Czy drżenie mięśni to zawsze objaw choroby?
Drżenie można podzielić na drżenie fizjologiczne i patologiczne.
Drżenie fizjologiczne bardzo często występuje po wyciągnięciu rąk przed siebie. Drżenie fizjologiczne, zależnie od okoliczności, jak również w zależności od charakteru każdego człowieka, może być dość wyraźne lub ledwo dostrzegalne, czasami można je zarejestrować dopiero za pomocą odpowiedniej aparatury. Drżenie fizjologiczne zazwyczaj bardzo nasila się na skutek silnych wzruszeń, po dużym wysiłku fizycznym, jak również w stanach dużego zmęczenia, np. po nieprzespanej nocy.
Drżenie patologiczne można natomiast podzielić na kilka rodzajów:
- Drżenie spoczynkowe, czyli inaczej drżenie statyczne. Występuje ono w spoczynku, najczęściej obserwuje się je w chorobie Parkinsona, jednak drżenie spoczynkowe może być też obecne w przebiegu zespołów parkinsonowskich, w przebiegu choroby Wilsona, przy zatruciu rtęcią, sporadycznie może być to też drżenie samoistne.
- Drżenie postawne, czyli inaczej drżenie posturalne. Pojawia się ono po przyjęciu określonej pozycji, np. po wyciągnięciu ręki. Najczęstszą przyczyną tego rodzaju drżenia jest drżenie samoistne oraz nerwica. Innymi przyczynami drżenia posturalnego może też być alkoholizm (w okresie abstynencji), nadczynność tarczycy, uzależnienia od leków (głównie od barbituranow i benzodiazepin), mocznica, uszkodzenie móżdżku, uraz mózgu, encefalopatia wątrobowa oraz różnego rodzaju leki.
- Drżenie zamiarowe, czyli inaczej drżenie ataktyczne. Pojawia się ono w czasie ruchu przy zbliżaniu do celu. Ten rodzaj drżenia spotykany jest w przebiegu stwardnienia rozsianego, w przypadku zatrucia alkoholem i fenytoiną oraz w przebiegu różnych chorób móżdżku i śródmózgowia.
Przy stosowaniu jakich leków dość częstym objawem ubocznym terapii jest drżenie?
Drżenie może występować u pacjentów zażywających steroidy, leki przeciwdepresyjne, preparaty hormonów tarczycy, teofilinę oraz lit. Ponadto może ono także zdarzyć się po lekach hipoglikemizujących (obniżających poziom cukru w krwi ), jak również po zażyciu fentytoiny czy też fluorouracylu. Często obecne jest ono także po kofeinie.
Rozpoznanie
Przede wszystkim najpierw należy stwierdzić, z jakim rodzajem drżenia mamy do czynienia: czy jest to drżenie spoczynkowe, posturalne czy zamiarowe. Po rozpoznaniu, jaki rodzaj drżenia jest obecny u pacjenta, można zastosować dalsze, właściwe postępwoanie.
Drżenie o bardzo nasilonym charakterze jest obecne w przebiegu choroby Parkinsona.
Czym jest choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona jest zwyrodnieniowym procesem o nieustalonym jak dotąd podłożu, który dotyczy jąder podkorowych mózgu, w których stwierdza się obniżony poziom dopaminy będacej jednym z przekaźników w układzie pozapiramidowym. Należy pamiętać jednak, że pomimo iż czynniki wywołujące chorobę Parkinsona nie zostały do końca zidentyfikowane, to jednak część przypadków choroby Parkinsona ma podłoże genetyczne. Choroba ta należy do częstszych chorób układu nerwowego. Częściej występuje u mężczyzn, rozpoczyna się zwykle między 50-60 rokiem życia. Zdarza się, że w przypadku choroby Parkinsona uwarunkowanej genetycznie (dochodzi do mutacji w genie kodującym białko parkinę) choroba występuje rodzinnie i pojawia się w młodym wieku (jest to tzw. parkinsonizm młodzieńczy, objawy pojawiają się już przed 20 rokiem życia). Pierwszym jej objawem jest zazwyczaj właśnie drżenie, które na początku może dotyczyć jednej kończyny. W bardziej zaawansowanej chorobie obecne są też inne objawy. Pojawia się ogólne spowolnienie ruchowe, przejawiające się między innymi zaburzeniami mimiki czy też spowolnieniem mowy, która staje się monotonna, poza tym obecna jest też zgięciowa postawa ciała, znamienne drżenie spoczynkowe, zwłaszcza palców, przypominające ruch kręcenie pigułki, drżenie obejmuje niekiedy także kończyny dolne i głowę. Dodatkowo pacjenci zaczynają chodzić drobnymi krokami, pojawia się wzmożone napięcie mięśniowe o typie sztywności z objawem koła zębatego. Dla choroby Parkinsona typowa jest też mikrografia oraz objawy autonomiczne pod postacią ślinotoku, napadowych potów czy też "naoliwienia" twarzy (obecne jest bowiem wzmożone wydzielanie gruczołów łojowych). Dość częste jest też niewielkie spowolnienie psychiczne, czasami zaburzenia emocjonalne, w późniejszej fazie choroby może pojawić się zespół otępienny. Objawy są takie same w przypadku parkinsonizmu młodzieńczego.
Jak leczy się chorobę Parkinsona?
Podstawowym lekiem stosowanym w leczeniu choroby Parkinsona jest lewodopa będąca aminokwasem, który w mózgu może ulegać przekształceniu w dopaminę (czyli w przekaźnik, którego w przebiegu tej choroby jest w mózgu brak). Ponadto stosowane są też leki hamujące rozkład dopaminy, np. selegilina oraz leki antycholinergiczne. Czasami stosowne jest leczenie operacyjne lub też elektrostymulacja w zidentyfikowane ognisko w mózgu.
Drżenie samoistne
Drżenie można też wyraźnie zaobserwować w przebiegu choroby o nazwie drżenie samoistne. Jest to choroba o nieznanej etiologii (choć część przypadków jest uwarunkowana genetycznie), często występuje rodzinnie, dominującym objawem jest drżenie głównie rąk i głowy. Choroba występuje w kilku postaciach. Postać rodzinna zaczyna się w młodym wieku i trwa przez całe życie, stopniowo się nasilając. Postać sporadyczna występuje w każdym wieku, ale najcześciej zdarza się po 50 roku życia. Dominującym objawem w jej przebiegu jest drżenie głowy. Trzecia postać to drżenie starcze. Nie do końca wiadomo czy chorobę da się wyleczyć, natomiast stosując właściwe leczenie na pewno można zmniejszyć jej objawy. W leczeniu zatem wykorzystuje się przede wszystkim propranolol oraz prymidon.
