Kostniak – objawy, przyczyny, leczenie i rokowania
Marta Szyca

Kostniak – objawy, przyczyny, leczenie i rokowania

Kostniak to łagodny nowotwór kości, który osiąga rozmiary do kilku centymetrów. Rozwija się głównie w kościach twarzoczaszki i choć zwykle nie daje objawów, to przez ucisk na okoliczne tkanki może powodować różne problemy zdrowotne, takie jak zatkanie zatok lub zaburzenia neurologiczne. 

Co to jest kostniak? 

Kostniak (łac. osteoma) jest łagodnym nowotworem kości, zlokalizowanym najczęściej w kościach płaskich twarzoczaszki, ale może wystąpić również w obrębie żeber, kości miednicy, a także kości długich. Zdarza się, że kostniaki rozwijają się w obrębie kości tworzących zatoki przynosowe, uwypuklając się do ich wnętrza, co skutkuje upośledzeniem drożności zatok. 

Kostniak występuje zazwyczaj w wieku 40-50 lat, dwukrotnie częściej u mężczyzn. Przeciętnie kostniaki osiągają średnicę kilku centymetrów. Najczęściej tworzą twardą, dobrze odgraniczoną masę o konsystencji kości, która nie daje żadnych uciążliwych objawów.  

Kostniaki są również charakterystyczne dla choroby genetycznej o nazwie zespół Gardnera. Pacjenci z tym zespołem cierpią na liczne polipy jelita grubego, którym często towarzyszą kostniaki (zazwyczaj w obrębie żuchwy). 

Do tej pory nie zidentyfikowano przyczyn powstawania kostniaków, natomiast często wspomina się o wpływie dziedziczenia zmutowanych genów.  

Rodzaje kostniaka 

Kostniaki to zbite masy o strukturze kości, zlokalizowane najczęściej w obrębie czaszki, gdzie osiągają wymiary 1-4 cm. Rzadziej występują na powierzchni innych kości, a jeśli się pojawią, to osiągają większe rozmiary.  

Odmianą kostniaka jest kostniak kostninowy (kostniak kostnawy, osteoid osteoma). Tak jak kostniak, kostniak kostninowy jest łagodnym guzem kości. Różni się lokalizacją, ponieważ najczęściej dotyczy kości długich oraz kości miednicy lub łopatki. Zdarza się również, że występuje w obrębie kręgów. Kostniak kostninowy nie przekracza średnicy kilku centymetrów i występuje najczęściej u młodych mężczyzn. Bardzo charakterystyczną cechą tego nowotworu jest wystąpienie dolegliwości bólowych po wysiłku fizycznym, w czasie nocnego spoczynku oraz ustępowanie bólu pod wpływem salicylanów.  

Kolejnym rodzajem kostniaka jest kostniak zarodkowy (osteoblastoma), który jest rzadkim pierwotnym nowotworem kości. Najczęściej jest guzem łagodnym, jednakże w literaturze spotkano przypadki, w których kostniak zarodkowy wykazywał agresywny przebieg przypominający mięsaki kości (guzy złośliwe). Ten typ nowotworu umiejscawia się w kościach długich i częściach kostnych kręgosłupa. Podobnie jak w kostniaku kostnawym, pacjenci z kostniakiem zarodkowym odczuwają ból kości, jednakże jest on mniej nasilony i nie ustępuje pod wpływem leków. Guz osiąga większe rozmiary niż pozostałe typy kostniaków i najczęściej jest obserwowany u młodych dorosłych.  

Powiązane produkty

Objawy kostniaka 

Objawy kostniaków zależą od ich lokalizacji oraz wielkości. Bardzo często mają przebieg bezobjawowy. Zmiany umiejscowione bliżej skóry mogą być wyczuwalne podczas badania fizykalnego – są to twarde masy, o konsystencji kości, dobrze odgraniczone od otaczających je tkanek. Gdy zajęte są zatoki przynosowe, występują symptomy przypominające ich zapalenie o charakterze bólu i uczuciu rozpierania. Jeżeli guz osiągnie większe rozmiary lub rozwinie się w pobliżu oczodołu, może dojść do powstania jednostronnego wytrzeszczu. Obecność guza uwypuklającego się do przestrzeni powietrznej zatok może również spowodować upośledzenie ich drożności i prowadzić do nawracających stanów zapalnych zatok przynosowych. 

Guzy mogą wystąpić w sąsiedztwie nerwów czaszkowych lub rdzeniowych. W takich sytuacjach mogą powstać liczne objawy neurologiczne, których charakter jest zależny od ucisku na konkretny nerw.  

Rozpoznanie kostniaka  

Jak w każdej chorobie, zanim lekarz przystąpi do zlecenia szczegółowych badań, należy zebrać dokładny wywiad skupiający się na dolegliwościach bólowych oraz ich lokalizacji. Istotne jest także rzetelnie przeprowadzone badanie fizykalne, ponieważ niektóre zmiany mogą być wyczuwalne w badaniu palpacyjnym.  

Aby ustalić rozpoznanie nowotworu, bardzo często wystarcza zlecenie badania obrazowego, takiego jak RTG. Kostniaki zlokalizowane w obrębie żuchwy oraz zatok przynosowych są przypadkowo rozpoznawane w czasie pantomogramu zębów. Przydatne mogą okazać się także tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. Radiolodzy opisują kostniaki jako ostro zmarginalizowane skostniałe masy, wywodzące się z powierzchni kości.  

Leczenie kostniaka i rokowanie 

Jeśli guzy są małe, nie powodują objawów, wystarczy obserwacja progresji guza. W pozostałych przypadkach leczenie polega na chirurgicznym usuwaniu nowotworu. W czasie zabiegu może się okazać, że aby całkowicie pozbyć się kostniaka, potrzebne jest usunięcie fragmentów zdrowej kości. Wówczas ubytki te uzupełnianie są specjalnymi materiałami, najczęściej tytanowymi blaszkami. W niektórych przypadkach kostniaków z obszaru czaszki istnieje możliwość przeprowadzenia zabiegu poprzez mniej inwazyjny dostęp przeznosowy metodą endoskopową.  

Kostniaki należą do zmian łagodnych, w związku z tym rokowanie jest dobre. Guzy te nie dają przerzutów do odległych tkanek, a ich uciążliwość zależy w głównej mierze od lokalizacji. 

Łagodne i złośliwe nowotwory kości 

Kości są bardzo często dotknięte przerzutami nowotworowymi z guzów zlokalizowanych w innych miejscach (najczęściej z raka piersi i prostaty), jednakże mogą w nich pojawić się także guzy pierwotne, wywodzące się z tkanki kostnej. Mogą być one zarówno łagodne, jak i złośliwe.  

Do guzów łagodnych kości należą: 

  • chrzęstniak (chondroma), 
  • wyrośl chrzęstno-kostna (osteochondroma), 
  • kostniak (osteoma), 
  • kostniak kostnawy (osteoid osteoma), 
  • kostniak zarodkowy (osteoblastoma), 
  • guz olbrzymiokomórkowy (tumor gigantocellularis ossis), 
  • torbiel tętniakowata (cystis aneurysmatica ossis). 

Nowotwory złośliwe kości w większości dotyczą dzieci, młodzieży oraz młodych dorosłych. Cechuje je agresywny przebieg, dlatego często wymagają zastosowania leczenia skojarzonego, składającego się z działań w zakresie chirurgii, chemioterapii oraz radioterapii.  

Do nowotworów złośliwych kości należą: 

  • mięsak Ewinga (sarcoma Ewingi), 
  • chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma), 
  • mięsak kościopochodny (osteosarcoma), 
  • szkliwiak (adamantinoma), 
  • guz olbrzymiokomórkowy kości (tumor gigantocellularis ossis).
  1. J. Stachura, W. Domagała, Patologia znaczy słowo o chorobie, Wydawnictwo PAU, Kraków 2005. 
  2. A. Nowakowski, T. Mazurek, Ortopedia i traumatologia – podręcznik dla studentów, Poznań 2017. 
  3. J. Jassem, R. Kordek, Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Via Medica, Gdańsk 2019.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Tran – właściwości. Czy tran wpływa na odporność?

    Tran to olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych (olej z wątroby rekina nie jest tranem, ma bowiem inny skład i inne właściwości). Tran zawiera witaminę D i A, a także kwasy omega-3 (DHA i EPA), które mają korzystny wpływ na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Kiedy stosować olej z wątroby dorsza? Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka i dla osoby dorosłej?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

    Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Szczepionka na grypę 2023/2024 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij