Złamanie awulsyjne – przyczyny, diagnostyka, leczenie, rehabilitacja

Złamanie awulsyjne zazwyczaj dotyczy młodych sportowców. Wiąże się z przekroczeniem granicy wytrzymałości tkanek, które często są skutkiem gwałtownych ruchów. Wówczas fragment kostny zostaje oderwany wraz z przyczepem mięśniowym. Powszechnie znaną lokalizacją jest kolec biodrowy przedni górny. Pełne wyleczenie takiego urazu może zająć nawet 3 miesiące.

Złamanie awulsyjne – na czym polega? W jakim miejscu dochodzi do niego najczęściej?

Złamanie jest rodzajem uszkodzenia struktury kości, które najczęściej wynika z urazu. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze złamaniem awulsyjnym, dochodzi do oderwania fragmentu kostnego w miejscu przyczepu mięśnia, ścięgna lub więzadła. Tego rodzaju urazy występują zazwyczaj w przypadku osób uprawiających sport oraz poddających się intensywnemu wysiłkowi fizycznemu.  

Do najczęstszych lokalizacji złamań awulsyjnych zalicza się złamanie w obrębie łokcia, biodra oraz kostki. Niekiedy taka sytuacja również ma miejsce w obrębie struktur ręki, ramienia oraz kolana. Uszczegóławiając, są to: kostka boczna, kolec biodrowy, palec, kostka przyśrodkowa, paliczek, staw skokowy, kolano, kości śródstopia, rzepka.

Jak zapobiegać złamaniom awulsyjnym?

Chcąc prowadzić skuteczną profilaktykę zapobiegającą urazom w postaci złamań awulsyjnych, należy przede wszystkim właściwie przygotować się do uprawiania sportu. Rzecz polega na rozgrzewce oraz ćwiczeniach rozciągających bezpośrednio przed przystąpieniem do aktywności. Czas na to poświęcony powinien wynosić przynajmniej 10 minut. Dzięki temu mięśnie oraz pozostałe tkanki będą bardziej elastyczne i wytrzymałe, co w efekcie sprawi, że będą mniej podatne na kontuzje.

Czynnikiem potencjalnie sprzyjającym powstawaniu złamań awulsyjnych jest wykonywanie szybkich, intensywnych ruchów takich jak skręty oraz dynamiczne, gwałtowne zmiany kierunku. Wobec tego najbardziej ryzykowne pod względem doznania opisywanego urazu są sporty takie, jak: piłka nożna, boks, tenis ziemny, siatkówka. Aktywności potencjalnie sprzyjające kontuzji to również: sprint, kopanie, skoki, upadek na wyciągniętą i wyprostowaną kończynę górną.  

Złamanie awulsyjne – objawy

Do objawów złamania z oderwaniem fragmentu kostnego zalicza się:

• eksplozywny, silny ból w okolicy urazu,
• wystąpienie obrzęku oraz zasinienia,
• bolesne ograniczenie możliwości ruchu,
• niestabilność stawu położonego w pobliżu złamania,
• częściowa lub całkowita utrata funkcji ruchu.

Złamanie awulsyjne – badania

W celu ustalenia lokalizacji złamania awulsyjnego lekarz przeprowadza badanie fizykalne. W tym celu stosuje się palpację oraz testowanie możliwości ruchu. Następnie zleca się badanie rentgenowskie, które pozwala dokładnie uwidocznić strukturę uszkodzonej tkanki kostnej.   

W przypadku, gdy obraz jest niewystarczający, stosuje się poszerzoną diagnostykę. Wówczas pomocna okazuje się tomografia komputerowa, umożliwiająca dokładniejszą analizę kości oraz tkanek miękkich i narządów wewnętrznych. Niemniej w większości przypadków wystarczające okazuje się wykonanie rentgenogramu.

Złamanie awulsyjne – leczenie    

Leczenie jest zależne od tego, która kość została złamana. Ważnym czynnikiem także jest kwestia tego, z jakim rodzajem doznanego urazu mamy do czynienia.

Najczęściej stosuje się unieruchomienie w opatrunku gipsowym lub specjalistycznej szynie. Lekarz może także zarekomendować zażywanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Dodatkowo zaleca się ograniczenie aktywności ruchowej oraz schładzanie okolicy urazu za pomocą woreczków z lodem, jeśli oczywiście pozwala na to opatrunek unieruchamiający.

Gdy dochodzi do bardzo znaczącej niestabilności połączeń stawowych, wymagana wówczas jest interwencja chirurgiczna, która pozwala zespolić uszkodzone struktury. Jedną z możliwości jest otwarta redukcja. Polega ona na wykonaniu nacięcia i następnie przywróceniu właściwego ułożenia kości. Kolejna możliwość to stabilizacja wewnętrzna. W tym przypadku używa się metalowych elementów, aby móc trwale ustabilizować i wyrównać kości. Przykładami takiego sprzętu są szpilki, śruby, pręty oraz płytki.

Gdy lokalizacja złamania nie pozwala na założenie opatrunku unieruchamiającego, lekarz zazwyczaj zaleca odpoczynek, a następnie odciążenie nadwerężonej kończyny przez wykorzystanie kul ortopedycznych.

Złamanie awulsyjne – rehabilitacja

Rehabilitacja przy złamaniu awulsyjnym może być częściowo prowadzona jeszcze w unieruchomieniu. Mianowicie można wówczas dokonywać ekspozycji na działanie pola magnetycznego, co powinno przyczynić się do przyśpieszenia zrostu kostnego, regeneracji tkanek oraz zmniejszenia ewentualnego obrzęku. Po zdjęciu opatrunku wykonuje się ćwiczenia mające na celu odbudowę masy mięśniowej oraz ukierunkowane na odzyskanie fizjologicznych możliwości ruchu.