Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?
Marta Pietroń

Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?

Zespół czerwonego człowieka (czerwonej szyi) obejmuje kilka dolegliwości, które pojawiają się w wyniku pseudoalergicznej reakcji na podanie wankomycyny. Jak się zatem objawia i jak leczyć tzw. syndrom red man?

Syndrom red man, czyli zespół czerwonego człowieka, jest reakcją niepożądaną na podanie antybiotyku – wankomycyny – znanego od ponad 60 lat. Wankomycyna stosowana jest w lecznictwie zamkniętym w przypadku ciężkich zakażeń oraz u osób uczulonych na penicylinę. Uznawana jest za lek ostatniego ratunku przy zakażeniach bakteryjnych.

Zespół czerwonego człowieka – czym jest? Jak się objawia?

Zespół czerwonego człowieka, nazywany także zespołem czerwonej szyi lub syndromem red man, dotyczy około 5–10% osób leczonych wankomycyną. Jest to reakcja pseudoalergiczna, podczas której dochodzi do uwolnienia histaminy na drodze nieimmunologicznej, czyli bez udziału układu odpornościowego. Syndrom red man może wystąpić do 20 minut od rozpoczęcia infuzji i ustępować po kilkunastu minutach, a czasami nawet po kilku godzinach. Znane są również przypadki, kiedy objawy pojawiły się po kilku godzinach od zakończenia podawania wankomycyny lub po podaniu jej drogą doustną.

Zespół czerwonego człowieka objawia się:

  • świądem skóry,
  • zaczerwienieniem górnej części ciała,
  • czerwoną wysypką na skórze,
  • spadkiem ciśnienia,
  • obrzękiem wokół ust i gardła,
  • bólem i skurczem mięśni w okolicy klatki piersiowej i grzbietu,
  • trudnościami w oddychaniu i dusznościami.
Jednoczesne stosowanie leków znieczulających zwiększa ryzyko wystąpienia powyższych objawów.

Przyczyny syndromu red man

Początkowo uważano, że przyczyną syndromu red man były zanieczyszczenia obecne w preparatach wankomycyny. Nadawały jej one brunatny kolor, za co nazywana była „błotem Missisipi”. Dość duża ilość zanieczyszczeń oraz działania niepożądane, jakie występowały po jej zastosowaniu, doprowadziły do tego, że po niedługim czasie od momentu wprowadzenia do leczenia, wankomycyna została uznana za toksyczną. Uznanie w lecznictwie zyskała ponownie wraz z pojawianiem się kolejnych bakterii opornych na ówcześnie stosowane antybiotyki – mowa tu o penicylinoopornych szczepach gronkowca złocistego. Dodatkowo udoskonalenie metod oczyszczania sprawiło, że toksyczność wankomycyny znacząco zmalała, a wraz z nią ilość występujących działań niepożądanych.

Jednak pomimo otrzymania oczyszczonych preparatów wankomycyny, nie zmalała ilość przypadków zespołu czerwonego człowieka. Obecnie wiadomo, że za jego występowanie odpowiada zbyt szybkie podanie dożylne wankomycyny albo zastosowanie zbyt dużego stężenia tego leku.

Powiązane produkty

Leczenie zespołu czerwonego człowieka

Wystąpienie zespołu czerwonego człowieka wymaga przerwania wlewu z wankomycyny i podania doustnie lub dożylnie leku przeciwhistaminowego – chlorowodorku difenhydraminy. Jego zadaniem jest zatrzymanie większości reakcji niepożądanych. Po ustąpieniu wysypki i swędzenia (można je złagodzić przy pomocy np. emolientów) można kontynuować iniekcje wankomycyną, przy czym należy zachować odpowiednią szybkość wlewu i/lub mniejszą dawkę.

W przypadku wystąpienia poważniejszej postaci syndromu czerwonego człowieka z towarzyszącym spadkiem ciśnienia wskazane jest podawanie płynów dożylnych. Jeśli pomimo ich zastosowania stan zdrowia nie ulega poprawie, należy sięgnąć po leki wazopresyjne (wazopresyna, noradrenalina), które zwiększają ciśnienie krwi.

Żeby zapobiec wystąpieniu zespołu czerwonego człowieka, warto zadbać o prawidłowe podanie wankomycyny, które polega na:

  • powolnym podawaniu – iniekcja powinna trwać co najmniej 60 minut,
  • zastosowaniu prawidłowego stężenia leku – 5 mg/ml, czyli 500 mg wankomycyny powinno być rozpuszczone w 100 ml rozpuszczalnika (0,9% NaCl); dopuszczalne są wyższe stężenia antybiotyku (maksymalnie 10 mg/ml) z zachowaniem dłuższego czasu infuzji nawet do 120 minut,
  • stosowaniu mniejszych dawek w szybszych wlewach.

Zapobiegać można również poprzez podanie leków przeciwhistaminowych jeszcze przed rozpoczęciem iniekcji wankomycyną. 

Warto wiedzieć, że wystąpienie zespołu czerwonego człowieka nie dyskwalifikuje do podania tego antybiotyku w przyszłości. 
  1. S. Sivagnanam, D. Deleu, Red man syndrome, „Critical Care”, nr 7 (2) 2003.
  2. M. P. Wilhelm, L. Estes, Wankomycyna, „Mayo Clinic Proceedings”, nr 74 1999.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania, owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.