Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie
Mateusz Burak

Choroba de Quervaina (zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy i leczenie

Choroba de Quervaina objawia się silnym, rwącym bólem pierwszego palca, którego przyczyną jest stan zapalny pochewki ścięgien mięśnia. Przyczyną zespołu de Quervaina są przeciążenia i mikrourazy ścięgien mięśni kciuka. Dotyka on najczęściej sportowców, fryzjerów, muzyków, a także młode matki (za sprawą często powtarzanych ruchów przy podnoszeniu dziecka), dlatego też chorobę de Quervaina nazywa się często "kciukiem matki".

Choroba de Quervaina – przyczyny

Zespół de Quervaina to stan zapalny w obrębie pochewki ścięgnistej pierwszego, grzbietowego przedziału nadgarstka zaliczany do entezopatii (zmian przeciążeniowo-zwyrodnieniowych przyczepu ścięgna mięśnia do kości). Zapalenie pochewek ścięgnistych  (łac. tenosynovitis) obejmuje ścięgna mięśnia odwodziciela długiego kciuka i prostownika krótkiego kciuka – może występować zarówno u prawej, jak i lewej ręki.

Zespół de Quervaina często współistnieje z zespołem cieśni nadgarstka. Etiologia choroby nie jest do końca znana, choć wiąże się ją z zaburzeniami hormonalnymi, mikrourazami, mikrouszkodzeniami, anomaliami rozwoju tkanek miękkich czy wykonywaniem częstych, monotonnych wzorców ruchowych kciukiem – jego odwiedzenie połączone z odchyleniem łokciowym nadgarstka. Takie ruchy towarzyszą pracy w różnych profesjach, za przykład może posłużyć chwytanie pędzla oraz innych przyrządów przez malarzy. Równie wysokie ryzyko obejmuje m. in. tenisistów, fryzjerów, muzyków oraz kajakarzy. Dochodzi u nich do przeciążenia stawu kciuka, podobnie jak u opiekunów często noszących na rękach własne dzieci – stąd inna nazwa choroby de Quervaina – kciuk matki. 

Początkowo ból bez urazu jest efektem stanu zapalnego, spowodowany jest konfliktem tkanek miękkich w tym regionie, następnie dochodzi do stopniowego włóknienia pochewki oraz silnego zwężenia jej światła. Schorzenia i stany o podobnej symptomatologii do choroby de Quervaina to choroby nadgarstka: nadgarstek wioślarza, zespół Wartenberga czy złamanie struktury kości łódeczkowatej – np. po uderzeniu. 

Choroba de Quervaina – objawy

Objawy mogące świadczyć o chorobie de Quervaina to:

  • spuchnięty, bolący kciuk,
  • ból kłębu kciuka, który często promieniuje na okolicę przedramienia,
  • tkliwość przy dotyku w obszarze wyrostka rylcowatego kości promieniowej,
  • upośledzenie zakresu ruchów palca,
  • słyszalne trzaski podczas ruchów – tzw. objaw ”mokrej skóry” określany także jako „wet leather”,
  • przewlekły ból przy zginaniu, prostowaniu zwykle jednak najsilniejszy przy chwytaniu,
  • palpacyjnie wyczuwalne napięcie struktur ścięgnistych,
  • problemy z wyprostowaniem palca ustawionego w zgięciu z towarzyszącym uczuciem przeskakiwania – tzw. palec trzaskający,
  • dolegliwości nasilające się przy zaciskaniu ręki w pięść,
  • ból kciuka, zwłaszcza podczas oporowania ruchu wyprostu kciuka – tzw. objaw autostopowicza.

Powiązane produkty

Zespół de Quervaina – rozpoznanie

W celu postawienia rozpoznania niezbędny jest właściwy proces diagnostyczny. W tym celu lekarz zobligowany jest zebrać dokładny wywiad oraz wykonać badanie kliniczne. Pacjenci zazwyczaj mówią o przewlekłych dolegliwościach bólowych przy podnoszeniu i poruszaniu palcem. Istotne są pytania dotyczące opieki nad dzieckiem, rodzaju uprawianego sportu i wykonywanej pracy – pomoże to ustalić przyczynę schorzenia. Badanie kliniczne ujawnia obrzęk i ból.

Pomocne mogą okazać się testy wykorzystywane przez lekarzy i fizjoterapeutów. Pierwszy z nich to test Muckarda – polega na połączeniu wszystkich palców i ruchu do małego palca. Ból sugeruje dodatni wynik testu. Test Finkelsteina polega natomiast na zgięciu najpierw kciuka, a następnie pozostałych palców i wykonaniu biernego ruchu odchylenia łokciowego – ból po stronie promieniowej nadgarstka świadczy o dodatnim objawie Finkelsteina.

