Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie
Mateusz Burak

Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie

Choroba de Quervaina objawia się silnym, rwącym bólem pierwszego palca, którego przyczyną jest stan zapalny pochewki ścięgien mięśnia. Przyczyną zespołu de Quervaina są przeciążenia i mikrourazy ścięgien mięśni kciuka. Dotyka on najczęściej sportowców, fryzjerów, muzyków, a także młode matki (za sprawą często powtarzanych ruchów przy podnoszeniu dziecka), dlatego też chorobę de Quervaina nazywa się często "kciukiem matki".

Choroba de Quervaina – przyczyny

Zespół de Quervaina to stan zapalny w obrębie pochewki ścięgnistej pierwszego, grzbietowego przedziału nadgarstka zaliczany do entezopatii (zmian przeciążeniowo-zwyrodnieniowych przyczepu ścięgna mięśnia do kości). Zapalenie pochewek ścięgnistych  (łac. tenosynovitis) obejmuje ścięgna mięśnia odwodziciela długiego kciuka i prostownika krótkiego kciuka – może występować zarówno u prawej, jak i lewej ręki.

Zespół de Quervaina często współistnieje z zespołem cieśni nadgarstka. Etiologia choroby nie jest do końca znana, choć wiąże się ją z zaburzeniami hormonalnymi, mikrourazami, mikrouszkodzeniami, anomaliami rozwoju tkanek miękkich czy wykonywaniem częstych, monotonnych wzorców ruchowych kciukiem – jego odwiedzenie połączone z odchyleniem łokciowym nadgarstka. Takie ruchy towarzyszą pracy w różnych profesjach, za przykład może posłużyć chwytanie pędzla oraz innych przyrządów przez malarzy. Równie wysokie ryzyko obejmuje m. in. tenisistów, fryzjerów, muzyków oraz kajakarzy. Dochodzi u nich do przeciążenia stawu kciuka, podobnie jak u opiekunów często noszących na rękach własne dzieci – stąd inna nazwa choroby de Quervaina – kciuk matki. 

Początkowo ból bez urazu jest efektem stanu zapalnego, spowodowany jest konfliktem tkanek miękkich w tym regionie, następnie dochodzi do stopniowego włóknienia pochewki oraz silnego zwężenia jej światła. Schorzenia i stany o podobnej symptomatologii do choroby de Quervaina to choroby nadgarstka: nadgarstek wioślarza, zespół Wartenberga czy złamanie struktury kości łódeczkowatej – np. po uderzeniu. 

Choroba de Quervaina – objawy

Objawy mogące świadczyć o chorobie de Quervaina to:

  • spuchnięty, bolący kciuk,
  • ból kłębu kciuka, który często promieniuje na okolicę przedramienia,
  • tkliwość przy dotyku w obszarze wyrostka rylcowatego kości promieniowej,
  • upośledzenie zakresu ruchów palca,
  • słyszalne trzaski podczas ruchów – tzw. objaw ”mokrej skóry” określany także jako „wet leather”,
  • przewlekły ból przy zginaniu, prostowaniu zwykle jednak najsilniejszy przy chwytaniu,
  • palpacyjnie wyczuwalne napięcie struktur ścięgnistych,
  • problemy z wyprostowaniem palca ustawionego w zgięciu z towarzyszącym uczuciem przeskakiwania – tzw. palec trzaskający,
  • dolegliwości nasilające się przy zaciskaniu ręki w pięść,
  • ból kciuka, zwłaszcza podczas oporowania ruchu wyprostu kciuka – tzw. objaw autostopowicza.

Polecane dla Ciebie

Zespół de Quervaina – rozpoznanie

W celu postawienia rozpoznania niezbędny jest właściwy proces diagnostyczny. W tym celu lekarz zobligowany jest zebrać dokładny wywiad oraz wykonać badanie kliniczne. Pacjenci zazwyczaj mówią o przewlekłych dolegliwościach bólowych przy podnoszeniu i poruszaniu palcem. Istotne są pytania dotyczące opieki nad dzieckiem, rodzaju uprawianego sportu i wykonywanej pracy – pomoże to ustalić przyczynę schorzenia. Badanie kliniczne ujawnia obrzęk i ból.

Pomocne mogą okazać się testy wykorzystywane przez lekarzy i fizjoterapeutów. Pierwszy z nich to test Muckarda – polega na połączeniu wszystkich palców i ruchu do małego palca. Ból sugeruje dodatni wynik testu. Test Finkelsteina polega natomiast na zgięciu najpierw kciuka, a następnie pozostałych palców i wykonaniu biernego ruchu odchylenia łokciowego – ból po stronie promieniowej nadgarstka świadczy o dodatnim objawie Finkelsteina.

