Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie
Mateusz Burak

Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie

Choroba de Quervaina objawia się silnym, rwącym bólem pierwszego palca, którego przyczyną jest stan zapalny pochewki ścięgien mięśnia. Przyczyną zespołu de Quervaina są przeciążenia i mikrourazy ścięgien mięśni kciuka. Dotyka on najczęściej sportowców, fryzjerów, muzyków, a także młode matki (za sprawą często powtarzanych ruchów przy podnoszeniu dziecka), dlatego też chorobę de Quervaina nazywa się często "kciukiem matki".

Choroba de Quervaina – przyczyny

Zespół de Quervaina to stan zapalny w obrębie pochewki ścięgnistej pierwszego, grzbietowego przedziału nadgarstka zaliczany do entezopatii (zmian przeciążeniowo-zwyrodnieniowych przyczepu ścięgna mięśnia do kości). Zapalenie pochewek ścięgnistych  (łac. tenosynovitis) obejmuje ścięgna mięśnia odwodziciela długiego kciuka i prostownika krótkiego kciuka – może występować zarówno u prawej, jak i lewej ręki.

Zespół de Quervaina często współistnieje z zespołem cieśni nadgarstka. Etiologia choroby nie jest do końca znana, choć wiąże się ją z zaburzeniami hormonalnymi, mikrourazami, mikrouszkodzeniami, anomaliami rozwoju tkanek miękkich czy wykonywaniem częstych, monotonnych wzorców ruchowych kciukiem – jego odwiedzenie połączone z odchyleniem łokciowym nadgarstka. Takie ruchy towarzyszą pracy w różnych profesjach, za przykład może posłużyć chwytanie pędzla oraz innych przyrządów przez malarzy. Równie wysokie ryzyko obejmuje m. in. tenisistów, fryzjerów, muzyków oraz kajakarzy. Dochodzi u nich do przeciążenia stawu kciuka, podobnie jak u opiekunów często noszących na rękach własne dzieci – stąd inna nazwa choroby de Quervaina – kciuk matki. 

Początkowo ból bez urazu jest efektem stanu zapalnego, spowodowany jest konfliktem tkanek miękkich w tym regionie, następnie dochodzi do stopniowego włóknienia pochewki oraz silnego zwężenia jej światła. Schorzenia i stany o podobnej symptomatologii do choroby de Quervaina to choroby nadgarstka: nadgarstek wioślarza, zespół Wartenberga czy złamanie struktury kości łódeczkowatej – np. po uderzeniu. 

Choroba de Quervaina – objawy

Objawy mogące świadczyć o chorobie de Quervaina to:

  • spuchnięty, bolący kciuk,
  • ból kłębu kciuka, który często promieniuje na okolicę przedramienia,
  • tkliwość przy dotyku w obszarze wyrostka rylcowatego kości promieniowej,
  • upośledzenie zakresu ruchów palca,
  • słyszalne trzaski podczas ruchów – tzw. objaw ”mokrej skóry” określany także jako „wet leather”,
  • przewlekły ból przy zginaniu, prostowaniu zwykle jednak najsilniejszy przy chwytaniu,
  • palpacyjnie wyczuwalne napięcie struktur ścięgnistych,
  • problemy z wyprostowaniem palca ustawionego w zgięciu z towarzyszącym uczuciem przeskakiwania – tzw. palec trzaskający,
  • dolegliwości nasilające się przy zaciskaniu ręki w pięść,
  • ból kciuka, zwłaszcza podczas oporowania ruchu wyprostu kciuka – tzw. objaw autostopowicza.

Powiązane produkty

Zespół de Quervaina – rozpoznanie

W celu postawienia rozpoznania niezbędny jest właściwy proces diagnostyczny. W tym celu lekarz zobligowany jest zebrać dokładny wywiad oraz wykonać badanie kliniczne. Pacjenci zazwyczaj mówią o przewlekłych dolegliwościach bólowych przy podnoszeniu i poruszaniu palcem. Istotne są pytania dotyczące opieki nad dzieckiem, rodzaju uprawianego sportu i wykonywanej pracy – pomoże to ustalić przyczynę schorzenia. Badanie kliniczne ujawnia obrzęk i ból.

Pomocne mogą okazać się testy wykorzystywane przez lekarzy i fizjoterapeutów. Pierwszy z nich to test Muckarda – polega na połączeniu wszystkich palców i ruchu do małego palca. Ból sugeruje dodatni wynik testu. Test Finkelsteina polega natomiast na zgięciu najpierw kciuka, a następnie pozostałych palców i wykonaniu biernego ruchu odchylenia łokciowego – ból po stronie promieniowej nadgarstka świadczy o dodatnim objawie Finkelsteina.

Badanie ultrasonograficzne (USG) uwidacznia toczące się zapalenie błony maziowej oraz w strukturze ścięgien, natomiast rentgenogram (RTG) jest wykonywany w celu ewentualnego podejrzenia innej przyczyny dolegliwości, jak np. zmiany zwyrodnieniowo–wytwórcze czy złamanie kości łódeczkowatej. 

Zespół de Quervaina – leczenie

Leczenie zachowawcze stanu zapalnego w obrębie pochewki ścięgnistej, tzw. kciuka matki, polega na zastosowaniu ortezy usztywniającej przez okres około 4 tygodni. Zapewnia ona właściwe ułożenie i odciążenie stawu kciuka, a tym samym pozwala na redukcję dolegliwości o charakterze ostrym. Następnie można zastosować zaopatrzenie ortotyczne wykonane z bardziej elastycznego materiału, np. z neoprenu, które nie ogranicza ruchów.

W leczeniu wykorzystuje się także maści przeciwbólowe, ostrzykiwania z lidokainy czy sterydy – w postaci iniekcji do pochewki maziowej, środki podawane doustnie o działaniu przeciwzapalnym i analgetycznym. Fizjoterapia w bólach stawu kciuka wykorzystuje laseroterapię, fonoforezę, krioterapię, jonoforezę, falę uderzeniową oraz elektrostymulację. Poza zabiegami fizykoterapii ważnym elementem leczenia jest masaż i techniki miękkotkankowe. Taping stosowany w zespole de Quervaina, aplikowany na prostownik przedramienia oraz staw śródręczno–paliczkowy, pomaga przywracać właściwe napięcie mięśniowe i zmniejszać ból. Okres ostry wymusza zaprzestanie czynności nasilających dolegliwości – w pracy należy unikać kombinacji ruchów zgięcia kciuka i odchylenia dołokciowego.

Brak  leczenia zachowawczego sugeruje konieczność operacji. Polega ona na nacięciu pochewki – co prowadzi zazwyczaj co wyleczenia. Rehabilitacja pooperacyjna trwa od kilku do kilkunastu tygodni i w tym czasie pacjent przebywa na zwolnieniu. Początkowo to unieruchomienie w ortezie na kilka tygodni, ćwiczenia odtwarzające zakres ruchu, terapia przeciwobrzękowa i postępowanie przeciwbólowe – z wykorzystaniem fizjoterapii. W dalszej kolejności progresywnie wykonywane są ćwiczenia wzmacniające, oporowe.

Ćwiczenia w zespole de Quervaina

Po ustąpieniu stanu zapalnego zaleca się głównie ćwiczenia rozciągające. Przykładem może być pokonywanie oporu elastycznego przedmiotu – np. wykonywanie ruchu wyprostu palców, przy założonej na nie cienkiej gumce lub wykorzystanie trenera dłoni typu siatkaThera-Band. Pomocne jest też wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu nadgarstka przeciwko oporowi drugiej ręki umieszczonej w okolicy palców. Wykonuje się także zbliżanie opuszków palców – kciuka i palca piątego. Użyteczna są ćwiczenia w pozycji testu Finkelsteina. Pozwala to zmniejszyć ucisk na ścięgna, odbudować siłę mięśniową i niebolesny zakres ruchu. 

Domowe sposoby na ból to okłady i masaż lodem wyrostka rylcowatego kości promieniowej i najbliższej okolicy – szczególnie skuteczne w stanach ostrych, zmniejszające dolegliwości. Stany przewlekłe pozwalają na zastosowanie okładów cieplnych przygotowujących do ćwiczeń rozciągających i poprawiających ukrwienie.

Warto pamiętać, że to jedynie zarys tego, jak powinno wyglądać leczenie oraz rehabilitacja w chorobie de Cuervaina. Nic nie może zastąpić jednak wizyty u lekarza i fizjoterapeuty.
  1.  A. Dębek, Z. Czyrny,  P. Nowicki, Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym, “Journal of Ultrasonography” 2014, nr 14, s.74-88. 
  2. M. Machnia,   N. Cichoń,   E. Miller, Zindywidualizowna terapia polem magnetycznym niskich częstotliwości na przykładzie zespołu de Quervaina, “Fizjoterapia Polska” 2015, nr 15, s. 116-122. 
  3. J. M. Fedorczyk, Tendinopathies of the elbow, wrist, and hand: histopathology and clinical considerations, “Journal of hand therapy”2012, nr 25(2), s. 191–200.  
  4. J. P. Villeco, Edema: a silent but important factor, “Journal of hand therapy” 2012, nr 25(2), s. 153–162.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.