Badanie ultrasonograficzne (USG) uwidacznia toczące się zapalenie błony maziowej oraz w strukturze ścięgien, natomiast rentgenogram (RTG) jest wykonywany w celu ewentualnego podejrzenia innej przyczyny dolegliwości, jak np. zmiany zwyrodnieniowo–wytwórcze czy złamanie kości łódeczkowatej. 

Zespół de Quervaina – leczenie

Leczenie zachowawcze stanu zapalnego w obrębie pochewki ścięgnistej, tzw. kciuka matki, polega na zastosowaniu ortezy usztywniającej przez okres około 4 tygodni. Zapewnia ona właściwe ułożenie i odciążenie stawu kciuka, a tym samym pozwala na redukcję dolegliwości o charakterze ostrym. Następnie można zastosować zaopatrzenie ortotyczne wykonane z bardziej elastycznego materiału, np. z neoprenu, które nie ogranicza ruchów.

W leczeniu wykorzystuje się także maści przeciwbólowe, ostrzykiwania z lidokainy czy sterydy – w postaci iniekcji do pochewki maziowej, środki podawane doustnie o działaniu przeciwzapalnym i analgetycznym. Fizjoterapia w bólach stawu kciuka wykorzystuje laseroterapię, fonoforezę, krioterapię, jonoforezę, falę uderzeniową oraz elektrostymulację. Poza zabiegami fizykoterapii ważnym elementem leczenia jest masaż i techniki miękkotkankowe. Taping stosowany w zespole de Quervaina, aplikowany na prostownik przedramienia oraz staw śródręczno–paliczkowy, pomaga przywracać właściwe napięcie mięśniowe i zmniejszać ból. Okres ostry wymusza zaprzestanie czynności nasilających dolegliwości – w pracy należy unikać kombinacji ruchów zgięcia kciuka i odchylenia dołokciowego.

Brak  leczenia zachowawczego sugeruje konieczność operacji. Polega ona na nacięciu pochewki – co prowadzi zazwyczaj co wyleczenia. Rehabilitacja pooperacyjna trwa od kilku do kilkunastu tygodni i w tym czasie pacjent przebywa na zwolnieniu. Początkowo to unieruchomienie w ortezie na kilka tygodni, ćwiczenia odtwarzające zakres ruchu, terapia przeciwobrzękowa i postępowanie przeciwbólowe – z wykorzystaniem fizjoterapii. W dalszej kolejności progresywnie wykonywane są ćwiczenia wzmacniające, oporowe.

Ćwiczenia w zespole de Quervaina

Po ustąpieniu stanu zapalnego zaleca się głównie ćwiczenia rozciągające. Przykładem może być pokonywanie oporu elastycznego przedmiotu – np. wykonywanie ruchu wyprostu palców, przy założonej na nie cienkiej gumce lub wykorzystanie trenera dłoni typu siatkaThera-Band. Pomocne jest też wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu nadgarstka przeciwko oporowi drugiej ręki umieszczonej w okolicy palców. Wykonuje się także zbliżanie opuszków palców – kciuka i palca piątego. Użyteczna są ćwiczenia w pozycji testu Finkelsteina. Pozwala to zmniejszyć ucisk na ścięgna, odbudować siłę mięśniową i niebolesny zakres ruchu. 

Domowe sposoby na ból to okłady i masaż lodem wyrostka rylcowatego kości promieniowej i najbliższej okolicy – szczególnie skuteczne w stanach ostrych, zmniejszające dolegliwości. Stany przewlekłe pozwalają na zastosowanie okładów cieplnych przygotowujących do ćwiczeń rozciągających i poprawiających ukrwienie.

Warto pamiętać, że to jedynie zarys tego, jak powinno wyglądać leczenie oraz rehabilitacja w chorobie de Cuervaina. Nic nie może zastąpić jednak wizyty u lekarza i fizjoterapeuty.
  1.  A. Dębek, Z. Czyrny,  P. Nowicki, Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym, “Journal of Ultrasonography” 2014, nr 14, s.74-88. 
  2. M. Machnia,   N. Cichoń,   E. Miller, Zindywidualizowna terapia polem magnetycznym niskich częstotliwości na przykładzie zespołu de Quervaina, “Fizjoterapia Polska” 2015, nr 15, s. 116-122. 
  3. J. M. Fedorczyk, Tendinopathies of the elbow, wrist, and hand: histopathology and clinical considerations, “Journal of hand therapy”2012, nr 25(2), s. 191–200.  
  4. J. P. Villeco, Edema: a silent but important factor, “Journal of hand therapy” 2012, nr 25(2), s. 153–162.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl