Przepuklina przełyku – przyczyny, objawy i leczenie przepukliny rozworu przełykowego
Piotr Ziętek

Przepuklina przełyku – przyczyny, objawy i leczenie przepukliny rozworu przełykowego

Na przepuklinę rozworu przełykowego najbardziej narażone są osoby otyłe, starsze oraz pracujące fizycznie. Jej najczęstsza postać – przepuklina wślizgowa – objawia się m.in. zgagą i bólem w klatce piersiowej. Czym jest przepuklina rozworu przełykowego i w jaki sposób się ją leczy? Jak zapobiegać jej powstaniu? 

Przepuklina rozworu przełykowego to stan, w którym górna część żołądka przedostaje się do klatki piersiowej. Czasami jest to przyczyna przewlekłej zgagi, a w niektórych przypadkach – nie daje żadnych objawów i jest diagnozowana przypadkowo, np. w rutynowym zdjęciu RTG klatki piersiowej. W zależności m.in. od stopnia zaawansowania stosuje się leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne. 

Przepuklina rozworu przełykowego – co to takiego? 

Przepuklina rozworu przełykowego polega na tym, że część żołądka, a w najcięższych przypadkach nawet cały żołądek, znajduje się w klatce piersiowej. W uproszczeniu: klatka piersiowa jest oddzielona od jamy brzusznej przeponą – mięśniem biorącym udział w wentylacji płuc. Przepona posiada otwory, przez które przechodzą duże naczynia krwionośne oraz właśnie przełyk. Prawidłowo przechodzi on przez rozwór przełykowy do jamy brzusznej, gdzie łączy się z żołądkiem. W pewnych przypadkach może dojść do przemieszczenia żołądka do klatki piersiowej.

Wyróżnia się kilka rodzajów przepukliny rozworu przełykowego

  • wślizgową, 
  • okołoprzełykową, 
  • mieszaną, 
  • pourazową, 
  • wrodzony krótki przełyk. 

Zdecydowaną większość przypadków stanowi przepuklina wślizgowa. Polega ona na swobodnym poruszaniu się przełyku w rozworze przełykowym i przemieszczeniu do klatki piersiowej wpustu żołądka – części bezpośrednio połączonej z przełykiem. Wówczas przyjmowane pokarmy dostają się do przemieszczonego fragmentu, ale utrudniony jest ich pasaż do dalszej części żołądka. Powoduje to występowanie charakterystycznych objawów. 

Przyczyny przepukliny przełyku 

Na powstanie przepukliny rozworu przełykowego ma wpływ kilka czynników. Jednym z nich jest zwiększone ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej. Dlatego też czynnikami ryzyka przepukliny przełyku są otyłość oraz dźwiganie ciężkich przedmiotów.

Przyczyną przepukliny rozworu przełykowego jest też osłabienie mięśni przepony. Może do tego dojść wskutek urazu, po zabiegach chirurgicznych, po zabiegach wewnątrznaczyniowych (np. krioablacja migotania przedsionków), a także w wyniku udaru mózgu. Osłabienie przepony może dotyczyć także osób starszych i wyniszczonych. Powiększony rozwór przełykowy i przemieszczenie żołądka mogą być także wadą wrodzoną. W niektórych przypadkach nie da się określić jednoznacznej przyczyny. 

Powiązane produkty

Przepuklina rozworu przełykowego – objawy 

Objawy typowe dla najczęstszej postaci przepukliny rozworu przełykowego, czyli przepukliny wślizgowej, wynikają z zarzucania treści żołądkowej do przełyku. Powoduje to objawy, takie jak zgaga, cofanie się spożytych pokarmów i napojów do gardła, ból w klatce piersiowej. Mogą wystąpić również trudności w przełykaniu i duszności.

Przepuklina okołoprzełykowa może przebiegać bezobjawowo, ale częściej prowadzi do powstawania groźnych powikłań. Wynikają one głównie z zaburzeń ukrwienia powodowanych uciskiem. Może dojść do zapalenia zawartości przepukliny, zaburzeń rytmu serca i wrzodów żołądka. Te ostatnie objawiają się silnym bólem i krwawieniem pod postacią krwistych wymiotów lub smolistych stolców. 

Diagnostyka i leczenie przepukliny przełyku 

W diagnostyce przepukliny rozworu przełykowego wykorzystuje się kilka badań. Duża przepuklina może być widoczna w rutynowym zdjęciu RTG klatki piersiowej. Jednak zalecane jest wykonanie zdjęcia RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego z kontrastem. Badanie wykonuje się po doustnym podaniu środka kontrastowego. Jest ono przeprowadzane w pozycji Trendelenburga, tzn. na leżąco, z głową, klatką piersiową i tułowiem pochylonymi poniżej poziomu nóg.

Rozpoznanie przepukliny rozworu przełykowego można także postawić na podstawie gastroskopii. Daje ona więcej informacji niż badanie radiologiczne. Podczas gastroskopii można uwidocznić ewentualne nadżerki przełyku, wrzody żołądka, zapalenie błony śluzowej żołądka. Możliwe jest także pobranie wycinków do badania histopatologicznego i przeprowadzenie szybkiego testu na obecność H. pylori.

Diagnostykę przepukliny rozworu przełykowego można przeprowadzić zarówno ambulatoryjnie, jak i podczas pobytu w szpitalu. 

Leczenie farmakologiczne w przepuklinie rozworu przełykowego jest podobne jak w przypadku choroby refluksowej. Ma ono na celu uśmierzenie objawów i zapobieganie uszkodzeniom błony śluzowej przełyku, które w skrajnych przypadkach prowadzą do rozwoju nowotworu. Stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP), np. pantoprazol, omeprazol, esomeprazol. Lekami drugiego rzutu są blokery receptora histaminowego H2, np. ranitydyna.

Jeśli objawy występują pomimo stosowania odpowiednich leków lub z jakiegoś powodu chory nie może przyjmować zalecanych leków, należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Decyzję o kwalifikacji pacjenta do operacji podejmuje lekarz, np. w ramach poradni chirurgicznej.

Zabieg wykonywany w przepuklinie przełykowej to fundoplikacja. Polega ona na wykonaniu plastyki żołądka w taki sposób, aby uniemożliwić jego przejście przez rozwór przełykowy. Najczęściej stosuje się laparoskopową fundoplikację metodą Nissena. Preferowane jest wykonywanie zabiegów laparoskopowych. Wiążą się one z krótszą rekonwalescencją i są mniej obciążające dla pacjenta niż klasyczne zabiegi chirurgiczne. 

Jak zapobiegać przepuklinie rozworu przełykowego? 

Właściwie jedynym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka rozwoju przepukliny rozwoju przełykowego jest otyłość. Tak więc zdrowy tryb życia i redukcja masy ciała mogą uchronić nas również przed tą chorobą. 

Istnieje natomiast kilka sposobów na zapobieganie występowaniu objawów przepukliny rozworu przełykowego. Powinny być stosowane przez każdego chorego jako dodatek do leczenia farmakologicznego. Modyfikacje stylu życia obejmują przede wszystkim dietę. Zalecana jest dieta podobna jak w przypadku choroby refluksowej. Należy ograniczyć spożywanie tłustych, ciężkostrawnych potraw, sosu pomidorowego, ostrych przypraw, cebuli, czosnku, cytrusów, alkoholu i mocnej kawy oraz mięty. Można natomiast jeść jasne pieczywo, większość warzyw i owoców (z wyj. wyżej wymienionych), chudy nabiał i mięso.

Warto zasięgnąć konsultacji dietetycznej, aby dowiedzieć się, co dokładnie można jeść w przepuklinie rozworu przełykowego. Należy również zaprzestać palenia papierosów.

Zalecenia obejmują też sposób przyjmowania pożywienia. Należy spożywać kilka posiłków w małych porcjach, z czego ostatni posiłek najpóźniej 2-3 godziny przed snem. Niewskazane jest odpoczywanie w pozycji leżącej oraz wysiłek fizyczny bezpośrednio po jedzeniu. W zmniejszeniu nasilenia objawów mogą pomóc także niektóre leki ziołowe. Pewne zastosowanie mogą mieć np. preparaty z ziela glistnika, prawoślazu lekarskiego czy rumianku. 

  1. Dieta w chorobie refluksowej przełyku, „Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej” [online], https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/dieta-w-chorobie-refluksowej-przelyku---zalecenia-do-pobrania, [dostęp:] 24.05.2020. 
  2. W. Noszczyk, Chirurgia. Repetytorium, Warszawa 2012, 321-322. 
  3. J. Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005, 735-739, 751-754. 
  4. U. Alecci, F. Bonina, A. Bonina i in., Efficacy and Safety of a Natural Remedy for the Treatment of Gastroesophageal Reflux: A Double-Blinded Randomized-Controlled Study, „Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine”, nr 1-8 (2016) 2016. 
  5. S. Menon, N. Trudgill, Risk factors in the aetiology of hiatus hernia: A meta-analysis, „European Journal of Gastroenterology and Hepatology”, nr 133-138 (23) 2011. 
  6. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, 927-930. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jakie są rodzaje plastrów na rany? Który wybrać do różnych uszkodzeń skóry?

    W celu odpowiedniego zabezpieczenia rany przed zabrudzeniem potrzebny jest plaster lub opatrunek. Ale który wybrać spośród wielu dostępnych opcji? Podpowiadamy, jakie są różne rodzaje plastrów na rany i kiedy należy je stosować, by uszkodzenia skóry dobrze się goiły.

  • Naukowcy pracują nad szczepionką na Alzheimera. Na czym polega przełomowy pomysł?

    Naukowcy opracowali eksperymentalną szczepionkę przeciwko białku tau – kluczowemu czynnikowi neurodegeneracji w chorobie Alzheimera. Pierwsze badania z udziałem ludzi ruszą już w 2026 roku. Na czym będą polegać?

  • Zastrzyk z adrenaliny. Kto powinien mieć przy sobie EpiPen i jak prawidłowo podać lek?

    Adrenalina, znana również jako epinefryna, odgrywa kluczową rolę w ratowaniu życia w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia – szczególnie podczas reakcji anafilaktycznych. Współczesna medycyna oferuje wygodne i bezpieczne formy podania tego leku, z których najpopularniejszą jest automatyczny wstrzykiwacz, powszechnie określany jako EpiPen. Wiedza na temat wskazań do stosowania adrenaliny oraz umiejętność jej prawidłowego podania mogą okazać się bezcenne w krytycznych momentach.

  • Co na wzdęcia i gazy? Ranking preparatów wspomagających przy wzdęciach brzucha 2025

    Wzdęcia i gazy to nieprzyjemne dolegliwości trawienne, które mogą znacznie uprzykrzyć życie. Po jakie środki sięgnąć, by się ich pozbyć? Sprawdź ranking preparatów na wzdęcia i gazy i wybierz produkt dla siebie.

  • Furagina i alkohol. Dlaczego to groźne połączenie i jakie są jego skutki uboczne?

    Zakażenia układu moczowego to częsta dolegliwość, która dotyczy szczególnie kobiet. Infekcje mogą pojawiać się o każdej porze roku, jednak latem ich ryzyko rośnie. Sprzyjają im m.in. kąpiele w basenie lub jeziorze, noszenie wilgotnych strojów kąpielowych, a także częstsze podróże i zmiany klimatu. Lato i wakacje to nie tylko czas większego narażenia na infekcje, ale też okres, w którym chętniej sięgamy po alkohol – lampkę wina do kolacji, orzeźwiające piwo czy kolorowego drinka na plaży. Jeśli w tym samym czasie pojawi się zakażenie dróg moczowych, lekarz często zaleca furaginę (furazydynę) jako skuteczny lek przeciwbakteryjny, który jest również dostępny bez recepty. Niestety, łączenie furaginy z alkoholem jest niebezpieczne i może prowadzić do poważnych działań niepożądanych, w tym reakcji disulfiramowej.

  • Czym jest glutaminian sodu i gdzie występuje? Czy E621 jest szkodliwy dla zdrowia?

    Glutaminian sodu to dodatek do żywności, który od lat wzbudza sporo emocji. Choć kojarzy się głównie z przemysłem spożywczym, występuje również w naturze – znajdziemy go m.in. w pomidorach, serach czy grzybach. Wielu kucharzy, zarówno zawodowych, jak i amatorów gotowania, nie wyobraża sobie kuchni bez tego składnika. W krajach Azji Wschodniej glutaminian sodu, znany także jako MSG (od ang. monosodium glutamate), jest tak powszechny jak sos sojowy czy sól i stanowi ważny element lokalnej tradycji kulinarnej. W artykule przedstawiamy aktualny stan wiedzy, poparty badaniami naukowymi, na temat glutaminianu sodu.

  • Rodzaje kolagenu a suplementacja. Na co zwrócić uwagę przy wyborze produktu?

    Kolagen to białko odgrywające kluczową rolę w organizmie człowieka. Jest głównym składnikiem tkanki łącznej, z której zbudowane są skóra, kości, stawy, ścięgna, więzadła, naczynia krwionośne, a także zęby i rogówka oka. Stanowi około 30% wszystkich białek w ciele człowieka i odpowiada za utrzymanie struktury oraz elastyczności wielu tkanek. Z wiekiem naturalna produkcja kolagenu w organizmie maleje, co może prowadzić do widocznych zmian, takich jak zmarszczki, utrata jędrności skóry czy dolegliwości stawowe. W związku z tym suplementacja kolagenu zyskuje na popularności, a znajomość różnych typów kolagenu oraz ich funkcji jest istotna przy wyborze odpowiedniego preparatu.

  • Co jest dobre na zatrucie alkoholem? Ranking środków wspomagających

    Jak dojść do siebie, gdy poprzedniego dnia przesadziło się z alkoholem? Niektóre preparaty dostępne na rynku mogą pomóc złagodzić nieprzyjemne objawy kaca. Co jest najlepsze na zatrucie alkoholowe?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl