Fatalne skutki niedosypiania
Przemysław Ćwik

Fatalne skutki niedosypiania

Pracujemy za dużo, odpoczywamy za mało. W dodatku nasz sen jest często niskiej jakości i nie umożliwia pełnej regeneracji organizmu. Ciągłe niedosypianie to poważny problem, który zwiększa ryzyko rozwoju chorób przewlekłych. Czym grozi oraz jak sobie z nim poradzić?

Według szacunków World Sleep Society z zaburzeniami snu zmaga się 45 procent światowej populacji. Na okresowe problemy ze snem cierpi co drugi Polak, a 68 procent śpi krócej niż siedem godzin na dobę, czyli poniżej zapotrzebowania organizmu dorosłego człowieka. W badaniu z 2010 roku – poświęconym zaburzeniom snu wśród mieszkańców Europy – Polska wypadła najgorzej ze wszystkich opisanych krajów.

Nad Wisłą na problemy ze snem (trwające co najmniej 6 miesięcy) cierpi aż 31,2 procent osób po 50 roku życia. Dla porównania wśród Duńczyków odsetek wynosi 16,6 procent. Śpimy stanowczo za mało i zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, jakie niesie to za sobą konsekwencje.

Skutki niedosypiania: dolegliwości, choroby, wypadki

Lista skutków zdrowotnych niedosypiania to prawdziwa litania. Obejmuje zarówno zaburzenia fizjologiczne, jak i psychologiczne, a także wzrost ryzyka rozwoju chorób przewlekłych. Osoby, które przez dłuższy czas nie zażywają odpowiedniej ilości snu, są narażone między innymi na:

  • zaburzenia nastroju mogące prowadzić do depresji,
  • nadmierną drażliwość,
  • osłabienie funkcji poznawczych, m.in. pamięci, koncentracji, zdolności kojarzenia faktów,
  • omamy wzrokowe i słuchowe,
  • zaburzenia zachowania, przypominające objawy ADHD,
  • drżenie rąk i osłabienie koordynacji ruchowej,
  • bóle głowy,
  • wzrost stresu i narażenie na rozwój chorób powiązanych z narażeniem na stres,
  • osłabienie układu odpornościowego,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • zwiększone ryzyko rozwoju otyłości i chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, choroby serca, nowotwory, fibromialgia.

To tylko fragment szerokiego spektrum skutków zdrowotnych powiązanych z niedosypianiem. Znajdują one potwierdzenie w wielu badaniach epidemiologicznych, lecz doraźny wpływ niedoboru snu na organizm jest znany praktycznie każdemu, kto kiedyś „zarwał nockę” – szczególnie kilka razy z rzędu. Warto wspomnieć o konsekwencjach pozazdrowotnych będących rezultatem niedosypiania lub zaburzeń snu. Brak niezbędnej ilości odpoczynku wpływa na wydłużenie czasu reakcji i osłabienie orientacji przestrzennej, co – w połączeniu z niektórymi wyżej opisanymi zaburzeniami – może mieć dramatyczne konsekwencje na drodze: nie tylko, gdy siedzimy za kółkiem, ale choćby podczas jazdy na rowerze. Szacuje się, że około 20 procent poważnych obrażeń odniesionych w wypadkach drogowych to skutek senności kierowcy, niemający związku z byciem pod wpływem alkoholu lub narkotyków.

Niedosypianie może prowadzić do wypadków i poważnych błędów w pracy. Naukowcy z Harvard Medical School oszacowali łączną liczbę takich zdarzeń na 274 tysiące, a związanych z nimi kosztów na 42 miliardy dolarów w skali roku. Brak snu zwiększa poziom agresji mogącej prowadzić do konfliktów czy szkodliwych zachowań o trudnych do przewidzenia konsekwencjach.

Słowem: niedobór snu nie tylko powoduje rozmaite dolegliwości i naraża na rozwój poważnych chorób w dłuższej perspektywie, ale niemal pod każdym względem ogranicza naszą sprawność w wykonywaniu codziennych czynności.

Przyczyny niedosypiania i zaburzeń snu

Przyczyny zaburzeń snu są rozmaite. Klasyfikacja tego typu dolegliwości obejmuje około stu przypadków. Praktycznie każdy z nich objawia się w jeden z następujących sposobów:

  • brak dostatecznej ilości snu,
  • niska jakość snu (np. sen zbyt płytki),
  • trudność z utrzymaniem ciągłości snu,
  • występowanie dolegliwości zakłócających sen, m. in. bezdech senny i zespół niespokojnych nóg.

O problemie niedoboru snu coraz częściej mówi się w kategoriach epidemii. Jednak nie oznacza to, że w większości przypadków ma on podłoże chorobowe. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia zwrócili uwagę, iż coraz więcej osób cieszących się dobrym stanem zdrowia sypia zbyt krótko. Wynika to m.in. z tempa współczesnego życia, nadmiaru pracy i innego typu zajęć.

