Czy czosnek rzeczywiście wyleczy przeziębienie? Poznaj niekwestionowane zalety czosnku w walce z chorobą!

Mogłoby się wydawać, że naturalne metody leczenia powinny odejść do lamusa wraz z pojawieniem się nowoczesnych środków z apteki – łatwych do podania, niedrogich, a często także całkiem smacznych. Czy warto wciąż stosować czosnek na przeziębienie? Jego skuteczność potwierdza nie tylko doświadczenie naszych babć, ale i nauka.

Czosnek (Allium sativum), bylinę pochodzącą ze środkowej Azji, od wieków stosuje się nie tylko jako niezwykle aromatyczną przyprawę, ale też i lek na wiele różnych chorób. Wzmianki o nim znaleźć można w starych pismach Awesta – z VII w p.n.e. irańska święta księga wyznawców zoroastryzmu – jednak wiele źródeł wskazuje, że uprawiano go o wiele wcześniej, nawet 5 tys. lat temu. W formie leczniczej używany prawdopodobnie w starożytnej Grecji i Egipcie. Czosnek znany był w starożytnej medycynie chińskiej oraz indyjskiej, m.in. jako środek ułatwiający trawienie, zwalczający trąd i pasożyty.

O tej praktycznej przyprawie nie zapomniano również w nowożytnej Europie, czosnek wykorzystywano na przeziębienie, przewlekły kaszel, zaparcia, rozmaite stany zapalne, w tym bóle zębów czy stawów. Innymi słowy, tradycja leczenia czosnkiem jest tak stara, jak sama medycyna. Skuteczność terapii widoczna była gołym okiem jeszcze przed erą nowoczesnych badań klinicznych, sława Allium sativum, rośliny pomocnej w zachowaniu zdrowia, przetrwała do dziś.

Czosnek na przeziębienie – skuteczny środek czy zabobon?

Czosnek to niezawodne remedium wbrew opinii, że naturalne środki lecznicze nie mają silnego i skutecznego działania. Co więcej, producenci farmaceutyków, prześcigający się w wymyślaniu coraz wydajniejszych specyfików na powszechne sezonowe dolegliwości, wcale nie próbują negować sensu stosowania czosnku na przeziębienie. Wprost przeciwnie, chętnie wykorzystują jego moc w walce z drobnoustrojami, produkując preparaty z ekstraktem z Allium sativum.

I nie robią tego jedynie po to, by pozyskać klientów wśród fanów naturoterapii, ale przede wszystkim dlatego, że skuteczności czosnku, wroga bakterii czy grzybów, a także naturalnego przeciwutleniacza, dowiodły badania naukowe.

Antybiotyk z czosnku

Czosnek działa niczym antybiotyk na bakterie Streptococcus pyogenes – znane jako paciorkowce, najczęściej powodują stany zapalne górnych dróg oddechowych niewirusowego pochodzenia (angina). W badaniu in vitro przeprowadzonym przez nigeryjskich naukowców wykazano, że choć nie jest tak silny, jak na przykład erytromycyna, można uznać go za „potężny antybiotyk”.

W licznych badaniach nad czosnkiem udowodniono, że ekstrakty z tej rośliny mają działanie przeciwbakteryjne w przypadku popularnych szczepów odpowiedzialnych za wiele powszechnych chorób zakaźnych u ludzi. Listę otwierają bakterie salmonelli czy Escherichia coli – przyczyna groźnych zatruć pokarmowych. Są na niej także bakterie Pseudomonas powodujące ostre infekcje, szczególnie u osób o obniżonej odporności; Proteus, częsta przyczyna zakażeń dróg moczowych i Staphylococcus aureus, prowadzi do rozmaitych zakażeń w obrębie tkanek miękkich, skóry oraz zatrucia. Czosnek jest również wrogiem bakterii Helicobacter odpowiedzialnych m.in. za stany zapalne śluzówki żołądka.

Co stoi za tak silnym antybakteryjnym działaniem czosnku? Substancja zwana allicyną, która powstaje z innej substancji – alliiny, zawartej w czosnku bezwonnego aminokwasu. Gdy ząbek czosnku ulegnie uszkodzeniu, uruchamia się reakcja obronna rośliny chroniąca ją przed dalszym zniszczeniem. Pod wpływem enzymu allinazy dochodzi do hydrolizy alliiny oraz powstawania allicyny mającej silny charakterystyczny smak, zapach, a także antybakteryjne i grzybobójcze właściwości.

Czy czosnek działa na przeziębienie spowodowane przez wirusy?

Jeśli chodzi o antywirusowe działanie Allium sativum, nie zostało ono potwierdzone w sposób tak ewidentny, jak to miało miejsce w przypadku bakterii. Udało się jedynie wykazać, że w badaniach in vitro czosnek wykazuje pewną aktywność, m.in przeciwko wirusowi grypy A i B, rinowirusom czy rotawirusom.

Co do przeziębień o podłożu wirusowym, w pewnym sensie obiecujące wydają się wyniki badania australijskich naukowców, w którym 146 osobom przez 12 tygodni podawano codziennie suplement diety zawierający allicynę lub placebo. Po upływie czasu w grupie przyjmującej czosnkowy specyfik stwierdzono 24 przypadki przeziębienia, zaś w „grupie placebo“ aż 65 jego przypadków.

Wynik może sugerować, że czosnek rzeczywiście ma właściwości antywirusowe, ale naukowcy pozostają sceptyczni. Potrzeba jeszcze wielu badań nad potencjalnym mechanizmem działania allicyny w stosunku do wirusów, by móc z całą pewnością stwierdzić, iż Allium sativum zwalcza choroby wirusowe.

Nie tylko na przeziębienie

Czosnek jest nie tylko skutecznym środkiem o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Naukowcom udało się potwierdzić, że zmniejsza także ryzyko chorób układu krążenia (m.in obniżając ciśnienie krwi, poziom cholesterolu czy trójglicerydów) oraz nowotworów (zawiera silne bioaktywne związki o właściwościach przeciwnowotworowych, głównie pochodne siarczku allilu).

Czosnek dla dzieci – czy to dobry pomysł?

Warto rozważyć jego stosowanie w diecie dziecka (zalecany od ok. 10 miesiąca życia). Najlepiej zacząć od ćwiartki ząbka, gdyż większa dawka może spowodować problemy trawienne. Poza tym, co niemniej ważne, przyprawa ta ma silny smak i aromat, więc jest mało prawdopodobne, by maluch zaakceptował potrawę z większą ilością czosnku.

Jeśli jednak chore dziecko kategorycznie odmawia zupy czy innego dania przygotowanego z tym aromatycznym dodatkiem, należy podać mu gotowy preparat zawierający ekstrakt czosnkowy. Syrop czosnkowy kupimy w aptece lub przygotujemy samodzielnie w domu.

Jak przygotować syrop czosnkowy?

Najbardziej popularnym i najsmaczniejszym sposobem na domowy syrop z czosnku jest sporządzenie go na bazie cytryn oraz miodu. Przepuszczoną przez praskę lub drobno posiekaną główkę należy wrzucić do słoika. Następnie wcisnąć doń sok z dużej cytryny (bądź dwóch mniejszych) i dwie łyżki miodu. Na koniec trzeba zalać wszystko letnią wodą (pół szklanki), wymieszać dokładnie składniki, zakręcić słoik oraz odstawić na co najmniej dwie doby w ciemne i chłodne miejsce. Podajemy kilka razy dziennie. Proporcje składników zmienia się w zależności od potrzeb, np. warto dodać nieco więcej miodu, jeśli syrop ma smakować dzieciom.