Zielona herbata – właściwości lecznicze, charakterystyka, przeciwwskazania

Camellia sinensis to gatunek wiecznie zielonego krzewu należącego do rodziny kameliowatych Theaceae. Nazywany jest herbatą chińską, drzewem herbacianym lub z języka angielskiego tea tree. Z liści oraz pąków rośliny pozyskuje się popularny na całym świecie napar- zieloną herbatę.  Pierwotnym obszarem występowania herbaty chińskiej były obszary Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Półwyspu Indyjskiego. Obecnie roślina jest uprawiana w wielu krajach świata o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, zlokalizowanych głównie w Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Uprawę drzewa herbacianego najczęściej prowadzi się na żyznych, bogatych organicznie glebach z kwaśnym odczynem pH. Preferowane są stanowiska półcieniste.  Ziemia powinna być przepuszczalna, o stałej wilgotności (optymalna roczna suma opadów ok. 2000 mm).

Drzewo herbaciane najlepiej rośnie w łagodnym klimacie, na terenach gdzie średnia roczna  temperatura oscyluje w granicach 20˚C. Camellia sinensis ma postać drzewa lub krzewu o silnym, palowym systemie korzeniowym. W naturze dorasta do 10- 15 metrów, natomiast w uprawie do 0,6- 1,5 metra. Posiada jasnozielone liście o krótkich szypułkach. Wymiary liści wynoszą: 5- 15 cm długości oraz 2- 5 cm szerokości. Blaszka liściowa jest twardawa, ma lancetowaty kształt i wyraźnie zaznaczony ząbkowany brzeg. Dolna powierzchnia liścia może być naga lub owłosiona (szczególnie u młodych osobników). Dojrzałe liście mają gładką i skórzastą powierzchnię górną. Kwiaty Camellia sinensis wyrastają w kątach liści. Są pojedyncze lub pojawiają się w skupiskach po 2- 3 sztuki. Mają atrakcyjny wygląd i przyjemny zapach. Są dość okazałe (ich średnica mieści się w zakresie 2,5 - 4 cm). Koronę kwiatową tworzy 7- 8 płatków w białym kolorze. Kwiaty charakteryzują się licznymi pręcikami z żółtym pylnikiem. Owoc Camellia sinensis to zdrewniała, trójkomorowa torebka o gładkiej powierzchni i spłaszczonym, przypominającym trójkąt kształcie. W każdej komorze znajduje się pojedyncze nasiono. 

Znane są dwie odmiany: Camellia sinensis var. sinensis oraz Camellia sinensis var. assamica. Odmiana Assam pochodzi z północno - wschodnich Indii, Birmy, Wietnamu i południowych Chin. Jest rośliną nizinną w formie małego drzewa z dużymi liśćmi. Odmiana Camellia sinensis var. sinensis zwana chińską ma postać drobnolistnego krzewu pochodzącego z południowo- wschodnich Chin.

Nazwa rodzajowa rośliny Camellia pochodzi od nazwiska niemieckiego misjonarza Georga Josepha Camela (1661-1706), który prowadził prace nad roślinami egzotycznymi na Filipinach. Słowo sinensis oznacza po łacinie chiński.

Surowcem leczniczym drzewa Camellia sinensis są całe lub rozdrobnione liście Camelliae sinensis non fermentatum, folium poddane suszeniu zaraz po zebraniu, tak aby zapobiec procesowi fermentacji. Liście powinny zawierać nie mniej niż 2% kofeiny. To właśnie z tych niefermentowanych młodych listków uzyskuje się napój słynny na całym świecie - zieloną herbatę. Surowiec zielarski stanowią również świeże liście Camellia sinensis przetwarzane w sposób zapobiegający enzymatycznemu utlenianiu katechin (poddane działaniu źródła ciepła np. pary).

Obecnie w celach leczniczych wykorzystuje się rozdrobnioną substancję ziołową (w mieszankach herbacianych), sproszkowany surowiec (często zamknięty w postaci kapsułek) oraz ekstrakt z zielonej herbaty. Ze względu na swoje właściwości prozdrowotne zielona herbata jest składnikiem licznych suplementów diety. Są to produkty przeznaczone m.in. dla osób aktywnych fizycznie, uprawiających różne sporty bądź odchudzających się. Zielona herbata zaliczana jest do czynników ergogenicznych, czyli substancji poprawiających wydolność sportową. Aktywność fizyczna przynosi wiele korzystnych efektów dla organizmu, lecz na poziomie komórkowym jest źródłem stresu oksydacyjnego który zaburza równowagę oksydo - redukcyjną organizmu. Wolne rodniki działają uszkadzająco na poszczególne struktury komórki (błony komórkowe, białka, lipidy i kwasy nukleinowe), zaburzają homeostazę komórki i mogą zapoczątkować mechanizmy proapoptotyczne (destrukcyjne) komórek. Długie, wyczerpujące i intensywne treningi potencjalnie mogą stać się przyczyną obniżenia wyników sportowych na skutek powstawania uszkodzeń w mięśniach. Polifenole zawarte w Camellia sinensis są związkami o właściwościach antyutleniających. Ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym jest kilkutorowa i polega m. in. na zdolności do niwelowania wolnych rodników, która wynika ze specyficznej budowy strukturalnej tych związków m.in. z obecności w ich cząsteczkach grup hydroksylowych oraz grupy karboksylowej. Polifenole zielonej herbaty pobudzają aktywność enzymów przeciwutleniających w komórkach (m.in. katalazy oraz dysmutazy ponadtlenkowej). Badania na zwierzętach wykazały podniesienie stężenia enzymów przeciwutleniających fazy II w komórkach pod wpływem zielonej herbaty. Enzymy te (m.in. UDP- glukuronylotransferaza i  transferaza glutationowa) umożliwiają usunięcie z organizmu toksycznych produktów przemian ksenobiotyków. Katechiny zawarte w zielonej herbacie chronią komórki mięśni przed uszkodzeniami spowodowanymi intensywnym wysiłkiem fizycznym i pomagają zmniejszyć ból mięśniowy. Suplementacja polifenoli Camellia sinensis może poprawić wyniki wytrzymałościowe, zwiększyć tempo lipolizy (rozkładu tkanki tłuszczowej) i metabolizmu kwasów tłuszczowych. W badaniach na zwierzętach uwidoczniono spadek poziomu tkanki tłuszczowej (mimo zastosowania wysokoenergetycznej diety) pod wpływem katechin zielonej herbaty. Polifenole Camellia sinensis zwiększają syntezę tlenku azotu NO w śródbłonku naczyń i powodują ich rozszerzenie. Zwiększa do dopływ krwi do mięśni, co może przełożyć się na lepsze wyniki sportowe i zmniejszenie odczuwania zmęczenia przez osoby aktywne fizycznie.

Zielona herbata działa moczopędnie, wspiera eliminację wody i toksyn z organizmu. Wyciąg z liści Camellia sinensis znajduje się  w suplementach wspierających pracę układu moczowego (np. w razie powtarzających się infekcji dróg moczowych) oraz w preparatach  dla osób borykających się z problemem zastoju wody w ciele (dokuczliwe obrzęki kończyn, cellulit wodny itp.). Suplementy z zieloną herbatą wspierają trawienie, pomagają łagodzić uciążliwe objawy menopauzy oraz wspierają pracę układu krążenia. Związki czynne Camellia sinensis obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi oraz działają przeciwzapalnie zmniejszając tym samym ryzyko rozwoju zmian miażdżycowych. Wpływają korzystnie na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Ponadto polifenole zielonej herbaty wspomagają metabolizm i pomagają w utrzymaniu prawidłowej glikemii. Suplementy zawierające ekstrakt z liści Camellia sinensis oraz zielona herbata w formie napoju są polecane dla osób z podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Mechanizm hipoglikemicznego działania rośliny wynika m.in. z hamowania wychwytu glukozy w jelitach.

Suplementacja zielonej herbaty sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała oraz wspomaga leczenie otyłości. Aktywność ta wynika m.in. z wpływu katechin Camellia sinensis na działanie enzymów trawiących posiłek w przewodzie pokarmowym. Wykazano, że zielona herbata może zmniejszać aktywność enzymów rozkładających tłuszcze (lipazy trzustkowej) oraz węglowodany (α -amylazy), przez co zmniejsza się ilość kalorii przyswajanych wraz z pokarmem. Dodatkowo, zielona herbata zmienia właściwości fizyko-chemiczne emulsji tłuszczowej i ogranicza w sposób fizyczny działanie lipaz. W licznych badaniach wykazano wzrost zawartości lipidów (w tym cholesterolu) w kale, co świadczy o ich gorszym przyswajaniu w jelitach. Związki czynne Camellia sinensis modulują bezpośrednio tkankę tłuszczową, zmniejszając liczbę i wielkość adipocytów (komórek tłuszczowych). Kofeina zawarta w zielonej herbacie jest termogenikiem, czyli substancją zwiększającą tempo przemian metabolicznych. Wynika to z jej pobudzającego wpływu na aktywność układu nerwowego (sympatykomimetyk). Udowodniono, że kofeina nasila lipolizę tłuszczu indukowaną noradrenaliną lub adrenaliną.

Wyciągi z zielonej herbaty są chętnie wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym, m.in. dzięki właściwościom przeciwrodnikowym polifenoli Camellia sisnensis. Kremy, serum czy balsamy z zieloną herbatą opóźniają procesy starzenia się skóry i są podstawą wielu kosmetyków anti-aging. Gallusan epigallokatechiny zawarty w roślinie chroni skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV (m.in. przez hamowanie rozkładu kwasu urokainowego pełniącego naturalną rolę ochronną). Polifenole z liści krzewu herbacianego działają przeciwzapalnie, przez co surowiec roślinny jest dodawany do kosmetyków przeznaczonych dla cery problematycznej  (np. trądzikowej), płynów do higieny podrażnionych miejsc intymnych czy szamponów i odżywek do wrażliwej skóry głowy. Wyciągi z liści zielonej herbaty pomagają w utrzymaniu świeżego oddechu i posiadają właściwości przeciwpróchnicze. Z tego względu są dodawane do past i płynów stomatologicznych. Camellia sisnensis działa przeciwbakteryjnie. Uzasadnione jest jej zastosowanie w preparatach zapewniających higienę - żelach pod prysznic i dezodorantach.  

Istnieje kilka rodzajów herbaty, której źródłem są liście Green tea leaf  czyli drzewa Camellia sinensis. W zależności od użytych technik produkcji uzyskuje się różne typy napoju o innych walorach smakowych. Zielona herbata jest wytwarzana ze świeżo zebranych, młodych liści rośliny, które od razu po zerwaniu są poddawane procesowi suszenia i podgrzewania. Aby zapobiec procesom fermentacji liście traktuje się parą wodną (95-1000C przez 30- 45 sekund) lub praży nad węglem drzewnym, co zapobiega fermentacji. Po fermentacji otrzymuje się inne rodzaje napoju - częściowo sfermentowaną herbatę oolong oraz herbaty sfermenowane- czerwoną i czarną). Sproszkowana wersja uprawianej odpowiednio zielonej herbaty to matcha.

Drzewo herbaciane Camellia sinensis zawiera ponad 4000 cennych składników - związków aktywnych biologicznie, z czego ok. 30 % stanowią substancje z grupy polifenoli. W herbacie znajdziemy należące do polifenoli flawanole (katechiny), flawonoidy, proantocyjanidyny oraz kwasy fenolowe. Główne katechiny zidentyfikowane w Camellia sinensis to epikatechina˛oznaczana skrótem EC, galusan epikatechiny (ECG), epigallokatechina˛ (EGC) oraz galusan epigallokatechiny (EGCG). Katechiny są związkami bezbarwnymi, rozpuszczalnymi w wodzie. To one nadają zielonej herbacie cierpkość oraz posmak goryczy. Flawonole rośliny to m.in. kaempferol i kwercetyna. Antocyjanidyny obecne w tea tree to malwidyna, cyjanidyna i delfinidyna. Do grupy flawonów herbaty zalicza się np. apigeninę i rutynę, flawononem Camellia sinensis jest mirycetyna, zaś izoflawonoidy to m.in. genisteina i biochanina A. Głównymi flawonolami obecnymi w napoju herbacianym są kwercetyna, mirycetyna i kemferol. Występują w postaci glikozydowej, która zapewnia im rozpuszczalność w wodzie. Kwasy fenolowe obecne w Camellia sinensis to kwas galusowy, kwas chlorogenowy, kwas kawowy.  Alkaloidy purynowe obecne w herbacie chińskiej to teofilina, teobromina (dimetyloksantyna) i kofeina. Inne związki zidentyfikowane w drzewie herbacianym to aromatyczne związki lotne m.in. cis- jasmon, linalol, nerolidol czy siarczek dimetylu, a także galotanoidy (estry glukozy z kwasem galusowym), sole mineralne (fluor, glin, magnez, wapń, miedź), witaminy (kwas askorbinowy i witaminy z grupy B), aminokwasy oraz ich pochodne (L- teanina), saponiny (barringenol R1, barringtogenol C).

Polifenole Camellia sinensis posiadają właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i neuroprotekcyjne. Spożywanie zielonej herbaty wzmacnia organizm przed działaniem wolnych rodników, również w obszarze układu nerwowego. Działanie zielonej herbaty pomaga zapobiegać rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Parkinsona. U podstaw tego działania leży kilka mechanizmów. Jednym z nich jest wzmacnianie funkcji białka obecnego w ośrodkowym układzie nerwowym: α-synukleiny. W przeprowadzonym badaniu in vitro polifenol zielonej herbaty 3-galusan epigalokatechiny (EGCG) zapobiegał procesowi agregacji α-synukleiny, który upośledza stopień wiązania białka do błon komórkowych neuronów i powoduje rozwój uszkodzeń OUN. EGC wiązał się z natywnym, rozwiniętym łańcuchem polipeptydowym α-synukleiny i zapobiegał tworzeniu się toksycznych struktur β. W trakcie rozwoju choroby Parkinsona dochodzi do upośledzenia funkcji neuronów dopaminergicznych i obniżenia poziomu dopaminy w mózgu. W badaniach na zwierzętach podawanie zielonej herbaty lub wyizolowanych polifenoli Camellia sinensis prowadziło do zmniejszenia utraty dopaminy na skutek modulacji poziomu przeciwutleniaczy prążkowia (dysmutazy ponadtlenkowej i katalazy), zapobiegały redukcji hydroksylazy tyroynowej- enzymu katalizującego tworzenie L-dihydroksyfenyloalaniny (L-DOPA) z tyrozyny na szlaku biosyntezy dopaminy oraz zapobiegło apoptozie komórek nerwowych poprzez modulację poziomu genów Bcl-2 i Ba. Polifenole EGCG i EGC wiążą się z miejscem aktywnym enzymu dekarboksylazy dopa i pełnią rolę  jego nieodwracalnych inaktywatorów. Ponad to związki czynne rośliny działają obniżająco na poziom enzymu MAO-B, który bierze udział w rozkładzie dopaminy do kwasu 3,4-dihydroksyfenylooctowego i kwasu homowaniliowego, a jego poziom naturalnie wzrasta w starzejącym się ośrodkowym układzie nerwowym.