Badanie ultrasonograficzne (USG) uwidacznia toczące się zapalenie błony maziowej oraz w strukturze ścięgien, natomiast rentgenogram (RTG) jest wykonywany w celu ewentualnego podejrzenia innej przyczyny dolegliwości, jak np. zmiany zwyrodnieniowo–wytwórcze czy złamanie kości łódeczkowatej. 

Zespół de Quervaina – leczenie

Leczenie zachowawcze stanu zapalnego w obrębie pochewki ścięgnistej, tzw. kciuka matki, polega na zastosowaniu ortezy usztywniającej przez okres około 4 tygodni. Zapewnia ona właściwe ułożenie i odciążenie stawu kciuka, a tym samym pozwala na redukcję dolegliwości o charakterze ostrym. Następnie można zastosować zaopatrzenie ortotyczne wykonane z bardziej elastycznego materiału, np. z neoprenu, które nie ogranicza ruchów.

W leczeniu wykorzystuje się także maści przeciwbólowe, ostrzykiwania z lidokainy czy sterydy – w postaci iniekcji do pochewki maziowej, środki podawane doustnie o działaniu przeciwzapalnym i analgetycznym. Fizjoterapia w bólach stawu kciuka wykorzystuje laseroterapię, fonoforezę, krioterapię, jonoforezę, falę uderzeniową oraz elektrostymulację. Poza zabiegami fizykoterapii ważnym elementem leczenia jest masaż i techniki miękkotkankowe. Taping stosowany w zespole de Quervaina, aplikowany na prostownik przedramienia oraz staw śródręczno–paliczkowy, pomaga przywracać właściwe napięcie mięśniowe i zmniejszać ból. Okres ostry wymusza zaprzestanie czynności nasilających dolegliwości – w pracy należy unikać kombinacji ruchów zgięcia kciuka i odchylenia dołokciowego.

Brak  leczenia zachowawczego sugeruje konieczność operacji. Polega ona na nacięciu pochewki – co prowadzi zazwyczaj co wyleczenia. Rehabilitacja pooperacyjna trwa od kilku do kilkunastu tygodni i w tym czasie pacjent przebywa na zwolnieniu. Początkowo to unieruchomienie w ortezie na kilka tygodni, ćwiczenia odtwarzające zakres ruchu, terapia przeciwobrzękowa i postępowanie przeciwbólowe – z wykorzystaniem fizjoterapii. W dalszej kolejności progresywnie wykonywane są ćwiczenia wzmacniające, oporowe.

Ćwiczenia w zespole de Quervaina

Po ustąpieniu stanu zapalnego zaleca się głównie ćwiczenia rozciągające. Przykładem może być pokonywanie oporu elastycznego przedmiotu – np. wykonywanie ruchu wyprostu palców, przy założonej na nie cienkiej gumce lub wykorzystanie trenera dłoni typu siatkaThera-Band. Pomocne jest też wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu nadgarstka przeciwko oporowi drugiej ręki umieszczonej w okolicy palców. Wykonuje się także zbliżanie opuszków palców – kciuka i palca piątego. Użyteczna są ćwiczenia w pozycji testu Finkelsteina. Pozwala to zmniejszyć ucisk na ścięgna, odbudować siłę mięśniową i niebolesny zakres ruchu. 

Domowe sposoby na ból to okłady i masaż lodem wyrostka rylcowatego kości promieniowej i najbliższej okolicy – szczególnie skuteczne w stanach ostrych, zmniejszające dolegliwości. Stany przewlekłe pozwalają na zastosowanie okładów cieplnych przygotowujących do ćwiczeń rozciągających i poprawiających ukrwienie.

Warto pamiętać, że to jedynie zarys tego, jak powinno wyglądać leczenie oraz rehabilitacja w chorobie de Cuervaina. Nic nie może zastąpić jednak wizyty u lekarza i fizjoterapeuty.
  1.  A. Dębek, Z. Czyrny,  P. Nowicki, Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym, “Journal of Ultrasonography” 2014, nr 14, s.74-88. 
  2. M. Machnia,   N. Cichoń,   E. Miller, Zindywidualizowna terapia polem magnetycznym niskich częstotliwości na przykładzie zespołu de Quervaina, “Fizjoterapia Polska” 2015, nr 15, s. 116-122. 
  3. J. M. Fedorczyk, Tendinopathies of the elbow, wrist, and hand: histopathology and clinical considerations, “Journal of hand therapy”2012, nr 25(2), s. 191–200.  
  4. J. P. Villeco, Edema: a silent but important factor, “Journal of hand therapy” 2012, nr 25(2), s. 153–162.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij