Przepuklina przełyku – przyczyny, objawy i leczenie przepukliny rozworu przełykowego
Piotr Ziętek

Przepuklina przełyku – przyczyny, objawy i leczenie przepukliny rozworu przełykowego

Na przepuklinę rozworu przełykowego najbardziej narażone są osoby otyłe, starsze oraz pracujące fizycznie. Jej najczęstsza postać – przepuklina wślizgowa – objawia się m.in. zgagą i bólem w klatce piersiowej. Czym jest przepuklina rozworu przełykowego i w jaki sposób się ją leczy? Jak zapobiegać jej powstaniu? 

Przepuklina rozworu przełykowego to stan, w którym górna część żołądka przedostaje się do klatki piersiowej. Czasami jest to przyczyna przewlekłej zgagi, a w niektórych przypadkach – nie daje żadnych objawów i jest diagnozowana przypadkowo, np. w rutynowym zdjęciu RTG klatki piersiowej. W zależności m.in. od stopnia zaawansowania stosuje się leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne. 

Przepuklina rozworu przełykowego – co to takiego? 

Przepuklina rozworu przełykowego polega na tym, że część żołądka, a w najcięższych przypadkach nawet cały żołądek, znajduje się w klatce piersiowej. W uproszczeniu: klatka piersiowa jest oddzielona od jamy brzusznej przeponą – mięśniem biorącym udział w wentylacji płuc. Przepona posiada otwory, przez które przechodzą duże naczynia krwionośne oraz właśnie przełyk. Prawidłowo przechodzi on przez rozwór przełykowy do jamy brzusznej, gdzie łączy się z żołądkiem. W pewnych przypadkach może dojść do przemieszczenia żołądka do klatki piersiowej.

Wyróżnia się kilka rodzajów przepukliny rozworu przełykowego

  • wślizgową, 
  • okołoprzełykową, 
  • mieszaną, 
  • pourazową, 
  • wrodzony krótki przełyk. 

Zdecydowaną większość przypadków stanowi przepuklina wślizgowa. Polega ona na swobodnym poruszaniu się przełyku w rozworze przełykowym i przemieszczeniu do klatki piersiowej wpustu żołądka – części bezpośrednio połączonej z przełykiem. Wówczas przyjmowane pokarmy dostają się do przemieszczonego fragmentu, ale utrudniony jest ich pasaż do dalszej części żołądka. Powoduje to występowanie charakterystycznych objawów. 

Przyczyny przepukliny przełyku 

Na powstanie przepukliny rozworu przełykowego ma wpływ kilka czynników. Jednym z nich jest zwiększone ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej. Dlatego też czynnikami ryzyka przepukliny przełyku są otyłość oraz dźwiganie ciężkich przedmiotów.

Przyczyną przepukliny rozworu przełykowego jest też osłabienie mięśni przepony. Może do tego dojść wskutek urazu, po zabiegach chirurgicznych, po zabiegach wewnątrznaczyniowych (np. krioablacja migotania przedsionków), a także w wyniku udaru mózgu. Osłabienie przepony może dotyczyć także osób starszych i wyniszczonych. Powiększony rozwór przełykowy i przemieszczenie żołądka mogą być także wadą wrodzoną. W niektórych przypadkach nie da się określić jednoznacznej przyczyny. 

Powiązane produkty

Przepuklina rozworu przełykowego – objawy 

Objawy typowe dla najczęstszej postaci przepukliny rozworu przełykowego, czyli przepukliny wślizgowej, wynikają z zarzucania treści żołądkowej do przełyku. Powoduje to objawy, takie jak zgaga, cofanie się spożytych pokarmów i napojów do gardła, ból w klatce piersiowej. Mogą wystąpić również trudności w przełykaniu i duszności.

Przepuklina okołoprzełykowa może przebiegać bezobjawowo, ale częściej prowadzi do powstawania groźnych powikłań. Wynikają one głównie z zaburzeń ukrwienia powodowanych uciskiem. Może dojść do zapalenia zawartości przepukliny, zaburzeń rytmu serca i wrzodów żołądka. Te ostatnie objawiają się silnym bólem i krwawieniem pod postacią krwistych wymiotów lub smolistych stolców. 

Diagnostyka i leczenie przepukliny przełyku 

W diagnostyce przepukliny rozworu przełykowego wykorzystuje się kilka badań. Duża przepuklina może być widoczna w rutynowym zdjęciu RTG klatki piersiowej. Jednak zalecane jest wykonanie zdjęcia RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego z kontrastem. Badanie wykonuje się po doustnym podaniu środka kontrastowego. Jest ono przeprowadzane w pozycji Trendelenburga, tzn. na leżąco, z głową, klatką piersiową i tułowiem pochylonymi poniżej poziomu nóg.

Rozpoznanie przepukliny rozworu przełykowego można także postawić na podstawie gastroskopii. Daje ona więcej informacji niż badanie radiologiczne. Podczas gastroskopii można uwidocznić ewentualne nadżerki przełyku, wrzody żołądka, zapalenie błony śluzowej żołądka. Możliwe jest także pobranie wycinków do badania histopatologicznego i przeprowadzenie szybkiego testu na obecność H. pylori.

Diagnostykę przepukliny rozworu przełykowego można przeprowadzić zarówno ambulatoryjnie, jak i podczas pobytu w szpitalu. 

Leczenie farmakologiczne w przepuklinie rozworu przełykowego jest podobne jak w przypadku choroby refluksowej. Ma ono na celu uśmierzenie objawów i zapobieganie uszkodzeniom błony śluzowej przełyku, które w skrajnych przypadkach prowadzą do rozwoju nowotworu. Stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP), np. pantoprazol, omeprazol, esomeprazol. Lekami drugiego rzutu są blokery receptora histaminowego H2, np. ranitydyna.

Jeśli objawy występują pomimo stosowania odpowiednich leków lub z jakiegoś powodu chory nie może przyjmować zalecanych leków, należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Decyzję o kwalifikacji pacjenta do operacji podejmuje lekarz, np. w ramach poradni chirurgicznej.

Zabieg wykonywany w przepuklinie przełykowej to fundoplikacja. Polega ona na wykonaniu plastyki żołądka w taki sposób, aby uniemożliwić jego przejście przez rozwór przełykowy. Najczęściej stosuje się laparoskopową fundoplikację metodą Nissena. Preferowane jest wykonywanie zabiegów laparoskopowych. Wiążą się one z krótszą rekonwalescencją i są mniej obciążające dla pacjenta niż klasyczne zabiegi chirurgiczne. 

Jak zapobiegać przepuklinie rozworu przełykowego? 

Właściwie jedynym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka rozwoju przepukliny rozwoju przełykowego jest otyłość. Tak więc zdrowy tryb życia i redukcja masy ciała mogą uchronić nas również przed tą chorobą. 

Istnieje natomiast kilka sposobów na zapobieganie występowaniu objawów przepukliny rozworu przełykowego. Powinny być stosowane przez każdego chorego jako dodatek do leczenia farmakologicznego. Modyfikacje stylu życia obejmują przede wszystkim dietę. Zalecana jest dieta podobna jak w przypadku choroby refluksowej. Należy ograniczyć spożywanie tłustych, ciężkostrawnych potraw, sosu pomidorowego, ostrych przypraw, cebuli, czosnku, cytrusów, alkoholu i mocnej kawy oraz mięty. Można natomiast jeść jasne pieczywo, większość warzyw i owoców (z wyj. wyżej wymienionych), chudy nabiał i mięso.

Warto zasięgnąć konsultacji dietetycznej, aby dowiedzieć się, co dokładnie można jeść w przepuklinie rozworu przełykowego. Należy również zaprzestać palenia papierosów.

Zalecenia obejmują też sposób przyjmowania pożywienia. Należy spożywać kilka posiłków w małych porcjach, z czego ostatni posiłek najpóźniej 2-3 godziny przed snem. Niewskazane jest odpoczywanie w pozycji leżącej oraz wysiłek fizyczny bezpośrednio po jedzeniu. W zmniejszeniu nasilenia objawów mogą pomóc także niektóre leki ziołowe. Pewne zastosowanie mogą mieć np. preparaty z ziela glistnika, prawoślazu lekarskiego czy rumianku. 

  1. Dieta w chorobie refluksowej przełyku, „Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej” [online], https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/dieta-w-chorobie-refluksowej-przelyku---zalecenia-do-pobrania, [dostęp:] 24.05.2020. 
  2. W. Noszczyk, Chirurgia. Repetytorium, Warszawa 2012, 321-322. 
  3. J. Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005, 735-739, 751-754. 
  4. U. Alecci, F. Bonina, A. Bonina i in., Efficacy and Safety of a Natural Remedy for the Treatment of Gastroesophageal Reflux: A Double-Blinded Randomized-Controlled Study, „Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine”, nr 1-8 (2016) 2016. 
  5. S. Menon, N. Trudgill, Risk factors in the aetiology of hiatus hernia: A meta-analysis, „European Journal of Gastroenterology and Hepatology”, nr 133-138 (23) 2011. 
  6. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, 927-930. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl