Toksokaroza – przyczyny, objawy, badania, leczenie i zapobieganie
Katarzyna Gmachowska

Toksokaroza – przyczyny, objawy, badania, leczenie i zapobieganie

Na toksokarozą najbardziej narażone są dzieci, ponieważ należy ona do tzw. chorób brudnych rąk. Dzieci, bawiące się w piaskownicach, bez zachowania odpowiedniej higieny i profilaktyki, mogą przenieść inwazyjne jaja glisty z rodzaju Toxocara do ust. Jakie objawy świadczą o toksokarozie i w jaki sposób się ją leczy? 

Toksokaroza jest to pasożytnicza choroba wywołana przez glistę psią lub kocią. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie nieumytych owoców i warzyw zanieczyszczonych ziemią z jajami toksokary. Toksokaroza często przebiega bezobjawowo lub stwierdza się niecharakterystyczne objawy – ból brzucha, głowy, gorączka, zaburzenia widzenia, kaszel i duszność.  

Toksokaroza – co to za choroba?  

Toksokaroza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez nicienie Toxocara canis (glista psia) lub Toxocara cati (glista kocia). Formy inwazyjne znajdują się w glebie zanieczyszczonej odchodami zwierzęcymi.  Do zakażenia dochodzi przez spożycie zabrudzonych ziemią owoców i warzyw lub jedzenie niemytymi rękami.  

Toksokaroza częściej występuje u dzieci niż u dorosłych, a zakażona osoba nie jest zakaźna dla innych. Objawy choroby po przypadkowym spożyciu jaj pasożyta rozwijają się od kilku dni do nawet kilku lat.  

Postaci toksokarozy  

Wyróżniamy następujące rodzaje toksokarozy

  • postać układowa – nazywana także zespołem larwy wędrującej trzewnej; objawia się gorączką, bólami brzucha, brakiem apetytu, bólem mięśni i stawów, wysypkami skórnymi, powiększeniem wątroby i śledziony, podwyższonym poziomem eozynofilii w morfologii krwi oraz objawami z układu oddechowego takimi jak suchy kaszel oraz duszność. W tej postaci choroby dochodzi do przemieszczania się pasożyta w organizmie do różnych narządów takich jak płuca, jelita, mięśnie, mózg lub oko.  
  • postać zlokalizowana – dotyczy narządu wzroku i układu nerwowego; dochodzi do niej poprzez dostanie się do oka lub mózgu postaci larwalnej i zasiedleniu się tam pasożyta. Objawami toksokarozy ocznej jest osłabienie wzroku, nagłe wystąpienie zeza, objaw leukokorii (biały odblask siatkówki w oku). Natomiast w przypadku zajęcia mózgu dominują objawy neurologiczne takie jak np. zmiana zachowania, napady padaczkowe, ból i zawroty głowy.  
  • postać ukryta – objawia się niecharakterystycznymi objawami takimi jak zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, nawracająca lub przewlekła pokrzywka, astma oskrzelowa, powiększenie węzłów chłonnych lub zapalenie mięśni i stawów. Rozpoznanie zazwyczaj stawia się na podstawie ustąpienia objawów po zastosowaniu leków przeciwpasożytniczych. 
  • postać bezobjawowa – często rozpoznaje się przypadkowo po uzyskaniu dodatniego wyniku badania w kierunku zakażenia toksokarą u osoby z rodziny. Postaci larwalne toksokary mają zdolność do przebywania w postaci uśpionej i aktywacji w sprzyjających warunkach.  

Powiązane produkty

Kiedy można się zarazić toksokarozą?  

Do zakażenia glistą psią lub kocią najczęściej dochodzi przez spożycie niemytych owoców lub warzyw zanieczyszczonych ziemią lub poprzez przeniesienie jaj toksokary do ust brudnymi rękami. Stąd traktuje się ją jako jedną z chorób brudnych rąk, do których należy m.in. owsica u dzieci

Dojrzałe postaci toksokary żyją w przewodzie pokarmowym zakażonych psów, lisów i kotów i składają duże ilości jaj, które są wydalane z kałem zwierząt. Po około 21 dniach przebywania w glebie w jajach tworzy się larwa, która jest zdolna do zakażenia po przedostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka. Jaja toksokary są zdolne do zachowywania inwazyjności nawet przez kilka lat.  

