Toksokaroza – przyczyny, objawy, badania, leczenie i zapobieganie
Katarzyna Gmachowska

Toksokaroza – przyczyny, objawy, badania, leczenie i zapobieganie

Na toksokarozą najbardziej narażone są dzieci, ponieważ należy ona do tzw. chorób brudnych rąk. Dzieci, bawiące się w piaskownicach, bez zachowania odpowiedniej higieny i profilaktyki, mogą przenieść inwazyjne jaja glisty z rodzaju Toxocara do ust. Jakie objawy świadczą o toksokarozie i w jaki sposób się ją leczy? 

Toksokaroza jest to pasożytnicza choroba wywołana przez glistę psią lub kocią. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie nieumytych owoców i warzyw zanieczyszczonych ziemią z jajami toksokary. Toksokaroza często przebiega bezobjawowo lub stwierdza się niecharakterystyczne objawy – ból brzucha, głowy, gorączka, zaburzenia widzenia, kaszel i duszność.  

Toksokaroza – co to za choroba?  

Toksokaroza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez nicienie Toxocara canis (glista psia) lub Toxocara cati (glista kocia). Formy inwazyjne znajdują się w glebie zanieczyszczonej odchodami zwierzęcymi.  Do zakażenia dochodzi przez spożycie zabrudzonych ziemią owoców i warzyw lub jedzenie niemytymi rękami.  

Toksokaroza częściej występuje u dzieci niż u dorosłych, a zakażona osoba nie jest zakaźna dla innych. Objawy choroby po przypadkowym spożyciu jaj pasożyta rozwijają się od kilku dni do nawet kilku lat.  

Postaci toksokarozy  

Wyróżniamy następujące rodzaje toksokarozy

  • postać układowa – nazywana także zespołem larwy wędrującej trzewnej; objawia się gorączką, bólami brzucha, brakiem apetytu, bólem mięśni i stawów, wysypkami skórnymi, powiększeniem wątroby i śledziony, podwyższonym poziomem eozynofilii w morfologii krwi oraz objawami z układu oddechowego takimi jak suchy kaszel oraz duszność. W tej postaci choroby dochodzi do przemieszczania się pasożyta w organizmie do różnych narządów takich jak płuca, jelita, mięśnie, mózg lub oko.  
  • postać zlokalizowana – dotyczy narządu wzroku i układu nerwowego; dochodzi do niej poprzez dostanie się do oka lub mózgu postaci larwalnej i zasiedleniu się tam pasożyta. Objawami toksokarozy ocznej jest osłabienie wzroku, nagłe wystąpienie zeza, objaw leukokorii (biały odblask siatkówki w oku). Natomiast w przypadku zajęcia mózgu dominują objawy neurologiczne takie jak np. zmiana zachowania, napady padaczkowe, ból i zawroty głowy.  
  • postać ukryta – objawia się niecharakterystycznymi objawami takimi jak zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, nawracająca lub przewlekła pokrzywka, astma oskrzelowa, powiększenie węzłów chłonnych lub zapalenie mięśni i stawów. Rozpoznanie zazwyczaj stawia się na podstawie ustąpienia objawów po zastosowaniu leków przeciwpasożytniczych. 
  • postać bezobjawowa – często rozpoznaje się przypadkowo po uzyskaniu dodatniego wyniku badania w kierunku zakażenia toksokarą u osoby z rodziny. Postaci larwalne toksokary mają zdolność do przebywania w postaci uśpionej i aktywacji w sprzyjających warunkach.  

Powiązane produkty

Kiedy można się zarazić toksokarozą?  

Do zakażenia glistą psią lub kocią najczęściej dochodzi przez spożycie niemytych owoców lub warzyw zanieczyszczonych ziemią lub poprzez przeniesienie jaj toksokary do ust brudnymi rękami. Stąd traktuje się ją jako jedną z chorób brudnych rąk, do których należy m.in. owsica u dzieci

Dojrzałe postaci toksokary żyją w przewodzie pokarmowym zakażonych psów, lisów i kotów i składają duże ilości jaj, które są wydalane z kałem zwierząt. Po około 21 dniach przebywania w glebie w jajach tworzy się larwa, która jest zdolna do zakażenia po przedostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka. Jaja toksokary są zdolne do zachowywania inwazyjności nawet przez kilka lat.  

Do zakażenia u człowieka dochodzi poprzez przypadkowe spożycie inwazyjnych jaj glisty znajdujących się na niedomytych warzywach lub owocach, lub poprzez jedzenie brudnymi rękami. Toksokarozą można zarazić się także poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym psem lub kotem, gdyż wydalone jaja mogą przebywać w sierści zwierząt. 

Po połknięciu jaja w formie inwazyjnej, w jelicie dochodzi do uwolnienia larwy, która następnie wraz z krwią przedostaje się do wątroby. Część larw z wątroby wędruje do płuc, mózgu, oka lub mięśni. Obecność larw toksokary we krwi i narządach powoduje powstanie reakcji zapalnej i produkcję przeciwciał, które potwierdzają zakażenie. 

Larwy mogą przetrwać w organizmie ludzkim otoczone ziarniniakami nawet 10 lat, po tym czasie przejść do formy aktywnej i rozpocząć ponowną wędrówkę, natomiast nie mają zdolności przenikania przez łożysko, dlatego nie stanowią zagrożenia dla rozwijającego się płodu.  

Objawy toksokarozy  

Do najczęstszych objawów zakażenia glistą psią lub kocią należą: 

  • objawy z przewodu pokarmowego – bóle brzucha, brak apetytu, spadek masy ciała, powiększenie wątroby i śledziony,  
  • symptomy z układu oddechowego – kaszel, duszność, 
  • gorączka lub stany podgorączkowe, 
  • wysypki skórne, 
  • ból głowy, zaburzenia widzenia, zez, zaczerwienienie i ból oka, drgawki, 
  • zmiana zachowania,  
  • bóle mięśni i stawów, 
  • powiększenie węzłów chłonnych, 
  • nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry, astmy oskrzelowej.  
Często zakażenie toksokarą ma przebieg bezobjawowy, a chorobę wykrywa się poprzez przypadkowe wykrycie zmian w morfologii krwi lub swoistych przeciwciał.  

Diagnostyka i leczenie toksokarozy  

Zmianami, które można zaobserwować w przypadku zakażenia glistą psia lub kocią, są: zwiększona liczba białych krwinek i eozynofilii w morfologii krwi z rozmazem, wzrost liczby immunoglobulin w klasie E (IgE). Zdarza się, że poza wymienionymi powyżej odchyleniami stwierdza się niedokrwiostość, wzrost aktywności enzymów wątrobowych (ALT, AST). W badaniu ultrasonograficzny jamy brzusznej można stwierdzić powiększenie wątroby i śledziony.  

Rozpoznanie zakażenia glistą psią lub kocią stawia się na podstawie stwierdzenia swoistych przeciwciał IgG lub IgE w surowicy krwi, dodatniego wywiadu epidemiologicznego (kontakt z nieodrobaczanymi zwierzętami, spożywanie niemytych warzyw i owoców), stwierdzeniu eozynofilii we krwi lub obecności charakterystycznych objawów.  

W leczeniu zakażenia toksokarą stosuje się m.in. albendazol przez 5-10 dni, natomiast w przypadku toksokarozy ocznej, oprócz albendazolu, stosuje się glikokortykosteroidy i czasem leczenie zabiegowe.  

Jak zapobiegać toksokarozie?  

W profilaktyce zakażenia toksokarą należy stosować się do następujących zaleceń: 

  • dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem, 
  • mycie rąk przed jedzeniem, 
  • regularne odrobaczanie psów i kotów, 
  • ochrona piaskownic przed zanieczyszczeniami odchodami zwierząt, 
  • zakładanie rękawic ochronnych do pracy w ogrodzie, 
  • sprzątanie odchodów zwierząt. 
  1. Z. Dziubek, H. Żarnowska-Prymek, Choroby pasożytnicze człowieka, PZWL, Warszawa 1999. 
  2. R. Kadłubowski, A. Kurnatowska, Zarys Parazytologii lekarskiej, PZWL, Warszawa 1999. 
  3. S. Dobosz, M. Marczyńska, J. Popielska, H. Żarnowska-Prymek, Toksokaroza u dzieci w Polsce – powód diagnostyki i objawy kliniczne, "Pediatria Współczesna, Gastroenterologia i Żywienie Dziecka", nr 9 (4) 2007, str. 247-250. 
  4. J.G. Morelli. W. Nelson,  Textbook of Pediatrics, Philadelphia 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Tran – właściwości. Czy tran wpływa na odporność?

    Tran to olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych (olej z wątroby rekina nie jest tranem, ma bowiem inny skład i inne właściwości). Tran zawiera witaminę D i A, a także kwasy omega-3 (DHA i EPA), które mają korzystny wpływ na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Kiedy stosować olej z wątroby dorsza? Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka i dla osoby dorosłej?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

    Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Szczepionka na grypę 2023/2024 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij