Diklofenak, Diklofenacum - Zastosowanie, działanie, opis

Diklofenak to niesteroidowy lek przeciwzapalny o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym.

Znajduje zastosowanie w leczeniu:

• bólu pourazowego i pooperacyjnego ze stanami zapalnymi i obrzękiem;
• choroby zwyrodnieniowej stawów;
• reumatoidalnego zapalenia stawów;
• zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa;
• ostrych napadów dny moczanowej;
• migreny;
• bolesnego miesiączkowania;
• bólu zębów i po zabiegach stomatologicznych;
• objawów grypy i przeziębienia, bólu gardła;
• wspomagająco w zapaleniu migdałków, gardła ucha;
• po niektórych zabiegach operacyjnych oka (w celu hamowania zwężenia źrenicy, zapobieganiu wystąpienia stanów zapalnych związanych w operacją zaćmy, łagodzeniu bólów gałki ocznej po zabiegach keratektomii fotorefrakcyjnej.

Diklofenak stosowany jest doustnie, domięśniowo, doodbytniczo, zewnętrznie i w postaci kropli do oczu.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała oraz chorób towarzyszących.

Podanie doustne:

W celu osiągnięcia jak największej skuteczności lek powinno się przyjmować przed jedzeniem. Tabletki należy połykać w całości popijając odpowiednią ilością płynu (ok. 200 ml).

Dawka dobowa u pacjentów dorosłych wynosi od 25 do 150 mg w podzielonych dawkach.

Przepisana dawkę dobową można podawać łącząc różne postaci diklofenaku.

U młodzieży w wieku powyżej 14 lat stosuje się dawkę dobowa uzależniona jest od masy ciała. W przypadku młodzieńczego, reumatoidalnego zapalenia stawów może wynosić nawet do 3 mg/kg masy ciała na dobę.

Diklofenaku nie stosuje się u dzieci i młodzieży poniżej 14 roku życia.

U pacjentów w podeszłym wieku należy stosować najmniejszą, skuteczną dawkę diklofenaku.

Podanie domięśniowe:

Diklofenak należy wstrzykiwać głęboko domięśniowo w mięsień pośladkowy.

Zwykle stosowana dawka wynosi 75 mg na dobę, a w ciężkich przypadkach np. w napadzie bólu kolkowego nawet 150 mg na dobę (w dawkach podzielonych).

Nie zaleca się stosowania diklofenaku we wstrzyknięciach u dzieci i młodzieży.

Podanie doodbytnicze:

Zalecana dawka dobowa diklofenaku u pacjentów dorosłych wynosi od 75 mg (w leczeniu długotrwałym) do 150 mg.

Czopki stosuje się doodbytniczo. Zaleca się stosowanie po wypróżnieniu.

Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 7 dni.

Nie zaleca się stosowania diklofenaku w czopkach u dzieci.

Podanie zewnętrzne:

Diklofenak do stosowania zewnętrznego występuje w postaci żelu, plastrów i roztworu do płukania jamy ustnej i gardła.

Diklofenak w żelu stosuje się miejscowo na skórę, wcierając do 4 razy na dobę  w miejsca chorobowo zmienione.

Diklofenac w plastrach stosujemy na wyłącznie na zdrową, nieuszkodzoną skórę. Maksymalna dawka to 2 plastry na dobę nawet jeśli leczony jest więcej niż jeden obszar chorobowy.

Diklofenak w roztworze do płukania gardła stosuje się do 3 razy na dobę. Należy użyć nierozcieńczonego lub rozcieńczonego w niewielkiej ilości wody roztworu i płukać jamę ustną i gardło przez 30 - 60 sekund. Po użyciu roztwór należy wypluć.

Diklofenaku w żelu i roztworze nie stosuje się u dzieci poniżej 14 roku życia, a plastrów poniżej 16 roku życia.

Podanie kropli do oczu:

Diklofenak w postaci kropli do oczu stosuje się wkraplając 1 kroplę do worka spojówkowego do 5 razy dziennie.

Przeciwwskazaniem do stosowania diklofenaku jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, krwawienia z przewodu pokarmowego lub jego perforacja (związana z wcześniejszym leczeniem niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi), niewydolność wątroby i niewydolność nerek.

Diklofenak jest przeciwwskazany również u osób ze stwierdzoną zastoinową niewydolnością serca, chorobą niedokrwienną serca, chorobą naczyń obwodowych i chorobą naczyń mózgowych.

Nie należy stosować go także u pacjentów mających nadwrażliwość na substancję oraz u których podanie kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych może być przyczyną  wystąpienia astmy, obrzęku naczynioruchowego, pokrzywki lub ostrego zapalenia błony śluzowej nosa.

Diklofenaku nie wolno podawać kobietom w III trymestrze ciąży i dzieciom do 14 roku życia.

Diklofenak należy przyjmować w najmniejszej, skutecznej dawce przez najkrótszy okres czasu konieczny do złagodzenia objawów.

Po podaniu diklofenaku mogą wystąpić reakcje alergiczne, w tym reakcje anafilaktyczne i rzekomoanafilaktyczne, które mogą się rozwinąć w ciężką reakcję anafilaktyczną (zespół Kounisa) i prowadzić do zawału mięśnia sercowego.

U pacjentów z chorobami układu krążenia lub niewyrównanym nadciśnieniem tętniczym lub innymi istotnymi czynnikami ryzyka choroby sercowo-naczyniowej nie jest zalecane. Jeśli lekarz uzna, że takie leczenie jest konieczne lek powinien być podawany w dawkach mniejszych niż standardowe i nie dłużej niż 4 tygodnie.

Ostrożnie należy podawać diklofenak u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, hiperlipidemią i palących tytoń ze względu na możliwość wystąpienia nagle ciężkich zdarzeń zakrzepowych w tętnicach tj. ból w klatce piersiowej, duszności, osłabienie, niewyraźna mowa. Lek należy stosować jak najkrócej w najmniejszej skutecznej dawce i okresowo kontrolować konieczność kontynuacji leczenia.

Pacjenci z zaburzeniami homeostazy powinni kontrolować wskaźniki hematologiczne gdyż diklofenak może hamować agregację płytek.

Pacjenci z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy powinni stosować diklofenak szczególnie ostrożnie ze względu na ryzyko wystąpienia krwawień, owrzodzeń lub perforacji przewodu pokarmowego, które mogą zakończyć się zgonem. Ryzyko wzrasta wraz ze zwiększaniem dawek.

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby powinni regularnie kontrolować wyniki badań gdyż diklofenak może zwiększać aktywność enzymów wątrobowych i wywołać zapalenie wątroby. U pacjentów cierpiących na porfirię wątrobową może wywołać napad choroby.

Ze względu na przypadki zatrzymywania płynów i powstawania obrzęków należy kontrolować czynność nerek. Szczególnie ważne jest to u pacjentów z zaburzeniami czynności serca i nerek, z nadciśnieniem tętniczym, przyjmujących leki moczopędne lub leki wpływające na czynność nerek, u pacjentów z nadmierną utratą płynu pozakomórkowego (np. w okresie okołooperacyjnym) i u osób w podeszłym wieku.

Pacjenci z astmą, z sezonowym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa, obrzękiem błony śluzowej nosa (np.polipy), przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POCHP) lub przewlekłymi zakażeniami układu oddechowego powinni ostrożnie przyjmować diklofenak ze względu na ryzyko zaostrzenia astmy, wystąpienia obrzęku Quinckego (rodzaj alergii podobnej do pokrzywki, obrzęk naczynioruchowy) lub pokrzywki.

Diklofenak może również maskować objawy zakażenia.

W przypadku stosowania miejscowego (żel, roztwór do płukania, plastry) może  dojść do rozwoju nadwrażliwości. Należy wtedy przerwać stosowanie produktu i jeśli to konieczne zastosować odpowiednie leczenie.

Kropli do oczu nie należy podawać we wstrzyknięciach około- i dogałkowych.

Mogą wystąpić krwawienia i krwotoki z przewodu pokarmowego a także krwawienia niecodzienne (np. z nosa), wydłużenie krwawienia z wszelkich zranień, krwiaki podskórne, obecność krwi w moczu, kale i plwocinie i ogólne osłabienie.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ibrutynib (Ibrutinib)	inhibitory kinazy białkowej
Ramucyrumab (Ramucirumab)	przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne

Możliwość nasilenia działań niepożądanych pemetreksydu takich jak: zapalenie przełyku, uszkodzenie nerek, zmniejszenie liczby krwinek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pemetreksed (Pemetrexed)	antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)

Nasilenie działania i działań niepożądanych diclofenaku. Nasilenie działania toksycznego na wątrobę. Mogą wystąpić nudności, wymioty, bóle brzucha (zwłaszcza w prawym boku), zażółcenie skóry, ciemne zabarwienie moczu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Leflunomid (Leflunomide)	selektywne leki immunosupresyjne
Naltrekson (Naltrexone)	antagoniści receptora opioidowego

Może wystąpić nadciśnienie, obrzęki oraz upośledzenie funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Takrolimus (Tacrolimus)	inhibitory kalcyneuryny

Zwiększone ryzyko upośledzenia pracy nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amikacyna (Amikacin)	aminoglikozydy
Tenofowir (Tenofovir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Tobramycyna (Tobramycin)	aminoglikozydy

Nasilenie działania przeciwzakrzepowego apiksabamu. Mogą wystąpić krwawienia a nawet krwotoki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Apiksaban (Apixaban)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa

Zwiększone ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych takich jak: zawroty głowy, zaburzenia snu, zaburzenia smaku, węchu, drżenie mięśni. Mogą wystąpić drgawki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin)	fluorochinolony

Nasilenie działania przeciwzapalnego diklofenaku oraz jego działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Safinamid (Safinamide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń w pracy wątroby i nerek. Nasilone niepożądane działanie klofarabiny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klofarabina (Clofarabine)	antymetabolity, analogi puryn

Zwiększone ryzyko drgawek. Szczególnie narażeni są pacjenci, u których drgawki występowały w przeszłości.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas pipemidynowy (Pipemidic acid)	chinolony - inhibitory gyrazy

Osłabienie działania aliskirenu. Może wystąpić wzrost ciśnienia tętniczego. Może nastąpić pogorszenie pracy nerek szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku lub u pacjentów z istniejącymi zaburzeniami pracy nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Aliskiren (Aliskiren)	inne leki nasercowe

Osłabienie działania azylsartanu, eprosartanu, irbesartanu,kandesartanu, lasartanu, telmisartanu i walsartanu. Może wystąpić wzrost ciśnienia tętniczego. Mogą wystąpić objawy niewydolności nerek i zwiększone stężenie potasu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Azylsartan (Azilsartan medoxomil)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Eprosartan (Eprosartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Irbesartan (Irbesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Kandesartan (Candesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Losartan (Losartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Telmisartan (Telmisartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Walsartan (Valsartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II

Osłabienie działania kwasu acetylosalicylowego (przeciwzakrzepowego i ochronnego na serce). Nasilone działanie drażniące na śluzówkę przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Nasilenie działań niepożądanych obydwu leków takich jak podrażnienie a nawet krwawienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, zmiany na skórze, upośledzenie pracy wątroby i nerek, zmniejszenie wydolności serca, zmniejszenie krzepliwości krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Aceklofenak (Aceclofenac)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Acemetacyna (Acemetacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Wzrost działania toksycznego na wątrobę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Agomelatyna (Agomelatine)	substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania
Bedakilina (Bedaquiline)	substancje stosowane w leczeniu gruźlicy

Podwyższenie stężenia digoksyny i metylodigoksyny we krwi i nasilenie jej działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe
Metylodigoksyna (Metildigoxin)	glikozydy nasercowe

Osłabienie działania acebutololu i amlodypiny. Możliwy wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Amlodypina (Amlodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Zwiększone ryzyko krwawień i powstawania siniaków. Wydłużenie czasu krwawienia z wszelkich zranień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Bemiparyna (Bemiparin)	leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne

Zwiększone ryzyko owrzodzeń w obrębie przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alendronian sodu (Sodium alendronate, alendronic acid)	bisfosfoniany
Kwas ibandronowy (Ibandronic acid)	bisfosfoniany

Osłabienie działania benazeprylu. Może wystąpić wzrost ciśnienia tętniczego. Mogą wystąpić objawy niewydolności nerek i zwiększone stężenie potasu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Benazepryl (Benazepril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Zwiększone ryzyko podrażnienia, zapalenia i owrzodzenia śluzówki przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Betametazon (Betamethasone)	glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy
Fludrokortyzon (Fludrocortisone)	mineralokortykosteroidy

Osłabienie działania chinaprylu, cilazaprylu i enalaprilu. Może wystąpić wzrost ciśnienia tętniczego. Mogą wystąpić objawy niewydolności nerek i zwiększone stężenie potasu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Enalapril (Enalapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Osłabienie działania chlorotalidonu, zarówno moczopędnego jak i obniżającego ciśnienie krwi. Może dojść do upośledzenia funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorotalidon (Chlorthalidone)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy

Zwiększone ryzyko krwawień w obrębie przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Duloksetyna (Duloxetine)	SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna (Fluoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Paroksetyna (Paroxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia, obrzęków i upośledzenia funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine)	inhibitory kalcyneuryny

Mogą wystąpić objawy niepożądane takie jak: ból i zawroty głowy, zaburzenia snu, zaburzenia smaku, węchu, drżenia mięśni a nawet drgawki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony
Lewofloksacyna (Levofloxacin)	fluorochinolony

Zwiększone ryzyko krwawień i powstawania siniaków. Wydłużenie czasu krwawienia z wszelkich zranień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dabigatran (Dabigatran)	leki przeciwzakrzepowe-inhibitory trombiny
Dalteparyna (Dalteparin)	leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne
Fondaparynuks (Fondaparinux)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Heparyna (Heparin)	leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne
Enoksaparyna (Enoxaparin)	leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne

Nasilenie działania desmopresyny i wskutek tego zatrzymanie wody w organizmie i obniżenie stężenia sodu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Desmopresyna (Desmopressin)	wazopresyna i analogi

Osłabienie działania diltiazemu. Możliwy wzrost ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy

Pogorszenie pracy nerek, zmniejszenie ilości wydalanego moczu, a nawet w skrajnych przypadkach bezmocz. Mogą wystąpić dolegliwości ze strony serca, a także nudności, wymioty, biegunka.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Eplerenon (Eplerenone)	leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu

Osłabienie działania felodypiny. Możliwy wzrost ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Felodypina (Felodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Nasilenie działań niepożądanych diklofenaku i fenylobutazonu takich jak: podrażnienia i krwawienia błony śluzowej przewodu pokarmowego, upośledzenie funkcji wątroby i nerek, zmniejszenie wydolności serca, zmniejszenie krzepliwości krwi, zmiany na skórze.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenylobutazon (Phenylbutazone)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Mogą wystąpić zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego takie jak: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fluwastatyna (Fluvastatin)	statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA

Osłabienie działania fozynoprylu, imidaprylu, kaptoprylu i lizynoprylu. Możliwy wzrost ciśnienia krwi. Zwiększone ryzyko wystąpienia niewydolności nerek i zwiększenia stężenia potasu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fozynopryl (Fosinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Imidapryl (Imidapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Kaptopril (Captopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Zwiększone ryzyko działania toksycznego na nerki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fumaran dimetylu (Dimethyl fumarate)	inne substancje działające na układ nerwowy

Osłabienie działania furosemidu. Możliwe pogorszenie funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Zwiększone ryzyko upośledzenia funkcji nerek. Przy dużych dawkach diklofenaku może dojść nawet do ostrej niewydolności nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Gentamycyna (Gentamicin)	aminoglikozydy

Nasilone działanie glimepirydu. Może dojść do wystąpienia zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Repaglinid (Repaglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy

Może dojść do zmniejszenia krzepliwości krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Iloprost (Iloprost)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Osłabienie działania isradypiny. Może dojść do wzrostu ciśnienia krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Isradypina (Isradypine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Wzrost działania toksycznego na nerki. Mogą wystąpić owrzodzenia żołądka i dwunastnicy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klodronian (Clodronate)	bisfosfoniany

Osłabienie działania lacydypiny. Możliwy wzrost ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lacydypina (Lacidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Zwiększone ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych litu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Węglan litu (Lithium carbonate)	neuroleptyki atypowe