Do zakażenia u człowieka dochodzi poprzez przypadkowe spożycie inwazyjnych jaj glisty znajdujących się na niedomytych warzywach lub owocach, lub poprzez jedzenie brudnymi rękami. Toksokarozą można zarazić się także poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym psem lub kotem, gdyż wydalone jaja mogą przebywać w sierści zwierząt. 

Po połknięciu jaja w formie inwazyjnej, w jelicie dochodzi do uwolnienia larwy, która następnie wraz z krwią przedostaje się do wątroby. Część larw z wątroby wędruje do płuc, mózgu, oka lub mięśni. Obecność larw toksokary we krwi i narządach powoduje powstanie reakcji zapalnej i produkcję przeciwciał, które potwierdzają zakażenie. 

Larwy mogą przetrwać w organizmie ludzkim otoczone ziarniniakami nawet 10 lat, po tym czasie przejść do formy aktywnej i rozpocząć ponowną wędrówkę, natomiast nie mają zdolności przenikania przez łożysko, dlatego nie stanowią zagrożenia dla rozwijającego się płodu.  

Objawy toksokarozy  

Do najczęstszych objawów zakażenia glistą psią lub kocią należą: 

  • objawy z przewodu pokarmowego – bóle brzucha, brak apetytu, spadek masy ciała, powiększenie wątroby i śledziony,  
  • symptomy z układu oddechowego – kaszel, duszność, 
  • gorączka lub stany podgorączkowe, 
  • wysypki skórne, 
  • ból głowy, zaburzenia widzenia, zez, zaczerwienienie i ból oka, drgawki, 
  • zmiana zachowania,  
  • bóle mięśni i stawów, 
  • powiększenie węzłów chłonnych, 
  • nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry, astmy oskrzelowej.  
Często zakażenie toksokarą ma przebieg bezobjawowy, a chorobę wykrywa się poprzez przypadkowe wykrycie zmian w morfologii krwi lub swoistych przeciwciał.  

Diagnostyka i leczenie toksokarozy  

Zmianami, które można zaobserwować w przypadku zakażenia glistą psia lub kocią, są: zwiększona liczba białych krwinek i eozynofilii w morfologii krwi z rozmazem, wzrost liczby immunoglobulin w klasie E (IgE). Zdarza się, że poza wymienionymi powyżej odchyleniami stwierdza się niedokrwiostość, wzrost aktywności enzymów wątrobowych (ALT, AST). W badaniu ultrasonograficzny jamy brzusznej można stwierdzić powiększenie wątroby i śledziony.  

Rozpoznanie zakażenia glistą psią lub kocią stawia się na podstawie stwierdzenia swoistych przeciwciał IgG lub IgE w surowicy krwi, dodatniego wywiadu epidemiologicznego (kontakt z nieodrobaczanymi zwierzętami, spożywanie niemytych warzyw i owoców), stwierdzeniu eozynofilii we krwi lub obecności charakterystycznych objawów.  

W leczeniu zakażenia toksokarą stosuje się m.in. albendazol przez 5-10 dni, natomiast w przypadku toksokarozy ocznej, oprócz albendazolu, stosuje się glikokortykosteroidy i czasem leczenie zabiegowe.  

Jak zapobiegać toksokarozie?  

W profilaktyce zakażenia toksokarą należy stosować się do następujących zaleceń: 

  • dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem, 
  • mycie rąk przed jedzeniem, 
  • regularne odrobaczanie psów i kotów, 
  • ochrona piaskownic przed zanieczyszczeniami odchodami zwierząt, 
  • zakładanie rękawic ochronnych do pracy w ogrodzie, 
  • sprzątanie odchodów zwierząt. 
  1. Z. Dziubek, H. Żarnowska-Prymek, Choroby pasożytnicze człowieka, PZWL, Warszawa 1999. 
  2. R. Kadłubowski, A. Kurnatowska, Zarys Parazytologii lekarskiej, PZWL, Warszawa 1999. 
  3. S. Dobosz, M. Marczyńska, J. Popielska, H. Żarnowska-Prymek, Toksokaroza u dzieci w Polsce – powód diagnostyki i objawy kliniczne, "Pediatria Współczesna, Gastroenterologia i Żywienie Dziecka", nr 9 (4) 2007, str. 247-250. 
  4. J.G. Morelli. W. Nelson,  Textbook of Pediatrics, Philadelphia 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Co jest dobre na zatrucie alkoholem? Ranking środków wspomagających

    Jak dojść do siebie, gdy poprzedniego dnia przesadziło się z alkoholem? Niektóre preparaty dostępne na rynku mogą pomóc złagodzić nieprzyjemne objawy kaca. Co jest najlepsze na zatrucie alkoholowe?

  • Jaka jest najlepsza witamina D3 dla dzieci? Ranking 2025

    Witamina D pełni kluczową rolę w prawidłowym rozwoju dzieci. Wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu, co jest niezbędne dla budowy mocnych kości i zębów. Jej niedobór w okresie wzrostu może prowadzić do krzywicy – choroby powodującej deformacje układu kostnego i opóźnienie rozwoju motorycznego. Witamina D3 wpływa także na funkcjonowanie układu odpornościowego i może zmniejszać podatność na infekcje. Bierze udział w regulacji odpowiedzi immunologicznej, dzięki czemu prawdopodobnie chroni przed rozwojem chorób autoimmunologicznych takich jak cukrzyca typu 1 czy Hashimoto. Jak wybrać najlepszy preparat do suplementacji witaminy D dla dziecka?

  • Maślan sodu – który wybrać? Ranking preparatów z maślanem sodu 2025

    Suplementacja maślanu sodu może wspierać zdrowie jelit przy ich niektórych schorzeniach, a także po antybiotykoterapii czy chemioterapii. Jakie produkty są dostępne na rynku i który z nich wybrać? Ranking maślanów sodu 2025 ułatwi dobranie odpowiedniego preparatu do stosowania przy różnych dolegliwościach i potrzebach.

  • Najlepsze colostrum dla dzieci i dla dorosłych. Ranking colostrum 2025

    Colostrum to naturalny „koktajl odpornościowy” dostarczający nowo narodzonemu organizmowi gotowych przeciwciał i substancji odżywczych, które wspierają odporność oraz rozwój układu pokarmowego w pierwszych dniach życia. Bogactwo składników colostrum obejmuje białka, czynniki odpornościowe (immunoglobuliny), laktoferynę, lizozym, enzymy o działaniu antybakteryjnym, a także witaminy i minerały. Dzięki temu colostrum chroni przed infekcjami, wspiera naturalne mechanizmy odpornościowe, wzmacnia organizm oraz wspomaga budowanie długotrwałej odporności.

  • Najlepsze żele i maści na blizny – ranking 2025

    Blizny są naturalnym elementem procesu gojenia skóry, ale dla wielu osób stanowią także źródło dyskomfortu – estetycznego, a czasem również fizycznego. Współczesna dermatologia oferuje szeroki wybór preparatów, które pomagają zminimalizować ich widoczność, wyrównać powierzchnię skóry i poprawić jej elastyczność.

  • Najlepszy tran i olej rybi dla dorosłych – ranking 2025

    Odporność to naturalna tarcza organizmu, która chroni nas przed wirusami, bakteriami i innymi zagrożeniami. Aby działała skutecznie, potrzebuje odpowiedniego wsparcia na co dzień. Kluczowe znaczenie ma zdrowy styl życia: zrównoważona dieta, regularna aktywność fizyczna, sen, unikanie stresu oraz odpowiednia suplementacja. W okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność jest szczególnie osłabiona, warto sięgnąć po naturalne produkty, takie jak tran i oleje rybie, które pomagają utrzymać układ odpornościowy w dobrej kondycji.

  • Najlepsza witamina C – ranking 2025. Preparaty dla dorosłych i dla dzieci

    Suplementacja witaminą C to prosty, bezpieczny i skuteczny sposób na wspieranie zdrowia każdego dnia. Regularne przyjmowanie odpowiednich dawek może pomóc nie tylko w profilaktyce, ale także w łagodzeniu objawów wielu chorób.

  • Propolis – właściwości zdrowotne i zastosowanie. Na co pomaga kit pszczeli?

    Propolis, nazywany potocznie kitem pszczelim, to naturalna substancja o wyjątkowych właściwościach prozdrowotnych, którą pszczoły wykorzystują do ochrony ula przed drobnoustrojami. Od wieków stosowany jest w medycynie naturalnej. Obecnie zyskuje popularność jako skuteczne wsparcie w leczeniu infekcji i regeneracji organizmu. Kit pszczeli działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwzapalnie. Wspomaga odporność organizmu oraz wspiera leczenie antybiotykami. Wykorzystuje się go do przyrządzania domowych nalewek, roztworów, maści i kosmetyków.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl