Astma alergiczna – co trzeba o niej wiedzieć?

Astma to schorzenie zaliczane do grupy najczęstszych chorób przewlekłych układu oddechowego. Cierpi na nią ok. 4 mln Polaków, a większość z nich nie zdaje sobie z tego sprawy. Czym jest astma alergiczna? Co ją powoduje? Jak się objawia? I wreszcie – czy można ją wyleczyć?

Astma oskrzelowa to stan, w którym dochodzi do przewlekłego zapalenia dróg oddechowych. Ze względu na mechanizm powstawania można ją podzielić na alergiczną i niealergiczną. Patomechanizm astmy niealergicznej nie jest dokładnie poznany. Być może ta postać choroby jest procesem immunologicznym wyzwalanym przez zakażenie wirusowe lub bakteryjne. Dotyka ona głównie osoby dorosłe.

Astma alergiczna natomiast może rozpocząć się w każdym wieku, najczęściej jednak pojawia się w dzieciństwie. Istotą choroby jest przewlekły stan zapalny oskrzeli, powodujący ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe oraz ich nadreaktywność, czyli wzmożoną wrażliwość. U chorych uczulonych kontakt z alergenem powoduje, że uwalniane są liczne mediatory, m.in. histamina, które odpowiadają za powstawanie objawów. Podstawową dolegliwością jest duszność. Może się pojawiać o każdej porze dnia i nocy, najczęściej nad ranem. Niektóre osoby opisują ją jako niepokojące uczucie ucisku w okolicy serca. Często astmie alergicznej towarzyszy świszczący oddech oraz kaszel, zazwyczaj suchy i napadowy. Objawy mają różne nasilenie i zmienną częstość występowania. Zdarza się, że ustępują samoistnie. Zazwyczaj jednak wymagają leczenia, a poza epizodami zaostrzeń mogą w ogóle się nie pojawiać.

Skąd się bierze astma alergiczna?

Nie tylko kontakt z alergenem może wywołać napad astmy. Czynnikiem spustowym mogą okazać się również wysiłek fizyczny lub bardzo silne emocje. Osoby cierpiące na astmę alergiczną powinny pamiętać, że niektóre powszechnie stosowane leki, np. kwas acetylosalicylowy (aspiryna) lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen), mogą być dla nich niebezpieczne.

Astma alergiczna – jak ją rozpoznać?

Do postawienia diagnozy, oprócz objawów klinicznych, potrzebne jest wykonanie badań dodatkowych. Głównym z nich jest spirometria. W czasie tego badania mierzy się objętość i pojemność płuc, a także przepływy powietrza w drogach oddechowych. Warto również wykonać RTG klatki piersiowej, w którym podczas napadu mogą występować cechy rozdęcia płuc. Bardzo ważna jest identyfikacja alergenu. Służą do tego punktowe testy skórne. Znajomość czynników wywołujących ataki pozwala na ich unikanie oraz zapobieganie pojawieniu się przykrych dolegliwości.

Czy astma alergiczna jest uleczalna?

Obecnie brakuje metod pozwalających raz na zawsze zwalczyć chorobę. Prawidłowo prowadzona farmakoterapia pozwala jednak doskonale sobie z nią radzić. Najważniejsze jest osiągnięcie i utrzymanie kontroli objawów oraz normalnej aktywności życiowej, w tym sportowej, a także zminimalizowanie ryzyka zaostrzeń. Podczas wizyty lekarz może posłużyć się różnymi kwestionariuszami, np. Testem Kontroli Astmy (Asthma Control Test – ACT), aby ocenić zaawansowanie naszej choroby. Przydatne jest także prowadzenie dzienniczka, w którym pacjent zapisuje częstość występowania objawów.

W terapii stosuje się leki kontrolujące przebieg choroby. Aby uzyskać pożądany efekt leczniczy, trzeba je stosować systematycznie. Należą do nich m.in. glikokortykosteroidy (GKS) wziewne oraz długo działające środki rozszerzające oskrzela.

Popularne preparaty na alergię, do których zaliczamy leki przeciwhistaminowe, nie są zarejestrowane do stosowania w astmie. Mogą one jednak poprawić jakość życia pacjentów cierpiących jednocześnie na ANN lub pokrzywkę.

Ważną częścią leczenia jest również zmiana trybu życia. Wszyscy chorzy powinni pamiętać o regularnej, dostosowanej indywidualnie do możliwości pacjenta aktywności fizycznej. Sportem bardzo polecanym astmatykom jest pływanie. Konieczne jest także zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie biernego narażenia na dym papierosowy. Pamiętajmy o istotnym znaczeniu szczepień ochronnych, głównie przeciwko grypie.

Astma alergiczna – czy odczulanie jest skuteczne?

Zastosowanie swoistej immunoterapii alergenowej podjęzykowej rozważa się zazwyczaj u dorosłych uczulonych na roztocze kurzu domowego, którzy cierpią również na alergiczny nieżyt nosa i słabo odpowiadają na leczenie wziewnymi glikokortykosteroidami. Immunoterapia podskórna może spowodować osłabienie objawów i mniejsze zużycie leków, ale jej stosowanie wiąże się z dużym ryzykiem działań niepożądanych (nawet wstrząsu anafilaktycznego). Należy pamiętać, że czas takiego leczenia jest zazwyczaj długi i używa się szczepionki zawierającej pojedynczy alergen, który wywołuje objawy u chorego.