Nasilenie działań niepożądanych obydwu leków. W szczególności dotyczą one podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Zwiększone jest też ryzyko wystąpienia zmian na skórze, upośledzenia funkcji wątroby i nerek, zmniejszenie wydolności serca i krzepliwości krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Lornoksykam (Lornoxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Metamizol (Metamizole)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nabumeton (Nabumetone)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Piroksykam (Piroxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Salicylamid (Salicylamide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1

Osłabienie działania metoprololu. Możliwy wzrost ciśnienia krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych metotreksatu takich jak zmniejszenie liczby krwinek białych, czerwonych i płytek krwi, uszkodzenie wątroby i nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metotreksat (Methotrexate)	antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)

Nasilenie działania diklofenaku i jego działań niepożądanych. W szczególności dotyczą one podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Zwiększone jest też ryzyko wystąpienia zmian na skórze, upośledzenia funkcji wątroby i nerek, zmniejszenie wydolności serca i krzepliwości krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nityzynon (Nitisinone)	substancje stosowane w rzadkich chorobach metabolicznych
Worykonazol (Voriconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu

Nasilenie działania przeciwzakrzepowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Prasugrel (Prasugrel)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Rywaroksaban (Rivaroxaban)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Tikagrelor (Ticagrelor)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Tiklopidyna (Ticlopidine)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Warfaryna (Warfarin)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Worapaksar (Vorapaksar)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Osłabienie działania moczopędnego i obniżającego ciśnienie krwi torasemidu. Mogą wystąpić zaburzenia funkcji nerek, pogorszenie słuchu i nasilenie objawów niewydolności krążenia.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Nasilenie działania niepożądanego telbiwudyny takiego jak: kaszel, ból głowy, zmęczenie, ból brzucha, biegunka.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Telbiwudyna (Telbivudine)	nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

Może nastąpić wzrost stężenia potasu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorek potasu (Potassium chloride)	związki potasu
Cytrynian potasu (Potassium citrate)	związki potasu
Siarczan potasu (Potassium sulfate)	substancje przeczyszczające o działaniu osmotycznym
Wodoroasparaginian potasu (Potassium hydrogen aspartate)	związki potasu
Wodorowęglan potasu (Potassium bicarbonate)	związki potasu

Zwiększone ryzyko zaburzenia czynności nerek. Może wydłużyć się czas krzepnięcia krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Paracetamol (Paracetamol (acetaminophen))	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Osłabienie działania peryndoprylu. Możliwy wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Mogą wystąpić zaburzenia oddychania, przyśpieszenie lub zwolnienie oddychania, duszności, zasinienie skóry, spłycenie oddechu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Morfina (Morphine)	agoniści receptora opioidowego

Zwiększone ryzyko wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dapoksetyna (Dapoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluwoksamina (Fluvoxamine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Sertralina (Sertraline)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Diklofenak nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwanie maszyn. Jeśli jednak u pacjenta po zastosowaniu diklofenaku wystąpi senność, zawroty głowy czy zaburzenia widzenia nie powinien on prowadzić pojazdu i obsługiwać maszyn.

Jednoczesne stosowanie diklofenaku i preparatów zawierających żeń-szeń może spowodować zmniejszenie krzepliwości krwi, wydłużenie czasu gojenia wszelkich zranień, wystąpienie samoistnych siniaków i krwawień np. z nosa.

Jednoczesne doustne przyjmowanie diklofenaku i escyny może spowodować zmniejszenie krzepliwości krwi i wystąpienie krwawień z przewodu pokarmowego.

Diklofenak jest przeciwwskazany w III trymestrze ciąży ponieważ może wywoływać:

• u płodu zaburzenia układu oddechowego i układu krążenia związane z przedwczesnym zamknięciem przewodu tętniczego i nadciśnieniem płucnym oraz zaburzenia czynności nerek, które mogą postępować do niewydolności nerek związanej z małowodziem;
• u matki zahamowanie kurczliwości macicy powodujące opóźnienie bądź wydłużenie porodu a podczas porodu wydłużenie czasu krwawienia i działanie antyagregacyjne (nawet po przyjęciu bardzo małych dawek);

Także na wcześniejszym etapie ciąży diklofenak może niekorzystnie wpływać na przebieg ciąży i rozwój płodu. Zwiększone jest ryzyko poronienia, wad rozwojowych serca i wytrzewienia jelit.

Diklofenak podawany zarówno doustnie, domięśniowo jak i zewnętrznie przenika do mleka matki. Aby uniknąć działań niepożądanych u dziecka nie należy go stosować u kobiet karmiących piersią.

Jedynie diklofenak podawany w postaci kropli do oczu może być stosowany w czasie karmienia piersią ze względu na znikome działanie ogólnoustrojowe.

Diklofenak może niekorzystnie wpływać na płodność u kobiet. Jednak działanie to ma charakter przemijający. U kobiet, które mają trudności z zajściem w ciążę należy rozważyć odstawienie diklofenaku.

Podanie zewnętrzne: wysypka skórna, świąd, zaczerwienienie, pieczenie skóry lub uczucie pieczenia w jamie ustnej (roztwór do płukania jamy ustnej), fotonadwrażliwość.

Podanie do worka spojówkowego: nadwrażliwość i fotonadwrażliwości, uczucie pieczenia w oku, zaburzenia widzenia po zakropieniu, punkcikowate zapalenie rogówki, ścieńczenie rogówki, owrzodzenie rogówki, przekrwienie spojówek, alergiczne zapalenie spojówek, obrzęk powiek, świąd, rumień, duszność i nasilona astma.

W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki diklofenaku mogą wystąpić wymioty, krwotok z przewodu pokarmowego, biegunka, zawroty głowy, szumy uszne lub drgawki. Może nastąpić ostra niewydolność nerek lub uszkodzenie wątroby.

Brak jednak objawów specyficznych.

Diklofenak wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn - działających miejscowo hormonów tkankowych, które pośredniczą w rozwoju stanu zapalnego. Diklofenak hamuje enzym o nazwie cyklooksygenaza (COX-1, COX-2), który umożliwia produkcję prostaglandyn. Przekłada się to na zahamowanie procesów zapalnych i bólowych zależnych od tych związków.

Podanie doustne: diklofenak wchłania się całkowicie i osiąga stężenie maksymalne po upływie ok. 2 godzin.

Podanie domięśniowe: diklofenak wchłania się natychmiast i osiąga stężenie maksymalne po ok. 20 minutach.

Podanie zewnętrzne: po podaniu miejscowym biodostępność diklofenaku wynosi ok. 6% w porównaniu z podaniem doustnym. Zastosowanie opatrunku okluzyjnego zwiększa wchłanianie trzykrotnie. Ilość wchłanianego przez skórę diklofenaku zależy również od wielkości leczonej powierzchni, czasu kontaktu ze skórą i stopnia nawilżenia skóry.

Diklofenak wiąże się z białkami osocza w ok. 99,7%. Głównie z albuminami (99,4%).

Diklofenak przenika do płynu maziowego (w stawach), gdzie stężenie maksymalne osiąga po ok. 2 - 4 godzinach od osiągnięcia stężenia maksymalnego w osoczu krwi. Stężenie leku w płynie maziowym jest większe niż w osoczu krwi nawet przez 12 godzin. Okres półtrwania w fazie eliminacji z płynu maziowego wynosi od 3 do 6 godzin.

Zarówno diklofenak jak i jego metabolity przenikają przez łożysko.

Głównym szlakiem metabolicznym diklofenaku jest pojedyncza i wielokrotna hydroksylacja i metoksylacja wynikiem której jest wytworzenie kilku metabolitów fenolowych. Większość z metabolitów jest przekształcana do związków sprzężonych z kwasem glukuronowym, a dwa z nich wykazują aktywność biologiczną, jednak mniejszą niż diklofenak.

Około 60% podanej dawki diklofenaku jest wydalane z moczem. Mniej niż 1% jest wydalane w postaci niezmienionej. Pozostała część jest wydalana w postaci metabolitów poprzez żółć z kałem.

Okres półtrwania diklofenaku w fazie eliminacji wynosi ok. 1 - 2 godzin.

Okres półtrwania metabolitów wynosi ok. 1 - 3 godzin (tylko jeden metabolit ma dłuższy okres półtrwania, ale nie wykazuje on aktywności farmakologicznej).