Lactobacillus rhamnosus GG (LBGG) – wsparcie mikrobioty przy antybiotykoterapii

Antybiotyki nie działają na wirusy!

Odkrycie pierwszego antybiotyku przez A. Fleminga było przełomem dla świata medycyny. W walce przeciwko niektórym drobnoustrojom (zwłaszcza bakteriom), antybiotyki stanowią niekiedy jedyne rozwiązanie.

Czym są probiotyki? 

Według definicji probiotyki to żywe drobnoustroje, które podawane w określonej ilości wywierają korzystny efekt zdrowotny na organizm gospodarza. Właściwości probiotyków zależą ściśle od szczepu i pożądany efekt zdrowotny musi być uzyskany w danej sytuacji klinicznej z użyciem konkretnego szczepu probiotycznego, by potwierdzić jego skuteczność. Probiotyki to jedna z metod umożliwiających modyfikację składu mikrobioty jelitowej. Na polskim rynku dostępne są w postaci produktów leczniczych, suplementów diety oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego, różniących się zastosowaniami.

Dlaczego w trakcie antybiotykoterapii wprowadza się odpowiedni probiotyk?

Zainteresowanie żywymi kulturami bakterii w aspekcie wsparcia organizmu podczas antybiotykoterapii było związane z przypuszczeniem, że u podłoża biegunki poantybiotykowej leży zmiana składu mikrobioty jelitowej poprzez zmniejszenie proporcji korzystnych drobnoustrojów oraz zaburzenie jej funkcji metabolicznych. Wprowadzenie konkretnego szczepu probiotycznego jest sposobem na zapobieganie pojawieniu się niekorzystnych objawów ze strony przewodu pokarmowego.

Jak mogą działać żywe kultury bakterii?

• zabezpieczają przed kolonizacją patogenami (drobnoustrojami chorobotwórczymi),
• wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe,
• wpływają korzystnie na pasaż jelitowy,
• zapewniają stabilizację lub normalizację mikrobioty,
• mogą poprawiać wymianę enterocytów,
• konkurują z patogenami,
• mogą stabilizować barierę jelitową,
• mogą wpływać na metabolizm kwasów tłuszczowych oraz wytwarzanie witamin,wpływają na modulację odpowiedzi immunologicznej.

Co oznacza Lactobacillus rhamnosus GG (LBGG)?

Każdy szczep probiotyczny ma swoją unikatową nazwę. Lactobacillus to rodzaj bakterii, rhamnosus – gatunek, natomiast skrót GG (lub w przypadku innych drobnoustrojów – skrót uzupełniony kodem numerycznym) wskazuje na konkretny szczep probiotyku.

Co jest istotne podczas stosowania preparatów z żywymi kulturami bakterii?

1. Najlepszym wyborem wydają się preparaty jednoskładnikowe. Znajomość działania i efektu klinicznego dla danego szczepu uzyskana w badaniach klinicznych dobrej jakości metodologicznej nie jest tożsama dla preparatów wieloskładnikowych. W ich przypadku konieczne jest potwierdzenie skuteczności w odrębnych badaniach klinicznych i w konkretnej sytuacji klinicznej. 
2. Warto zwrócić uwagę na jakość dostępnego na rynku szczepu, czyli w wyborze kierować się producentem, który prowadzi ściśle regulowaną kontrolę jakości uwzględniającą skład i zawartość żywych kultur bakterii.
3. Przyjmowanie żywych kultur bakterii powinno być rozpoczęte na możliwie wczesnym etapie – najlepiej wraz z rozpoczęciem antybiotykoterapii. Taka strategia pozwala na zminimalizowanie ryzyka niekorzystnych zmian mikrobioty jelitowej, w tym nadmiernego rozrostu bakterii niekorzystnych. Stosowanie żywych kultur bakterii powinno trwać aż do momentu zakończenia antybiotykoterapii.

Źródła:

1. Nordqvist C. Antibiotics: All You Need To Know. http://www.medicalnewstoday.com/articles/10278.php (2017.09.17).
2. Górska S i wsp. Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy. Postepy Hig Med Dosw (online) 2009; 63: 653–667.
3. Szajewska H. Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej. Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/168224,probiotyki-aktualny-stan-wiedzy-i-zalecenia-dla-praktyki-klinicznej (dostęp: 2018.07.01).
4. Szajewska H. Lactobacillus GG – aktualne dane naukowe. Standardy Medyczne/Pediatria 2015; 4(12).
5. Zaman SB i wsp. A Review on Antibiotic Resistance: Alarm Bells are Ringing. Cureus 2017; 9(6): e1403.
6. Hill C i wsp. The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2014; 11: 506–514.  
7. Szajewska H. Probiotyki i prebiotyki. W: Szajewska H, Horvath A (red.). Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna 2017; 182–184.
8. Szajewska H & Kołodziej M. Systematic review with meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG in the prevention of antibiotic-associated diarrhoea in children and adults. Aliment Pharmacol Ther 2015; 42: 1149–1157. 
9. Szajewska H i wsp. Probiotics for the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2016; 62(3): 495–506.