Protezy zębowe – konieczność czy zbytek!?
Z pomocą przychodzi protetyka - dziedzina stomatologii zajmująca się odbudową brakujących zębów, rekonstrukcją zębów bardzo zniszczonych oraz odtwarzaniem naturalnych warunków zgryzowych. Posiadanie pojedynczych braków, szczególnie jeśli dotyczą one mało widocznych zębów trzonowych, zbyt rzadko traktowane jest jako stan powodujący poważne problemy zdrowotne. Każdy, nawet pojedynczy ubytek w uzębieniu stwarza wiele zagrożeń. Utrata jednego lub kilku zębów skutkuje zazwyczaj przemieszczeniem zębów sąsiednich np. przechyleniem w stronę zęba następnego, przesunięciem w kierunku wolnej przestrzeni lub wysunięciem się zęba przeciwstawnego. Taka sytuacja może znacznie utrudnić wykonanie uzupełnienia w przyszłości lub wiązać się z koniecznością zastosowania dodatkowych zabiegów.
Możliwości protetyki stomatologicznej
Wraz z rozwojem protetyki stomatologicznej pojawiły się nowe możliwości odbudowy utraconych zębów:
- protezy oparte na implantach (implant jest to rodzaj śruby tytanowej zastępującej korzeń zęba i wszczepianej w kość),
- adhezyjne techniki mocowania protez (zapobiegające samoistnemu spadaniu protez poprzez odpowiednie opracowanie tkanek przy przygotowaniu zębów),
- wysoce estetyczne korony i licówki w całości wykonane z porcelany.
Współczesna stomatologia oferuje wiele trwałych, maksymalizujących komfort pacjenta, a przy tym zapewniających doskonałe efekty estetyczne, funkcjonalne i terapeutyczne, rozwiązań. Wybór uzupełnienia protetycznego powinien uwzględniać istniejące warunki oraz oczekiwania pacjenta.
Rodzaje protez zębowych
Protezy możemy podzielić na:
- ruchome - wyjmowane,
- stałe - mocowane do własnych zębów lub implantów.
Protezy ruchome:
- nakładkowe,
- szkieletowe,
- klamrowe,
- bezklamrowe,
- protezy częściowe,
- całkowite protezy osiadające.
Protezy stałe:
- korony,
- mosty,
- wkłady koronowo-korzeniowe,
- wkłady koronowe,
- korony częściowe,
- mosty adhezyjne,
- licówki.
Dla kogo uzupełnienie stałe?
Podstawowym warunkiem jest posiadanie zęba lub zębów, do których można zamocować uzupełnienie. W przypadku koron i mostów możliwe jest umocowanie ich na implantach. Zęby przygotowywane pod korony lub mosty mogą być żywe lub leczone kanałowo. Stan tych zębów najlepiej ocenić przed rozpoczęciem wykonania uzupełnienia. Nie wszystkie zęby mogą stanowić trzon uzupełnienia stałego, np. utrata tkanek poniżej poziomu kości może wymagać chirurgicznego lub ortodontycznego wydłużenia korony, zęby z zapaleniem miazgi wymagają leczenia kanałowego, tak samo jak zęby rozchwiane.
Co to jest korona protetyczna?
Koroną protetyczną nazywamy uzupełnienie odtwarzające koronę zęba i zamocowane na pozostałych tkankach zęba lub na wkładzie koronowo-korzeniowym (uzupełnieniu wykonywanym oddzielnie, zacementowanym w kanałach zęba leczonego kanałowo). Korona może być wykonana w całości z porcelany - korona pełnoceramiczna, z porcelany na podbudowie metalowej - klasyczne korony, oraz z akrylu - korony tymczasowe, wykonywane dla czasowego zabezpieczenia opracowanego zęba przez przemieszczeniem oraz działaniem szkodliwych bodźców na miazgę żywych zębów.
Rodzaje koron protetycznych
Odmianą koron, są korony częściowe odbudowujące mniej rozległe zniszczenia tkanek twardych zęba. Szczególnym rodzajem koron częściowych są licówki (płytki do licowania). Stanowią one alternatywę dla tradycyjnych koron i koron pełnoceramicznych. Licówki pokrywają powierzchnie wargowe lub policzkowe zębów, które są widoczne dla innych osób. Wkłady koronowe wykonywane z porcelany lub kompozytu, uzupełniają ubytki w zębach. Mosty odbudowują braki między zębami, jednak ich wykonanie wymaga posiadania przynajmniej dwóch podparć (zębów), tzw. filarów. Są to korony z dowieszonym sztucznym zębem lub zębami miedzy nimi. Mosty są wykonywane z porcelany lub porcelany na metalu.
