Rękoczyn Heimlicha
Barbara Bukowska

Co to jest rękoczyn Heimlicha? Jak poprawnie go wykonać?

Rękoczyn Heimlicha to metoda, którą powinien znać każdy, ponieważ pozwala uratować życie podczas zadławienia, a więc w sytuacji, gdy należy działać natychmiast. Trzeba pamiętać, że niedotleniony mózg umiera w zaledwie kilka minut. Nie w każdej sytuacji jednak można wykonać rękoczyn Heimlicha – warto więc znać przeciwwskazania do jego stosowania.

Rękoczyn Heimlicha, zwany inaczej manewrem lub chwytem Heimlicha, jest metodą pomocy przedmedycznej stosowanej w przypadku zadławień. Prawidłowe wykonanie rękoczynu Heimlicha zmniejsza ryzyko utraty życia osoby dławiącej się.

Na czym polega rękoczyn Heimlicha?

Technika rękoczynu Heimlicha została opracowana przez Henry’ego Heimlicha, ordynatora oddziału chirurgicznego szpitala w Cincinnati. Inspiracją do opracowania tej metody ratunkowej były doniesienia o setkach śmiertelnych ofiar zadławień, z którymi zetknął się podczas kariery lekarskiej.

Rękoczyn Heimlicha polega na silnym uciskaniu nadbrzusza, co prowadzi do wywarcia nacisku na przeponę i sprężenia powietrza w drogach oddechowych. Zwiększenie ciśnienia w klatce piersiowej umożliwia wypchnięcie ciała obcego tkwiącego w tchawicy.

Sam Heimlich, mimo że technikę opisał już w 1974 r., osobiście wykonał manewr dopiero w 2016 r. w wieku 96 lat. Uratował w ten sposób pensjonariuszkę, która mieszkała w tym samym domu dla emerytów w Cincinnati i zakrztusiła się podczas posiłku. Kilka miesięcy później Heimlich zmarł.

Jak wykonać rękoczyn Heimlicha?

Prawidłowa technika wykonania rękoczynu Heimlicha zwiększa szanse jego powodzenia, dlatego wykonując ten manewr, należy kierować się dokładnym opisem poszczególnych kroków.

Gdy jesteśmy świadkami zadławienia się, przede wszystkim powinniśmy zachęcić osobę poszkodowaną do kaszlu. Jeśli to nie pomaga, a osoba dławiąca się ma problem z oddychaniem, stajemy u jej boku, jedną ręką podtrzymujemy klatkę piersiową i pochylamy osobę poszkodowaną lekko do przodu, a drugą mocno uderzamy pięć razy między łopatkami. Dopiero jeśli to nie pomaga, wykonujemy manewr Heimlicha.

W tym celu należy stanąć za osobą poszkodowaną i objąć jej tułów obiema rękami na wysokości pasa. Delikatnie pochylamy dławiącą się osobę do przodu, aby umożliwić wydostanie się ciała obcego z dróg oddechowych. Jedną dłoń zaciskamy w pięść i kładziemy ją na brzuchu ofiary, między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym mostka. Drugą dłonią chwytamy pięść i energicznym ruchem uciskamy przeponę do siebie i ku górze. Ten ruch prowadzi do sprężenia powietrza znajdującego się w drogach oddechowych, co umożliwia wypchnięcie ciała obcego na zewnątrz.

Jeśli pierwsza próba się nie powiedzie, rękoczyn Heimlicha można wykonać kolejne cztery razy. Po tym czasie należy ponownie wrócić do uderzeń między łopatkami. Czynności te wykonujemy naprzemiennie, dopóki poszkodowany nie przestanie się krztusić.

Rękoczyn Heimlicha można również stosować u dzieci. U starszych dzieci i nastolatków technika wykonania rękoczynu Heimlicha jest taka sama jak u dorosłych. U dzieci powyżej pierwszego roku życia ucisk na przeponę wykonuje się jedną pięścią, a drugą otwartą dłonią przytrzymuje się plecy.

W przypadku zadławienia i braku pomocy rękoczyn Heimlicha można również wykonać na sobie. W tym celu należy oprzeć się o twardą i stabilną powierzchnię (np. ścianę lub oparcie krzesła) i przyłożyć pięść nad pępkiem. Zwiniętą pięść obejmujemy drugą dłonią i wykonujemy pchnięcie do środka i ku górze. W tym przypadku chwyt Heimlicha również może być powtórzony kilkukrotnie.

Powiązane produkty

U kogo nie należy wykonywać rękoczynu Heimlicha?

Rękoczyn Heimlicha niesie za sobą ryzyko uszkodzenia narządów jamy brzusznej i złamania żeber, dlatego powinien być stosowany tylko wtedy, gdy inne metody pomocy zawiodły.

Chwytu Heimlicha nie należy wykonywać u kobiet w ciąży. Jeśli do zadławienia doszło u kobiety spodziewającej się dziecka, uciska się klatkę piersiową w dolnej części mostka. Tak samo postępuje się w przypadku osób z widoczną otyłością.

Rękoczyn Heimlicha przeciwwskazany jest również u niemowląt. W przypadku zadławienia u tak małego dziecka należy postępować następująco: malucha ułożyć na przedramieniu, twarzą w dół, tak aby jego głowa znajdowała się poniżej poziomu tułowia. Następnie nadgarstkiem drugiej ręki wykonać pięć energicznych uderzeń między łopatkami, po każdym sprawdzając, czy nie udało usunąć się ciała obcego. Jeśli uderzania w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne, należy wykonać pięć uciśnięć klatki piersiowej. Sekwencję pięciu uderzeń w okolicę międzyłopatkową wykonywanych naprzemiennie z pięcioma uciśnięciami klatki piersiowej należy utrzymywać do czasu usunięcia ciała obcego. Jeżeli niemowlę straciło przytomność, konieczne jest niezwłoczne wezwanie pomocy i rozpoczęcie resuscytacji.

Rękoczynu Heimlicha nie wykonujemy również u osób nieprzytomnych. Jeśli osoba dławiąca się straci przytomność, układamy ją na twardej powierzchni, wzywamy pomoc, a do czasu przyjazdu karetki wykonujemy resuscytację.

  1. S. Chillag, J. Krieg, R. Bhargava, The Heimlich maneuver: breaking down the complications. South Med J 103(2), 2010.
  2. Główny Inspektorat Sanitarny, Postępowanie przy zadławieniu, gov.pl [online] https://www.gov.pl/web/gis/postepowanie-przy-zadlawieniu [dostęp:] 8.08.2022.
  3. J.A. Ojeda Rodriguez, M. Ladd, D. Brandis, Abdominal Thrust Maneuver, ncbi.nlm.nih.gov [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531467/ [dostęp:] 8.08.2022.
  4. Ma 96 lat i po raz pierwszy w życiu zastosował metodę ratowania życia, którą... sam wymyślił, gazeta.pl [online] https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114871,20149179,ma-96-lat-i-po-raz-pierwszy-w-zyciu-zastosowal-metode-ratowania.html [dostęp:] 8.08.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij