Białe plamy na zębach – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?

Białe plamy na zębach mogą być defektem wyłącznie estetycznym, ale mogą też oznaczać zwiększone ryzyko rozwoju próchnicy, bądź być jej początkowym stadium. Oznacza to, że w przypadku zauważenia jakichkolwiek zaburzeń w kolorze zębów, należy udać się do lekarza dentysty celem diagnostyki i wdrożenia koniecznego leczenia.

Białe plamy na zębach – jakie są przyczyny ich powstawiania?

Istnieją dwa rodzaje białych plam. Jedne z nich powstają na skutek zaburzeń na etapie kształtowana się szkliwa – amelogenezy. Mają wówczas charakter hipomineralizacji (niedowapnienia). Drugie pojawiają się na ukształtowanych już zębach i są początkowym etapem próchnicy (odwapnienia zębów). Dzieje się tak najczęściej z powodu niedostatecznej higieny jamy ustnej, złych nawyków żywieniowych, chorób ogólnoustrojowych oraz zaburzeń dotyczących ilości i jakości śliny.  

Białe plamy na zębach u dziecka – hipomineralizacja

Hipomineralizacja jest zaburzeniem rozwojowym, czyli powstałym na etapie dojrzewania szkliwa. Jest nieprawidłowością typu jakościowego – szkliwo ma prawidłową grubość, ale jest niedostatecznie wysycone minerałami. Dojrzewanie szkliwa zębów stałych rozpoczyna się około urodzenia dziecka i jest kontynuowane przez kolejne lata życia. Może zostać zaburzone przez różne czynniki, np. zakażenia bakteryjne i wirusowe, zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, leki czy też nadmierną podaż fluoru.

Białe plamki na zębach stałych

Szczególnym rodzajem hipomineralizacji jest MIH (hopomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa). Manifestuje się w postaci białych, ale również kremowych, żółtych i brązowych plam na powierzchni siekaczy i pierwszych trzonowców stałych (szóstek). Im ciemniejsze plamy, tym bardziej zaawansowany stopień zaburzenia. Plamy białe wskazują na najmniejszy stopień ciężkości MIH. Nieprawidłowość może dotyczyć jednego lub kilku zębów. Pomimo tego, że szkliwo ma prawidłową grubość, jest ono miękkie i porowate, dlatego łatwo ulega uszkodzeniom. Prowadzi to do odsłonięcia zębiny i bardzo szybkiego rozwoju próchnicy. Zęby dotknięte MIH wykazują również nadwrażliwość na bodźce.

Białe plamy próchnicowe

Początkowe stadium próchnicy może manifestować się jako biała plama na zębie. Jest to miejsce, w którym wskutek działania kwasów bakteryjnych, doszło do utraty minerałów z powierzchni szkliwa (demineralizacja). Ponieważ nie wytworzył się jeszcze ubytek, stadium to nazywane jest próchnicą przedubytkową. Jest ona najczęściej konsekwencją zaniedbań higienicznych i złych nawyków żywieniowych (dieta bogata w cukry, częste podjadanie, popijanie słodkich napojów). Na etapie białej plamy możliwa jest remineralizacja i zahamowanie postępu chorobowego. Warunkiem jest eliminacja czynników przyczynowych i poddanie się profesjonalnym zabiegom profilaktycznym w gabinecie dentystycznym. W innym wypadku dojdzie do powstania ubytku i konieczności rekonstrukcji tkanek zęba.

Białe przebarwienia na powierzchni zębów – fluoroza

Fluoroza jest rodzajem hipomineralizacji spowodowanej nadmiarem fluoru dostarczanego do organizmu w okresie amelogenezy. Częściej występuje w zębach stałych. W zależności od stopnia nasilenia może mieć różny wygląd. Od małych, białych plam na szkliwie, obejmujących cześć lub całą powierzchnię zębów, aż do brązowych przebarwień. W najłagodniejszych postaciach białe plamki na zębach widoczne są dopiero po osuszeniu. Zęby z łagodną postacią fluorozy mają zwiększoną odporność na próchnicę. W przypadku postaci ciężkich podatność może być zwiększona.

Należy podkreślić, że profilaktyka fluorkowa wraz z właściwą dietą są podstawowymi metodami zapobiegania próchnicy. Stosowanie past z fluorem w ilości i stężeniu rekomendowanym dla danej grupy wiekowej przez towarzystwa naukowe uważa się za bezpieczne. Szczegółowe informacje na temat dawkowania past i ich bezpieczeństwa można znaleźć m.in. na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej.

Białe plamki na zębach – jak usunąć, jak się je leczy?

Leczenie białych plam zależy od przyczyny ich powstania. Jeśli są wyłącznie defektem estetycznym, można skorzystać z wielu metod, które oferuje stomatologia kosmetyczna. Problemem są natomiast plamy oznaczające zwiększone ryzyko rozwoju próchnicy lub będące jej początkowym stadium. W takim wypadku należy pozostawać pod stałą opieką dentystyczną i korzystać z profesjonalnych zabiegów remineralizacji.

Szczególnej opieki wymagają pacjenci z hipomineralizacją trzonowcowo-siekaczową. Należą oni do grupy wysokiego ryzyka rozwoju próchnicy. Zaleca się im wizyty w gabinecie dentystycznym co trzy miesiące. Ze względu na zwiększoną porowatość szkliwa, a więc lepszą retencję płytki nazębnej, powinni zwrócić szczególną uwagę na jakość higieny jamy ustnej. Bardzo ważne jest szybkie uszczelnianie bruzd (lakowanie zębów). W przypadku pojawienia się próchnicy konieczne jest leczenie na jak najwcześniejszym etapie.

Wszyscy pacjenci ze zwiększonym ryzykiem rozwoju próchnicy powinni przejść profesjonalny instruktaż higieny jamy ustnej w gabinecie dentystycznym wraz z doborem akcesoriów i środków do mycia zębów. Na co dzień powinni używać pasty z fluorem o działaniu remineralizacyjnym.