Pobieranie krwi - przykład sytuacji, w której aktywuje się hemofobia
Weronika Grzywna

Hemofobia – czym jest fobia krwi i jak sobie z nią radzić?

Hemofobia, a więc lęk przed krwią to jedna z powszechniejszych fobii, która jest charakterystyczna dla dzieci, ale dotyka również bardzo wielu dorosłych. Warto wiedzieć, jakie są dostępne sposoby terapii i leczenia tej nieprzyjemnej przypadłości.  

Badania na temat hemofobii, czyli lęku przed krwią wskazują na to, że dotyczy on około 34 proc. populacji ogólnej. W Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-5) hematofobia została zaś sklasyfikowana w kategorii „fobii swoistej” typu krew-iniekcja-rana (ang. BIIP; blood-injury-injefction phobia).

Hemofobia – co to jest?

Termin hemofobia po raz pierwszy został użyty przed amerykańskiego psychiatrę George’a Weinberga w 1972 roku. Pochodzi on od greckich słów „haima” oznaczającego „krew” i „phobos” oznaczającego fobię. Czym jest w istocie hemofobia? To irracjonalny lęk przed krwią oraz wszelkimi sytuacjami, instytucjami i przedmiotami z nią związanymi. Może ona przybierać formę napadu paniki lub innego doznania lękowego.

Hemofobia to także lęk przed pobieraniem krwi, który może być przyczyną omdlenia na jej widok. Osoby cierpiące na fobię krwi odczuwają ciągły strach przed skaleczeniem się, przed pobieraniem krwi i innymi badaniami, w wyniku których może dojść do bezpośredniego kontaktu z krwią. W efekcie unikają one zabiegów medycznych, operacji, badań profilaktycznych, a nawet codziennych czynności, podczas których mogłyby się zranić.

Charakterystyczną cechą hematofobii, wyróżniającą ją na tle innych fobii specyficznych jest tzw. omdlenie wazowagalne. W odpowiedzi na stres ciśnienie krwi spada, co następnie powoduje spowolnienie pracy serca i uniemożliwienie przetransportowania do mózgu krwi bogatej w tlen. Skutkiem tego jest omdlenie, które może mieć miejsce m.in. przy pobieraniu krwi.

Jakie są objawy hemofobii?

Objawy hemofobii pojawiają się w momencie, kiedy dana osoba nie tylko widzi krew, ale i znajduje się w miejscu skojarzonym z krwią, czy nawet pojawiają się myśli z nią związane. Fobii towarzyszą wówczas symptomy, takie jak:

  • zaburzenia oddychania,
  • bóle głowy i brzucha,
  • wymioty,
  • przyspieszenie akcji serca,
  • ucisk w klatce piersiowej,
  • drżenie rąk,
  • nadmierna potliwość.
U dzieci z hemofobią obserwowane są nadto napady złości, płacz i izolowanie się od innych.

Powiązane produkty

Lęk przed krwią – czy istnieje test na hemofobię?

Aby zdiagnozować fobię przed krwią, w pierwszej kolejności należy udać się do psychologa lub psychiatry, który przeprowadzi odpowiednią diagnozę. Diagnoza opierać będzie się na wywiadzie z pacjentem o objawach i o tym, jak długo występują. W postawieniu diagnozy brane pod uwagę są również kryteria diagnostyczne DSM-5. Zgodnie z nimi o fobii specyficznej można mówić wtedy, kiedy:

  • dana sytuacja lub przedmiot powoduje nagły i nieuzasadniony lęk,
  • objawy utrzymują się przez co najmniej 6 miesięcy,
  • symptomy przyczyniają się do cierpienia rozumianego jako m.in. ograniczenie funkcjonowania zawodowego, szkolnego, społecznego lub osobistego.

Jak leczyć hemofobię?

Podstawą w terapii hemofobii jest przede wszystkim uświadomienie sobie przez pacjenta istnienia problemu. Diagnozą i leczeniem natomiast zajmuje się psycholog i/lub psychiatra. Forma terapii zależna będzie zaś od stopnia występowania objawów.

Najskuteczniejszą metodą w leczeniu hematofobii jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, w trakcie której specjalista stosuje techniki dopasowane do nasilenia problemu pacjenta. Jedną z technik jest systematyczna desensytyzacja, która polega na oswojeniu się z lękiem poprzez stopniową ekspozycję na czynniki wywołujące strach. Procedura rozpoczyna się od ekspozycji na najłagodniejsze stresory, których nasilenie jest stopniowo zwiększane wraz z preferowanym przez pacjenta tempem. Takie działanie ma na celu oswoić się ze stresorem i odzyskać nad nim kontrolę.

Podczas psychoterapii poznawczo-behawioralnej specjalista uczy również rozpoznawania czynników wywołujących stres oraz zapoznaje pacjenta ze sposobami radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Kluczowe znaczenie mają techniki relaksacyjne, takie jak ćwiczenia oddechowe, które pozwalają opanować emocje, zrelaksować się, a tym samym zapanować nad reakcją stresową. Aby zapobiec omdleniom na widok krwi, zalecane są napięcia stosowane, czyli napinanie mięśni celem zwiększenia ciśnienia krwi.

W cięższych przypadkach i przy wysokim nasileniu objawów stosowana jest zaś farmakoterapia w formie leków przeciwlękowych i uspokajających. W leczeniu hemofobii i złagodzeniu silnych symptomów lęku wykorzystywane są m.in. inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, inhibitory monoaminooksydazy, leki anksjolityczne oraz selektywne inhibitory wychwytu serotoniny i noradrenaliny.

Hemofobia – przyczyny

Początków fobii specyficznej dopatruje się głównie w dzieciństwie lub w okresie adolescencji. Hematofobia często występuje już u dzieci, które charakteryzuje silny strach przed pobieraniem krwi. Wystąpienie symptomów związanych z lękiem przed krwią może być również spowodowane traumatycznymi wydarzeniami, np. uczestnictwem w wypadku lub w działaniach wojennych, czy też doświadczeniem trudnej i bolesnej operacji.

Zdaniem badaczy przyczyny hemofobii mogą mieć także podłoże genetyczne, bowiem niektóre osoby będą bardziej wrażliwe i podatne na rozwój fobii specyficznej. Źródła lęku przed krwią doszukuje się również w podłożu ewolucjonistycznym, zgodnie z którym ludzie wykształcają lęk w celu uchronienia się przed niebezpieczeństwem.

Ponadto hematofobii może dodatkowo towarzyszyć lęk przed igłami (trypanofobia) oraz fobia przed żyłami (ang. venephobia).
  1. K. Adamczyk, D. Adamczyk, R. Wójcik, U. Fałkowska, E. Soroka, Rzadkie fobie specyficzne – rodzaje i leczenie, Varia Medica", nr 5/2018.
  2. American Psychiatric Association, Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®), American Psychiatric Pub" 2013.
  3. J. Morrison, DSM 5- bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicysty. Kraków 2016.
  4. A. Wani, A. Ara., S. Bhat,  Blood Injury and Injection Phobia: The Neglected One, 2014.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Stan podgorączkowy – czy i jak zmniejszać? Przyczyny

    Stan podgorączkowy, czyli sytuacja, kiedy temperatura ciała wynosi między 37 a 38 stopni Celsjusza, jest często wynikiem reakcji organizmu na infekcję lub stan zapalny. Niepewność, skąd się bierze i co oznacza, może budzić lęk, szczególnie gdy dotyczy osób w delikatnych okresach życia, takich jak ciąża, okres niemowlęcy czy rekonwalescencja po operacji. Czym jest stan podgorączkowy oraz jak i czy w ogóle go leczyć?

  • Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda łuszczyca?

    Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą autoimmunologiczną skóry, która charakteryzuje się występowaniem zmian o typie czerwonobrunatnej grudki pokrytej srebrzystą łuską. Do czynników ryzyka rozwoju łuszczycy zalicza się podłoże genetyczne oraz czynniki wyzwalające takie jak infekcje, stres, urazy czy palenie tytoniu.

  • Glista ludzka – objawy glistnicy. Rozpoznanie, badania, leczenie zakażenia glistą ludzką

    Glista ludzka to pasożyt z rodzaju nicieni bytujący w jelicie cienkim. Glistnica, czyli choroba wywoływana przez glistę ludzką, zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk – do zarażenia glistą ludzką dochodzi bowiem najczęściej, gdy nie umyjemy rąk po kontakcie z ziemią bądź zjemy nieumyte warzywo czy owoc, na powierzchni którego znajdują się jaja glisty. Szczególnie narażone są na to dzieci. Objawy glistnicy to bóle brzucha, zaparcia i/lub biegunka, nudności, brak apetytu, a także duszności czy przewlekły ból gardła.

  • Borowik szatański – charakterystyka. Jak poznać objawy zatrucia?

    Borowik szatański, szatan, diablik, smoczy łeb – nie bez powodu ma tak złowieszcze nazwy – należy do grupy grzybów trujących, które po spożyciu mogą wywołać silne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i nie tylko. Jak odróżnić borowika szatańskiego od szlachetnego? Jakie są objawy zatrucia borowikiem szatańskim? Co zrobić, gdy dojdzie do zatrucia? Podpowiadamy.

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Jak wzmocnić stawy w okresie menopauzy?

    Menopauza to trudny czas w życiu każdej kobiety. Wygasająca czynność jajników prowadzi do zahamowania cyklu menstruacyjnego, ale powoduje również wiele uporczywych objawów. Jednym z nich są bóle stawów. Odpowiednia dieta i suplementacja składników o korzystnym wpływie na stawy pomogą w łagodzeniu sztywności i dolegliwości bólowych. A to pozwoli zachować aktywność fizyczną, która w okresie menopauzy jest szczególnie istotna.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij