Dermografizm – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie, zasady pielęgnacji

Dermografizm (pokrzywka dermograficzna) jest reakcją alergiczną skóry o bardzo charakterystycznych objawach, które pojawiają się w wyniku ucisku, zadrapania czy potarcia. Powstałe ślady na skórze nie zanikają od razu – mogą utrzymywać się nawet do kilku godzin. Dermografizm można przetłumaczyć jako „pisanie na skórze”, gdyż cierpiący na tę odmianę pokrzywki w wyniku przesuwania np. paznokciem po swojej skórze mogą „narysować” dowolne wzory.

Dermografizm (łac. dermographismus, urticaria provocata) stanowi najczęstszą postać pokrzywki fizykalnej, jest reakcją alergiczną na potarcie, zadrapanie lub ucisk skóry. Pojawienie się zmian skórnych zwykle poprzedza silny świąd, który prowokuje drapanie. Zmiany kliniczne pojawiają się kilkanaście minut po zadziałaniu czynnika zewnętrznego i utrzymują się stosunkowo krótko: 30–60 minut, lecz mogą utrzymywać się znacznie dłużej. Pokrzywka dermograficzna występuje głównie u osób dorosłych, znacznie rzadziej obserwowana jest u dzieci.

Dermografizm – co to za choroba? U kogo może się pojawić?

Dermografizm to reakcja alergiczna skóry na ucisk, zadrapanie, potarcie. Na skórze w miejscu zadziałania bodźca, natychmiast lub po kilku minutach pojawiają się zaczerwienienia. W dermografizmie prostym nie obserwujemy świądu skóry i bąbli pokrzywkowych. Obecne są one w dermografizmie pokrzywkowym, gdzie drapanie zmienionych miejsc powoduje zaostrzenie świądu i wysiew kolejnych bąbli pokrzywkowych. Bąbel pokrzywkowy definiujemy jako wykwit wyniosły ponad poziom skóry, o zmiennym rozmiarze, dobrze odgraniczony od otaczającej go skóry. Zwykle jest różowego koloru o gładkiej powierzchni. Zmiana powstaje w wyniku miejscowego poszerzenia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych.

Dermografizm występuje u niemowląt, dzieci (zwykle na podłożu atopii) i dorosłych. Znacznie częściej u kobiet. Pokrzywka wywołana powstająca w wyniku mechanicznego podrażnienia skóry (np. noszenie ciasnych, opinających ubrań) ma podłoże niealergiczne. Pobudzone przez czynniki fizyczne komórki uwalniają mediatory (histamina, bradykinina, serotonina, substancja P) wywołujące odczyn anafilaktoidalny. Nie zawsze udaje się ustalić przyczynę powstawania zmian.

Do czynników mających wpływ na występowanie dermografizmu możemy zaliczyć wstrząsy psychiczne, nerwicę, zakażenia, zaburzenia funkcji tarczycy.

Rodzaje dermografizmu

Możemy wyróżnić następujące rodzaje dermografizmu:

• dermografizm czerwony – jest wynikiem odruchu aksonalnego, powstaje w odpowiedzi na stymulację nerwów czuciowych, efektem są czerwone smugi bądź bąble pokrzywkowe,
• dermografizm biały – jego przyczyna jest nadmierny skurcz naczyń, jest jednym z kryteriów rozpoznania atopowego zapalenia skóry, na skutek potarcia naskórka pojawiają się białe smugi,
• dermografizm żółty – zmiany na skórze są koloru żółtego.

Dermografizm – jak się go leczy?

Lekami pierwszego rzutu w leczeniu dermografizmu pokrzywkowego są leki antyhistaminowe hamujące działanie mediatorów reakcji alergicznej. Leczenie jest długotrwałe, ale skutecznie eliminuje świąd i zaczerwienienie skóry będące przyczyna dyskomfortu.

W przypadkach opornych na leczenie preparatami antyhistaminowymi lub w okresach zaostrzeń pomocne bywa włączenie glikokortykosterydów oraz leków stabilizujących komórki tuczne wydzielające histaminę.

Pielęgnacja skóry dotkniętej dermografizmem

Osoby dotknięte dermografizmem powinny zwrócić uwagę na dobór odpowiedniej odzieży. Wskazane są ubrania wykonane z delikatnych, przyjaznych dla skóry tkanin. Należy unikać wełnianych ubrań i wykonanych ze sztucznych materiałów. Niewskazane jest również noszenie obcisłej odzieży i dodatków, które mogłyby podrażnić skórę, tj. bielizny, paska, ciasnych spodni, sztywnych kołnierzyków itp.

To, jakie preparaty wybrać do codziennej pielęgnacji skóry z dermografizmem, podpowie lekarz. Pomocne mogą się okazać kosmetyki przeznaczone dla skóry wrażliwej, ze skłonnością do alergii, np. preparaty dla skóry z AZS lub skóry naczynkowej bądź polecane przy trądziku różowatym. Korzystanie z kosmetyków zawierających mentol nie jest rekomendowane, gdyż niesie jedynie chwilową ulgę – ze względu na dwojakie działanie składnika.

Demografizm a tatuaż – co warto wiedzieć?

Osoby z dermografizmem chcące wykonać tatuaż powinny ostrożnie podejmować decyzję, bowiem jego gojenie bywa znacznie wydłużone, a niekiedy podczas wykonywania tatuażu pojawia się obrzęk i opuchlizna – wówczas kontynuacja zabiegu staje się niemożliwa.

Dermografizm a opalanie i depilacja

Pokrzywka dermograficzna może być przeszkodą do wykonywania niektórych zabiegów kosmetycznych np. depilacji laserowej. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem lub kosmetologiem, który po zebraniu wywiadu i analizie stanu skóry może podjąć wykonanie próby laserowej.