Rękoczyn Heimlicha
Barbara Bukowska

Co to jest rękoczyn Heimlicha? Jak poprawnie go wykonać?

Rękoczyn Heimlicha to metoda, którą powinien znać każdy, ponieważ pozwala uratować życie podczas zadławienia, a więc w sytuacji, gdy należy działać natychmiast. Trzeba pamiętać, że niedotleniony mózg umiera w zaledwie kilka minut. Nie w każdej sytuacji jednak można wykonać rękoczyn Heimlicha  warto więc znać przeciwwskazania do jego stosowania.

Rękoczyn Heimlicha, zwany inaczej manewrem lub chwytem Heimlicha, jest metodą pomocy przedmedycznej stosowanej w przypadku zadławień. Prawidłowe wykonanie rękoczynu Heimlicha zmniejsza ryzyko utraty życia osoby dławiącej się.

Na czym polega rękoczyn Heimlicha?

Technika rękoczynu Heimlicha została opracowana przez Henry’ego Heimlicha, ordynatora oddziału chirurgicznego szpitala w Cincinnati. Inspiracją do opracowania tej metody ratunkowej były doniesienia o setkach śmiertelnych ofiar zadławień, z którymi zetknął się podczas kariery lekarskiej.

Rękoczyn Heimlicha polega na silnym uciskaniu nadbrzusza, co prowadzi do wywarcia nacisku na przeponę i sprężenia powietrza w drogach oddechowych. Zwiększenie ciśnienia w klatce piersiowej umożliwia wypchnięcie ciała obcego tkwiącego w tchawicy.

Sam Heimlich, mimo że technikę opisał już w 1974 r., osobiście wykonał manewr dopiero w 2016 r. w wieku 96 lat. Uratował w ten sposób pensjonariuszkę, która mieszkała w tym samym domu dla emerytów w Cincinnati i zakrztusiła się podczas posiłku. Kilka miesięcy później Heimlich zmarł.

Jak wykonać rękoczyn Heimlicha?

Prawidłowa technika wykonania rękoczynu Heimlicha zwiększa szanse jego powodzenia, dlatego wykonując ten manewr, należy kierować się dokładnym opisem poszczególnych kroków.

Gdy jesteśmy świadkami zadławienia się, przede wszystkim powinniśmy zachęcić osobę poszkodowaną do kaszlu. Jeśli to nie pomaga, a osoba dławiąca się ma problem z oddychaniem, stajemy u jej boku, jedną ręką podtrzymujemy klatkę piersiową i pochylamy osobę poszkodowaną lekko do przodu, a drugą mocno uderzamy pięć razy między łopatkami. Dopiero jeśli to nie pomaga, wykonujemy manewr Heimlicha.

W tym celu należy stanąć za osobą poszkodowaną i objąć jej tułów obiema rękami na wysokości pasa. Delikatnie pochylamy dławiącą się osobę do przodu, aby umożliwić wydostanie się ciała obcego z dróg oddechowych. Jedną dłoń zaciskamy w pięść i kładziemy ją na brzuchu ofiary, między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym mostka. Drugą dłonią chwytamy pięść i energicznym ruchem uciskamy przeponę do siebie i ku górze. Ten ruch prowadzi do sprężenia powietrza znajdującego się w drogach oddechowych, co umożliwia wypchnięcie ciała obcego na zewnątrz.

Jeśli pierwsza próba się nie powiedzie, rękoczyn Heimlicha można wykonać kolejne cztery razy. Po tym czasie należy ponownie wrócić do uderzeń między łopatkami. Czynności te wykonujemy naprzemiennie, dopóki poszkodowany nie przestanie się krztusić.

Rękoczyn Heimlicha można również stosować u dzieci. U starszych dzieci i nastolatków technika wykonania rękoczynu Heimlicha jest taka sama jak u dorosłych. U dzieci powyżej pierwszego roku życia ucisk na przeponę wykonuje się jedną pięścią, a drugą otwartą dłonią przytrzymuje się plecy.

W przypadku zadławienia i braku pomocy rękoczyn Heimlicha można również wykonać na sobie. W tym celu należy oprzeć się o twardą i stabilną powierzchnię (np. ścianę lub oparcie krzesła) i przyłożyć pięść nad pępkiem. Zwiniętą pięść obejmujemy drugą dłonią i wykonujemy pchnięcie do środka i ku górze. W tym przypadku chwyt Heimlicha również może być powtórzony kilkukrotnie.

Powiązane produkty

U kogo nie należy wykonywać rękoczynu Heimlicha?

Rękoczyn Heimlicha niesie za sobą ryzyko uszkodzenia narządów jamy brzusznej i złamania żeber, dlatego powinien być stosowany tylko wtedy, gdy inne metody pomocy zawiodły.

Chwytu Heimlicha nie należy wykonywać u kobiet w ciąży. Jeśli do zadławienia doszło u kobiety spodziewającej się dziecka, uciska się klatkę piersiową w dolnej części mostka. Tak samo postępuje się w przypadku osób z widoczną otyłością.

Rękoczyn Heimlicha przeciwwskazany jest również u niemowląt. W przypadku zadławienia u tak małego dziecka należy postępować następująco: malucha ułożyć na przedramieniu, twarzą w dół, tak aby jego głowa znajdowała się poniżej poziomu tułowia. Następnie nadgarstkiem drugiej ręki wykonać pięć energicznych uderzeń między łopatkami, po każdym sprawdzając, czy nie udało usunąć się ciała obcego. Jeśli uderzania w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne, należy wykonać pięć uciśnięć klatki piersiowej. Sekwencję pięciu uderzeń w okolicę międzyłopatkową wykonywanych naprzemiennie z pięcioma uciśnięciami klatki piersiowej należy utrzymywać do czasu usunięcia ciała obcego. Jeżeli niemowlę straciło przytomność, konieczne jest niezwłoczne wezwanie pomocy i rozpoczęcie resuscytacji.

Rękoczynu Heimlicha nie wykonujemy również u osób nieprzytomnych. Jeśli osoba dławiąca się straci przytomność, układamy ją na twardej powierzchni, wzywamy pomoc, a do czasu przyjazdu karetki wykonujemy resuscytację.

  1. S. Chillag, J. Krieg, R. Bhargava, The Heimlich maneuver: breaking down the complications. South Med J 103(2), 2010.
  2. Główny Inspektorat Sanitarny, Postępowanie przy zadławieniu, gov.pl [online] https://www.gov.pl/web/gis/postepowanie-przy-zadlawieniu [dostęp:] 8.08.2022.
  3. J.A. Ojeda Rodriguez, M. Ladd, D. Brandis, Abdominal Thrust Maneuver, ncbi.nlm.nih.gov [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531467/ [dostęp:] 8.08.2022.
  4. Ma 96 lat i po raz pierwszy w życiu zastosował metodę ratowania życia, którą... sam wymyślił, gazeta.pl [online] https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114871,20149179,ma-96-lat-i-po-raz-pierwszy-w-zyciu-zastosowal-metode-ratowania.html [dostęp:] 8.08.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Inhalacje dla dzieci – jak zrobić to dobrze?

    Inhalacja to jedna z podstawowych metod leczenia chorób dróg oddechowych u dzieci. Dzięki tej metodzie możliwe jest miejscowe podawanie leków, które mają za zadanie skutecznie redukować objawy i tym samym pomagać w leczeniu. Jakie korzyści może przynieść inhalacja oraz kto nie powinien być poddawany inhalacjom?

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.