Protezy ruchome – rodzaje i charakterystyka
W sytuacji, gdy rozmieszczenie lub ilość zębów są niewystarczające do wykonania protez stałych, istnieje możliwość wykonania protez ruchomych, które opierają na dziąsłach lub na dziąsłach i pozostałych zębach. Rekonstrukcja łuków zębowych przywraca czynność żucia i mowy a także wygląd twarzy pacjenta. Charakterystyczne dla protez ruchomych jest to, że można je samodzielnie usnąć z buzi.
Protezy szkieletowe
Protezy szkieletowe, tzw., szkielety składają się z części metalowej i plastikowej. Zaletą szkieletów jest dopasowanie do warunków w jamie ustnej, co praktycznie uniemożliwia ruchy protezy podczas jedzenia. Im większa liczba brakujących zębów, szczególnie tylnych, tym proteza gorzej się trzyma. Ze względu na sposób mocowania, komfort użytkowania szkieletów jest zdecydowanie większy niż protez stałych. Proteza szkieletowa zaczepia się na zębach za pomocą klamer, które są dość grube i szczególnie z przodu, niechętnie akceptowane z powodu dużego kontrastu z zębami. Zdecydowanie mniej widoczne klamry, wykonane z cienkiego drutu, mają protezy akrylowe. Jednak ich wadą jest mniejsza dokładność powodująca problemy z właściwym utrzymaniem podczas jedzenia, co znacznie zmniejsza komfort użytkowania.
Protezy całkowite
Protezy całkowite wykonane są z akrylu. Trzymają się na dziąsłach tylko dzięki dokładnemu przyleganiu i specjalnemu kształtowi brzegu. Proteza dolna mająca kształt podkowy opiera się na wyrostku. Górna proteza trzyma się lepiej od dolnej, gdyż jej płyta jest bardziej rozbudowana i dopasowana do podniebienia. Z powodu wielu czynników wpływających na prawidłowe dopasowanie protez całkowitych, ich wykonanie jest jednym z najtrudniejszych zadań dentysty. W celu lepszego przylegania protez można używać specjalnego kleju do protez lub spróbować uszczelnić protezę w gabinecie poprzez jej podścielenie.
Protezy acetalowe
Wiele ciekawości wzbudzają protezy acetalowe, które są wykonane z miękkiego, elastycznego materiału. Materiał według producenta nadaje się do wykonania zarówno protez częściowych, jak i całkowitych. Jednak duża giętkość, która niewątpliwie wpływa na zwiększenie komfortu, poddaje w wątpliwość zdolność protez acetalowych do przenoszenia dużych obciążeń.
Żadna, nawet najlepiej wykonana proteza ruchoma czy stała, nie będzie służyła długo bez właściwej higieny, systematycznych kontroli w gabinecie, a w przypadku protez wyjmowanych odpowiedniego przechowywania. Niektóre protezy, przy nieprawidłowym użytkowaniu, mogą nawet szkodzić zdrowiu.
Okresowe kontrole lekarskie
Podczas użytkowania protez stałych, konieczne są kontrole w gabinecie 1-2 razy do roku oraz dbanie o to, żeby zęby i proteza pozostawały czyste. W przypadku mostów konieczne jest czyszczenie uzupełnienia od spodu, w miejscu największego zalegania resztek pokarmowych. Używamy do tego specjalnej nitki do czyszczenia mostów oraz irygatorów. W przypadku protez wyjmowanych, przylegających do dziąseł, konieczny jest kilkugodzinny odpoczynek dla dziąseł od uzupełnienia. Najwygodniej jest wyjmować protezę na noc. Każdą protezę ruchomą należy myć po posiłku oraz przed jej odłożeniem na noc. Protezy należy przechowywać na sucho, gdyż plastik, z którego jest wykonana nasiąka płynem. Wskazane jest również używanie tabletek dezynfekujących przynajmniej raz na tydzień.
Pomimo dostępu do wielu technik, narzędzi i materiałów pozwalających na ratowanie zębów, zdarzają się sytuacje, wobec których stomatologia zachowawcza pozostaje bezradna. Wtedy sięgamy po rozwiązania jakie oferuje protetyka. Stosowanie się do zaleceń lekarskich obejmujących odpowiednią dietę, zabiegi higieniczne oraz okresowe kontrole lekarskie, pozwolą długo cieszyć się pięknym wyglądem przywracającym zdrowie.
