Witamina C (Kwas askorbinowy), Acidum ascorbicum - Zastosowanie, działanie, opis

Witamina C (kwas askorbinowy) to organiczny związek chemiczny niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych.

Witamina C (kwas askorbinowy) wspomaga układ odpornościowy i wykazuje silne właściwości przeciwutleniające.

Preparaty witaminy C stosuje się:

• w zapobieganiu i leczeniu stanów niedoboru, które mogą wystąpić podczas ciąży i laktacji, u osób palących papierosy, u ludzi w podeszłym wieku, w stanach stresu, podczas stosowania niektórych rodzajów diet a także u osób nadużywających alkohol;
• w czasie przeziębienia w celu zmniejszenia dolegliwości z tym związanych, skróceniu czasu choroby i zwiększeniu odporności;
• w leczeniu i profilaktyce paradontozy, próchnicy, zapalenia dziąseł, szkorbutu;
• pomocniczo w stanach obniżonej odporności organizmu, w leczeniu niedokrwistości, a także aby przyspieszyć proces gojenia i bliznowacenia ran.

Witaminę C (Kwas askorbinowy) stosuje się zarówno u dorosłych jak i u dzieci.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących.

U niemowląt powyżej 28 dnia życia i dzieci do 24 miesiąca życia zazwyczaj podaje się do 40 mg leku na dobę. Lek należy dodać do pokarmu lub napoju.  

U dzieci starszych, od 3 do 11 roku życia, zapobiegawczo zazwyczaj stosuje się do 50 mg leku na dobę. W celach leczniczych można zwiększyć dawkę do 200 mg.

U pacjentów dorosłych, w celach zapobiegawczych stosuje się od 200 mg do 500 mg na dobę. W celach leczniczych dawka może być zwiększona do 1000 mg na dobę.

Przeciwwskazaniem do stosowania kwasu askorbowego jest nadwrażliwość na substancję.

Dawki większe niż 1000 mg na dobę są przeciwwskazane u osób chorujących na kamicę nerkową oraz osób z zaburzeniami metabolizmu żelaza.

Ostrożnie kwas askorbowy powinni przyjmować pacjenci cierpiący na hiperoksalurię, niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, osoby ze skłonnością do tworzenia złogów mineralnych w układzie moczowym, a także pacjenci z hemochromatozą, talasemią, anemią syderoblastyczną i cukrzycą.

Przy jednoczesnym piciu alkoholu i zażywaniu kwasu askorbinowego wzrasta aktywność enzymu dehydrogenazy alkoholowej i następuje spadek stężenia alkoholu we krwi.

Kwas askorbinowy nie ma wpływu na prowadzenie pojazdów.

Kwas askorbowy stosowany w dawkach większych niż 400 mg na dobę może zafałszować wyniki niektórych testów laboratoryjnych, np. na obecność glukozy w moczu lub krwi utajonej w kale.

Kwas askorbinowy przenika przez łożysko i w okresie ciąży nie powinien być stosowany w dawce większej niż 100 mg na dobę.

W okresie karmienia piersią kwas askorbinowy nie powinien być stosowany w dawce większej niż 100 mg na dobę ponieważ przenika do mleka matki.

Duże dawki mogą prowadzić do hiperoksalurii (zwiększone wydalanie kwasu szczawiowego w moczu) i powstawania kamieni szczawianowych w nerkach, jeżeli mocz ulegnie zakwaszeniu.

Dawki większe niż 600 mg na dobę mogą działać moczopędnie.

W przypadku długotrwałego stosowania dużych dawek może się rozwinąć tolerancja, a w przypadku zmniejszenia dawkowania mogą wystąpić objawy niedoboru kwasu askorbowego. 

Przedawkowanie kwasu askorbinowego występuje najczęściej u osób oddających bardzo mało moczu lub w przypadku zatrzymania moczu w chorobie nerek.

Objawami przedawkowania są: nudności lub wymioty, skurcze żołądka, biegunka, bóle głowy, napady gorąca, zaczerwienienie skóry, działanie moczopędne.

Kwas askorbinowy obecny jest we wszystkich tkankach organizmu.

Bierze udział w metabolicznych procesach utleniania i redukcji zachodzących w komórkach.

Bierze udział w przemianach ustrojowych fenyloalaniny, tyrozyny, kwasu foliowego, noradrenaliny, histaminy, żelaza, węglowodanów. Uczestniczy w syntezie lipidów, białek oraz karnityny. Bierze udział w wytwarzaniu kolagenu, proteoglikanów i substancji międzykomórkowej. Warunkuje prawidłowy rozwój tkanek zębów, kości i naczyń krwionośnych włosowatych. Wspomaga ogólną odporność organizmu.

Kwas askorbinowy po podaniu doustnym wchłania się w około 90%.

Witamina C (kwas askorbinowy) wiąże się w 25% z białkami osocza.

Witamina C (kwas askorbinowy) jest metabolizowany w wątrobie do kwasu dioksyglukonowego, szczawiowego i siarczanu kwasu askorbowego.

Najwyższe stężenie w osoczu osiąga po 2-3 godzinach.

Kwas askorbinowy jest wydalany głównie z moczem w postaci niezmienionej lub w postaci metabolitów – kwasu dihydroksyaskorbowego lub kwasu szczawiowego.

Po podaniu bardzo dużych dawek jest wydalany również z kałem.