Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?
Marta Pietroń

Zespół czerwonego człowieka – jak się objawia alergia na wankomycynę?

Zespół czerwonego człowieka (czerwonej szyi) obejmuje kilka dolegliwości, które pojawiają się w wyniku pseudoalergicznej reakcji na podanie wankomycyny. Jak się zatem objawia i jak leczyć tzw. syndrom red man?

Syndrom red man, czyli zespół czerwonego człowieka, jest reakcją niepożądaną na podanie antybiotyku – wankomycyny – znanego od ponad 60 lat. Wankomycyna stosowana jest w lecznictwie zamkniętym w przypadku ciężkich zakażeń oraz u osób uczulonych na penicylinę. Uznawana jest za lek ostatniego ratunku przy zakażeniach bakteryjnych.

Zespół czerwonego człowieka – czym jest? Jak się objawia?

Zespół czerwonego człowieka, nazywany także zespołem czerwonej szyi lub syndromem red man, dotyczy około 5–10% osób leczonych wankomycyną. Jest to reakcja pseudoalergiczna, podczas której dochodzi do uwolnienia histaminy na drodze nieimmunologicznej, czyli bez udziału układu odpornościowego. Syndrom red man może wystąpić do 20 minut od rozpoczęcia infuzji i ustępować po kilkunastu minutach, a czasami nawet po kilku godzinach. Znane są również przypadki, kiedy objawy pojawiły się po kilku godzinach od zakończenia podawania wankomycyny lub po podaniu jej drogą doustną.

Zespół czerwonego człowieka objawia się:

  • świądem skóry,
  • zaczerwienieniem górnej części ciała,
  • czerwoną wysypką na skórze,
  • spadkiem ciśnienia,
  • obrzękiem wokół ust i gardła,
  • bólem i skurczem mięśni w okolicy klatki piersiowej i grzbietu,
  • trudnościami w oddychaniu i dusznościami.
Jednoczesne stosowanie leków znieczulających zwiększa ryzyko wystąpienia powyższych objawów.

Przyczyny syndromu red man

Początkowo uważano, że przyczyną syndromu red man były zanieczyszczenia obecne w preparatach wankomycyny. Nadawały jej one brunatny kolor, za co nazywana była „błotem Missisipi”. Dość duża ilość zanieczyszczeń oraz działania niepożądane, jakie występowały po jej zastosowaniu, doprowadziły do tego, że po niedługim czasie od momentu wprowadzenia do leczenia, wankomycyna została uznana za toksyczną. Uznanie w lecznictwie zyskała ponownie wraz z pojawianiem się kolejnych bakterii opornych na ówcześnie stosowane antybiotyki – mowa tu o penicylinoopornych szczepach gronkowca złocistego. Dodatkowo udoskonalenie metod oczyszczania sprawiło, że toksyczność wankomycyny znacząco zmalała, a wraz z nią ilość występujących działań niepożądanych.

Jednak pomimo otrzymania oczyszczonych preparatów wankomycyny, nie zmalała ilość przypadków zespołu czerwonego człowieka. Obecnie wiadomo, że za jego występowanie odpowiada zbyt szybkie podanie dożylne wankomycyny albo zastosowanie zbyt dużego stężenia tego leku.

Powiązane produkty

Leczenie zespołu czerwonego człowieka

Wystąpienie zespołu czerwonego człowieka wymaga przerwania wlewu z wankomycyny i podania doustnie lub dożylnie leku przeciwhistaminowego – chlorowodorku difenhydraminy. Jego zadaniem jest zatrzymanie większości reakcji niepożądanych. Po ustąpieniu wysypki i swędzenia (można je złagodzić przy pomocy np. emolientów) można kontynuować iniekcje wankomycyną, przy czym należy zachować odpowiednią szybkość wlewu i/lub mniejszą dawkę.

W przypadku wystąpienia poważniejszej postaci syndromu czerwonego człowieka z towarzyszącym spadkiem ciśnienia wskazane jest podawanie płynów dożylnych. Jeśli pomimo ich zastosowania stan zdrowia nie ulega poprawie, należy sięgnąć po leki wazopresyjne (wazopresyna, noradrenalina), które zwiększają ciśnienie krwi.

Żeby zapobiec wystąpieniu zespołu czerwonego człowieka, warto zadbać o prawidłowe podanie wankomycyny, które polega na:

  • powolnym podawaniu – iniekcja powinna trwać co najmniej 60 minut,
  • zastosowaniu prawidłowego stężenia leku – 5 mg/ml, czyli 500 mg wankomycyny powinno być rozpuszczone w 100 ml rozpuszczalnika (0,9% NaCl); dopuszczalne są wyższe stężenia antybiotyku (maksymalnie 10 mg/ml) z zachowaniem dłuższego czasu infuzji nawet do 120 minut,
  • stosowaniu mniejszych dawek w szybszych wlewach.

Zapobiegać można również poprzez podanie leków przeciwhistaminowych jeszcze przed rozpoczęciem iniekcji wankomycyną. 

Warto wiedzieć, że wystąpienie zespołu czerwonego człowieka nie dyskwalifikuje do podania tego antybiotyku w przyszłości. 
  1. S. Sivagnanam, D. Deleu, Red man syndrome, „Critical Care”, nr 7 (2) 2003.
  2. M. P. Wilhelm, L. Estes, Wankomycyna, „Mayo Clinic Proceedings”, nr 74 1999.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij