mogą również prowadzić do przeniesienia niebezpiecznych wirusów tropikalnych. Wraz z postępującym ociepleniem klimatu oraz rozwojem globalizacji rośnie ryzyko, że komar tygrysi zadomowi się również w Polsce.

  • Neuropatia cukrzycowa – jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy

    Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem diabetologicznym, z którym zmaga się znaczny odsetek osób chorych na cukrzycę. Patologia ta charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwów obwodowych, wywołanym długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Konsekwencje ignorowania wczesnych symptomów oraz niewłaściwej kontroli glikemii mogą okazać się dramatyczne – od przewlekłego bólu znacząco obniżającego jakość życia, przez owrzodzenia kończyn dolnych, aż po konieczność amputacji stopy czy zwiększone ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule przedstawiamy kompleksową analizę tego powikłania, jego mechanizmów rozwoju, objawów klinicznych oraz współczesnych możliwości terapeutycznych.

  • Bąblowica – objawy i leczenie zarażenia tasiemcem bąblowcowym

    Bąblowica jest chorobą odzwierzęcą, w której dochodzi do zakażenia człowieka tasiemcem bąblowcowym. Jedną z najczęstszych dróg zakażenia jest spożycie niemytych owoców leśnych. Głównymi nosicielami tasiemców są psy, koty i lisy. Objawy choroby są nieswoiste, a ze względu na rzadkość występowania mogą być często mylnie zinterpretowane lub przeoczone. Leczenie różni się w zależności od stadia zaawansowania choroby i narządów zajętych przez larwy tasiemca.

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl