Sialidoza – co to za schorzenie?

1. Co to jest sialidoza i jakie są jej objawy?
2. Jakie są przyczyny sialidozy?
3. Jak wygląda proces diagnostyczny sialidozy?
4. Sialidoza – leczenie

Sialidoza to schorzenie, które stanowi wyzwanie dla specjalistów, dlatego na całym świecie pracuje się nad skuteczną diagnostyką i terapią tej choroby, jednakże jest to utrudnione z powodu skomplikowanego genetycznego podłoża i ograniczonej populacji chorych.

Co to jest sialidoza i jakie są jej objawy?

Dużo osób może nie wiedzieć, co to jest sialidoza, ponieważ częstość jej występowania jest mała, nie ma dużo ogólnodostępnych informacji na jej temat, a rodzice chorych dzieci unikają tematów dotyczących choroby ich dziecka. Generalnie zaburzenie to polega na odkładaniu się szkodliwych substancji, które w zależności od stopnia dezaktywacji enzymu je trawiącego powodują konkretne objawy. Reguła jest taka, że im mniej aktywny jest enzym, tym wcześniej ujawnia się choroba i tym ciężej przebiega. Mukolipidoza dziedziczy się autosomalnie recesywnie, co oznacza, że mogą chorować zarówno dziewczynki, jak i chłopcy. Wyróżnia się 3 typy sialidozy różniące się fenotypem i wiekiem występowania:

1. Sialiodza typ I (postać niemowlęca) – z reguły letalny, noworodki rodzą się martwe lub żyją maksymalnie do 2 lat.
2. Sialidoza typ II (postać dziecięca) – łagodniejszy wariant choroby, pacjenci osiągają 20-30 rok życia, charakterystyczna jest dysmorfia oraz pogrubienie twarzy, hepato- i splenomegalia, deformacje kostne.
3. Sialidoza typ III (postać dorosła) – w przypadku tego typu osoby chore mają przewidywaną średnią długość życia zbliżoną do zdrowych ludzi. Często występują problemy z chodzeniem, zaburzenia ostrości widzenia oraz napady padaczkowe i zmiany skórne w postaci czerwono-purpurowej wysypki.

Sialidoza i jej objawy stanowią szereg różnorodnych zaburzeń, które mogą wystąpić u osoby chorej, na przykład:

• drżenia zamiarowe, ataksja, zaniki napięcia mięśniowego,
• upośledzenia poznawcze (dzieci często mają problemy w szkole),
• niedosłuch,
• opóźnienie rozwoju,
• zaburzenia potliwości,
• zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
• zaburzenia mięśniowe, problemy z poruszaniem się,
• szeroko rozstawione zęby,
• w skrajnych przypadkach uogólniony obrzęk u noworodków (wodobrzusze, płyn w jamie opłucnej, obrzęk tkanki podskórnej).

Jakie są przyczyny sialidozy?

Sialidoza należy do glikoproteinoz, podgrupy chorób lizosomalnych spichrzeniowych, ponieważ genetyczny defekt dotyczy enzymu neuraminidazy A, który obecny jest w lizosomie. Jest on ważnym organellum komórki ludzkiej, wygląda jak pęcherzyk wypełniony enzymami trawiennymi odpowiedzialnymi za rozkład białek, tłuszczów, węglowodanów oraz kwasów nukleinowych. Neuraminidaza A odpowiada za rozkład kwasu sialowego (dokładniej glikokoniugatów sialowych), który gromadzi się w komórkach organizmu i uszkadza tkanki oraz narządy, co prowadzi do ich dysfunkcji.

Jak wygląda proces diagnostyczny sialidozy?

Z powodu różnorodności zaburzeń spowodowanych przez sialidozę diagnostyka może obejmować różne badania. Pierwszym krokiem jest wykonanie przesiewowego testu z moczu, w którym podwyższone stężenie oligosacharydów może sugerować rozpoznanie, jednakże ich poziom może być też niski u osób chorych. Z tego powodu diagnoza musi zostać potwierdzona badaniem poziomu enzymu alfa-neuraminidazy (przy prawidłowej aktywności beta-galaktozydazy) w leukocytach lub w hodowli fibroblastów. Inną opcją jest także badanie molekularne na obecność mutacji (w przypadku sialidozy typu I jest to mutacja genu NEU1).

Pozostałe badania są wykonywane w zależności od występujących objawów – np. fundoskopia w celu oceny dna oka czy rezonans magnetyczny, aby wykluczyć zmiany atroficzne mózgu. Przydatne bywa także badanie histopatologiczne pozwalające ujawnić patologiczne wtręty substancji w tkankach organizmu. Kobietom w ciąży zaleca się także wykonanie badań prenatalnych w kierunku chorób genetycznych.

Sialidoza – leczenie

Na ten moment nie istnieje żaden model terapeutyczny skierowany bezpośrednio na przyczynę sialidozy. Leczenie jest nastawione na zmniejszenie objawów, dlatego często wykorzystywane są leki przeciwpadaczkowe czy przeciwdrgawkowe. Dużą wagę przykłada się rehabilitacji usprawniającej osoby chore, niezbędne jest również wsparcie psychologiczne – chorzy na sialidozę mogą liczyć na pomoc ze strony stowarzyszeń poświęconych temu schorzeniu. Jedyną szansą wydaje się użycie enzymatycznej terapii zastępczej (przebadanej na modelu mysim), która całkowicie eliminowałaby niedomogę danego enzymu. Niektóre ośrodki kliniczne sugerują, że przeszczep szpiku kostnego również może okazać się pomocny w walce z chorobami spichrzeniowymi.