Związki czynne Camellia sinensis działają przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo. Wrażliwość poszczególnych szczepów bakterii na zieloną herbatę wydaje się być zróżnicowana. W jednym z doświadczeń wykazano, że polifenole zielonej herbaty wykazywały silniejsze działanie wobec bakterii Gram (+) niż Gram (-). Do bakterii wrażliwych na polifenole drzewa herbacianego należą m.in. szczepy Clostridia, Helicobacter pylori, Staphylococcus aureus, Vibrio cholerae, Campylobacter jejuni, Stapylococcus epidermidis, Pseudomonas aeruginosa i Vibrio mimicus. Co ważne, wodne ekstrakty z Camellia sinensis skutecznie hamowały rozwój mikroorganizmów lekoopornych MRSA (Gronkowiec złocisty oporny na metycylinę) oraz grzybów z rodzaju Candida. Katechiny zawarte w zielonej herbacie mają szeroki zakres działania przeciwwirusowego wobec wirusów RNA i DNA. U podstaw tego działania leży zakłócanie procesów replikacji wirusów na skutek hamowania enzymów biorących udział w namnażaniu się wirusów i uszkadzaniu ich błon komórkowych, a także hamowanie przenikania wirusów do komórek. Udowodniono skuteczność polifenoli zielonej herbaty wobec wirusa HIV. EGCG jest inhibitorem enzymu odwrotnej transkryptazy HIV, niezbędnej do namnażania się wirusa oraz czynnikiem hamującym białko integrazę HIV-1. Polifenole zielonej herbaty działają na wirusa opryszczki pospolitej HSV (wywołując reakcje utleniania i dimeryzacji cząstek w obrębie otoczki wirusowej), enterowirusy (hamują replikację i tworzenie się zakaźnych wirionów potomnych), wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV) i B (HBV), adenowisury (hamowanie proteaz adenowirusowych), wirusa grypy, wirusa Epsteina-Barra.(EBV).

Związki czynne Camellia sinensis działają przeciwmiażdżycowo oraz wykazują korzystny wpływ na funkcjonowanie śródbłonka naczyniowego. Badania epidemiologiczne wykazują, że spożywanie polifenoli zielonej herbaty może zmniejszać ryzyko występowania choroby wieńcowej, zawału serca oraz obniżać poziomy cholesterolu i trójglicerydów we krwi (przy braku toksycznego oddziaływania na nerki i wątrobę). Związki czynne Camellia sinensis działają antyoksydacyjnie, hamując m.in. procesy utleniania cholesterolu LDL gromadzącego się w ścianach naczyń krwionośnych. Zmniejszają również agregację płytek krwi, a w konsekwencji obniżają ryzyko wystąpienia zakrzepicy, zawału serca, udaru mózgu. Działają hipotensyjnie, obniżając ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi. 

Katechiny działają spazmolitycznie na mięśnie gładkie naczyń, a u podstaw tego mechanizmu stoi m.in. wzrost produkcji śródbłonkowej syntetazy tlenku azotu (eNOS). Korzystny wpływ na układ krążenia wynika także z właściwości przeciwzapalnych drzewa herbacianego. 

Katechiny Camellia sinensis posiadają właściwości przeciwpróchnicze poprzez bezpośredni wpływ na bakterie ją wywołujące m.in. Streptococcus mutans i Streptococcus sobrinus oraz zapobieganie przylegania bakterii do zębów (redukcja płytki nazębnej). 

Polifenole zielonej herbaty ograniczają halitozę, głównie poprzez hamowanie powstawiania związków siarkowych (siarkowodoru, merkaptanu metylu i siarczku dimetylu) na skutek ograniczania działania bakterii periodontopatycznych odpowiedzialnych za przykry oddech.

Dla związków czynnych zielonej herbaty Camellia sinensis wykazano potencjał przeciwnowotworowy, który wynika m.in. z ich właściwości przeciwutleniających. Zahamowanie powstawania rodników karcynogennych zapobiega uszkodzeniom DNA komórkowego odpowiedzialnych w dużej mierze za procesy nowotworzenia. 

Zielona herbata sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała i wspomaga w walce z otyłością, która jest czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób przewlekłych. Kluczową rolę odgrywają polifenole Camellia sinensis oraz kofeina i teina zawarte w roślinie. Wykazano, że regularne wypijanie herbaty przez ponad 10 lat  spowodowało 19,6% redukcję zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie i obniżenie wskaźnika WHR o 2,1% (stosunek obwodu talii do obwodu bioder).

Napary z liści drzewa herbacianego Camelia sinensis oraz suplementy zawierające ten surowiec roślinny nie powinny być stosowane przez osoby poniżej 18 roku życia. Suplementacja zielonej herbaty jest przeciwskazana u osób cierpiących na wrzody żołądka i dwunastnicy. Zielonej herbaty nie powinny spożywać osoby z chorobami układu krążenia - nadciśnieniem i arytmią serca. Nie jest zalecana również dla pacjentów z nadczynnością tarczycy. 

Ze względu na właściwości pobudzające suplementy z zieloną herbatą oraz napary z liści Camellia sinensis nie są przeznaczone do spożycia przed snem. 

Brakuje danych na temat bezpieczeństwa zażywania preparatów z Camellia sinensis przez kobiety ciężarne i matki karmiące piersią. 

Jak stosować zieloną herbatę?

• proszek: sproszkowane wysuszone liście zielonej herbaty w ilości około 390 mg 3 do 5 razy w ciągu dnia; proszek najczęściej jest zamknięty w postaci gotowych kapsułek;
• tonik z zielonej herbaty - 2 łyżeczki sproszkowanych liści zielonej herbaty zalewamy szklanką wrzątku; do przestudzonego naparu dodajemy łyżeczkę soku z cytryny lub octu jabłkowego; całość przelewamy do butelki i umieszczamy w lodówce; tonikiem przemywamy cerę dwa razy dziennie po umyciu skóry; jest polecany dla posiadaczek cery tłustej, mieszanej, trądzikowej oraz z przebarwieniami;
• maseczka z zieloną herbatą - 3 łyżeczki sproszkowanych liści Camellia sinensis zalewamy niewielką ilością wrzącej wody i pozostawiamy do zaparzenia na kilkanaście minut; dodajemy mąkę ziemniaczaną do uzyskania konsystencji gęstej papki i nakładamy na skórę; po 15 minutach całość zmywamy; maseczka ma za zadanie zwęzić rozszerzone pory i zebrać nadmiar sebum;
• okłady na worki pod oczami - zaparzone torebki z zieloną herbatą po ostudzeniu umieszczamy w lodówce do schłodzenia; zimne woreczki przykładamy pod oczy na kilkanaście minut; chłodna temperatura oraz kofeina obecna w zielonej herbacie zwężają naczynia krwionośne, redukują cienie i opuchliznę;
• maska na włosy - wykonujemy napar z kilku łyżeczek sproszkowanych liści zielonej herbaty; po ostudzeniu napar mieszamy z wybranym olejem (lnianym, oliwą z oliwek, z pestek z winogron) oraz sokiem z połówki cytryny; gotową miksturę nakładamy na włosy i owijamy głowę turbanem; po 20- 30 minutach maskę zmywamy i myjemy włosy jak zwykle;

Dzienna dawka polifenoli drzewa herbacianego powinna mieścić się w zakresie 300 - 400 mg co zapewnia wypicie 3 filiżanek zielonej herbaty. Nie należy przekraczać ilości 400 mg kofeiny w ciągu doby, co odpowiada mniej więcej 5 filiżankom naparu z Camellia sinensis. 

Jak długo parzyć zieloną herbatę? Najlepiej 1–1,5 minuty. Parzenie dłuższe niż 2 minuty spowoduje, że napar będzie gorzki. Optymalna temperatura parzenia to 60–70˚C (wskazówka: po zagotowaniu wody należy odczekać 3–4 minuty). 

Herbata zielona nie powinna być suplementowana przez osoby stosujące leki o działaniu stymulującym na układ nerwowy. Takie połączenie może wywoływać nadmierne pobudzenie nerwowe i problemy z układem krążenia (wysokie ciśnienie krwi, wzrost tętna).

Osoby suplementujące żelazo nie powinny popijać go zieloną herbatą. Może to znacznie utrudnić jego wchłanianie.

Zielona herbata zmniejsza wchłanianie nadololu (leku przeciwarytmicznego), atorwastatyny (lek obniżający poziom cholesterolu) oraz celiprololu i lizynoprylu (lek nasercowy), feksofenadyny (lek antyalergiczny) przez co osłabia efekt farmakologiczny tych substancji. Cameslia sinensis może zwiększyć szybkość usuwania litu z organizmu i zmniejszać siłę jego działania.

Kofeina zawarta w zielonej herbacie może blokować działanie adenozyny i dipirydamolu, które są często wykorzystywane przez lekarzy do wykonania testu zwanego testem wysiłkowym serca. 

Należy unikać spożywania zielonej herbaty podczas kuracji antybiotykowej. Takie połączenie może skutkować wystąpieniem działań niepożądanych związanych ze słabszą eliminacją kofeiny zawartej w liściach Camellia sinensis: drżenia mięśni, bólu głowy, przyspieszonej akcji serca itp. Podobna sytuacja występuje w trakcie stosowania hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych (estrogenów), cymetydyny, disulfiramu, fluwoksaminy, werapamilu, meksyletyny, terbinafiny i metoksalenu.

Zielona herbata może zmniejszyć szybkość rozkładu klozapiny, riluzolu, 5-fluorouracylu oraz flutamidu i nasilać działania niepożądane tych substancji.

Camellia sinensis nasila działanie leków przeciwpłytkowych/ antykoagulacyjnych. Synergizm takiego połączenia może stać się przyczyną wystąpienia krwawień.

Zielona herbata zawiera w swoim składzie teofilinę. Jej spożywanie/ suplementowanie nasila efekt teofiliny stosowanej jako lek przeciwastmatyczny. Camellia sinensis może nasilać działanie leków β-adrenergicznych używanych w terapii astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (formoterol, salmeterol, salbutamol). Takie połączenie może wywoływać nadmierne pobudzenie nerwowe i problemy z sercem.

Zielona herbata może wchodzić w interakcję z bortezomibem- lekiem cytotoksycznym, stosowanym w terapii antynowotworowej i zmniejszać jego działanie. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku imatinibu.

Nie należy suplementować zielonej herbaty podczas terapii lekami antydepresyjnymi z grupy IMAO (inhibitory monoaminooksydazy m.in. fenelzyny, selegiliny i tranylcyprominy), ponieważ wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia soków nadciśnienia tętniczego krwi.

Zielona herbata może osłabiać efekt farmakologiczny karbamazepiny, etosuksymidu, felbamatu, fenobarbitalu, fenytoiny, walproinianu.

Zielona herbata może wchodzić w interakcję z lekami przeciwcukrzycowymi (np. pioglitazonem) i zmieniać siłę ich działania. Podczas takiego połączenia należy kontrolować stężenie glukozy we krwi.

Galusan epigallokatechiny zawarty w Camellia sinensis może zwiększać wchłanianie nikardypiny i nasilać działania niepożądane leku.

Zielona herbata spożywana w umiarkowanych ilościach jest uznana za bezpieczną i dobrze tolerowaną przez człowieka. Zbyt duże ilości herbaty mogą stać się przyczyną wystąpienia zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego (wzdęć, rozstroju żołądka, nudności, zgagi, bólu brzucha, biegunki), a także zawrotów głowy, bólu i drżenia mięśni. Możliwe jest wystąpienie reakcji alergicznych o charakterze miejscowym (świąd, zaczerwienienie, wysypka skórna, obrzęk twarzy, warg, języka lub gardła) lub uogólnionym ( w tym reakcji anafilaktycznej).

Najnowsze badania sugerują wpływ katechin na zmniejszenie biodostępności kwasu foliowego, dlatego niewskazane jest wypijanie dużych ilości zielonej herbaty w ciąży. 

Spożycie Camelia sinensis w formie herbaty lub w postaci suplementów diety może działać hepatotoksycznie. Jest to uzależnione od stosowanych dawek rośliny oraz indywidualnych cech danego organizmu. Opisano przypadki zapalenia wątroby u pacjentów oraz niewydolności tego narządu (zakończone przeszczepem) związane ze stosowaniem Camellia sinesis. Należy zaprzestać stosowania zielonej herbaty w przypadku wystąpienia objawów takich jak ciemny mocz, ból brzucha, zażółcenie skóry i/lub białek oczu.

Za optymalną, nieszkodliwą dawkę spożycia kofeiny przyjmuje się 400 mg, co odpowiada ośmiu małym filiżankom zielonej herbaty na dzień. Przedawkowanie zielonej herbaty może spowodować niepokój, gorączkę i stan zwiększonej pobudliwości ruchowej oraz kołatanie serca. Często pojawiają się również bóle skurczowe brzucha oraz wymioty.