Częstą przyczyną skracania snu lub obniżania jego jakości jest nadużywanie środków psychoaktywnych, takich jak kawa, napoje energetyzujące czy alkohol. Pierwsze dwa pomagają utrzymać aktywność, lecz utrudniają zaśnięcie. W rezultacie kolejnego dnia organizm nie jest wypoczęty i „domaga się” kolejnej dawki substancji pobudzających, co prowadzi do efektu błędnego koła. Z kolei alkohol zwykle ułatwia uśnięcie, ale obniża jakość snu, po czym, gdy ustanie jego działanie, dochodzi do wybudzenia, któremu towarzyszą trudności w ponownym zapadnięciu w sen.

Problem niedoboru i niskiej jakości snu nasila ciągłe pozostawanie w zasięgu urządzeń telekomunikacyjnych. Niewielu z nas jest w stanie przejść w tryb offline lub wyłączyć telefon wieczorem, by zapewnić sobie warunki do niezmąconego odpoczynku. Do skrócenia snu, a nawet jego zaburzeń przyczynia się w szczególności wpatrywanie się w ekran przed zaśnięciem. Według badania przeprowadzonego w 2016 r. przez naukowców z University of California korzystanie ze smartfona tuż przed udaniem się na spoczynek wpływa negatywnie na sen.

Powiązane produkty

Jak zadbać o zdrowy sen?

Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na sen wynosi od 7 do 9 godzin na dobę. Negatywne konsekwencje zdrowotne niesie ze sobą wykraczanie zarówno poza dolną, jak i górną granicę tego przedziału. U dzieci potrzeba odpoczynku jest większa (noworodki śpią nawet 22 godziny na dobę), co wiąże się z procesami wzrostu organizmu. Z kolei osoby starsze zwykle czują się wypoczęte już po 6 godzinach snu.

Choć sen to tajemnicze zjawisko, nie ulega wątpliwości, że jest kluczowy dla funkcjonowania oraz przetrwania organizmu. Podczas nocnego odpoczynku zachodzą procesy regeneracji tkanek, naprawy włókien mięśniowych, tworzenia nowych połączeń w mózgu oraz tzw. konsolidacji pamięci, podczas której informacje z pamięci krótkotrwałej są poddawane selekcji i przenoszone do pamięci długotrwałej. Sen zdrowej osoby dzieli się na cykle, każdy trwa około 90 minut. Przeciętnie do pełnego wyspania się potrzebujemy od czterech do pięciu cykli.

Do pełnej regeneracji niezbędna jest nie tylko prawidłowa długość snu, ale także właściwe warunki odpoczynku oraz odpowiedni stan organizmu. Do lepszego wypoczynku przyczynia się zdrowa dieta, w szczególności stronienie od ciężkich, obfitych posiłków wieczorem, aktywność fizyczna, spokój i unikanie stresu. Jeśli prowadzimy nerwowy tryb życia, warto wspomóc się preparatami ziołowymi. W łagodzeniu napięć świetnie sprawdza się melisa.

Do zapewnienia dobrej jakości snu niezbędna jest odpowiednia temperatura pomieszczenia. Badania sugerują, że powinna wynosić 18 stopni Celsjusza. Ważne, by ograniczyć dostęp światła, ciemność umożliwia szyszynce wydzielanie melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację rytmu dobowego, procesów regeneracyjnych i usuwania z organizmu szkodliwych wolnych rodników.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Terapia celowana – nowa metoda leczenia nowotworów

    W dzisiejszych czasach do walki z nowotworami wykorzystywane są różne metody leczenia: zabiegi operacyjne, chemioterapia, radioterapia czy też hormonoterapia. Obecnie coraz większe nadzieje wiąże się z tzw. terapią celowaną.

  • Jak o siebie zadbać i poprawić swoje samopoczucie?

    Dobre samopoczucie to wypadkowa kilku czynników. Na to, jak się czujemy wpływa zarówno zdrowie fizyczne, jak i stan umysłu. By zadbać o siebie, nie wystarczy zatroszczyć się o własne ciało — pielęgnujmy również zdrowie psychiczne.

  • Dlaczego wszystko mnie boli? Tajemnicza fibromialgia

    Cierpi na nią od 2 do 8% populacji. Kilka razy częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Objawia się przewlekłym zmęczeniem, zaburzeniami neurologicznymi oraz rozległym bólem mięśni i kości. Przyczyny pozostają nieznane. Nie ma ogólnie przyjętego sposobu jej leczenia. W każdym przypadku niezbędne jest indywidualne podejście do pacjenta.

  • „Mój pierwszy raz” — jak powinienem do tego podejść?

    „Pierwszego razu” się nie zapomina, choć nie zawsze przebiega tak, jak sobie ktoś wymarzył. Bywa planowany, a czasem dochodzi do niego w nieprzewidzianych okolicznościach. Mimo wszystko warto być na niego przygotowanym. Co powinien wiedzieć mężczyzna szykujący się na inicjację seksualną?

  • Subkliniczna niedoczynność tarczycy – objawy, leczenie

    Tarczyca jako jeden z kluczowych gruczołów układu hormonalnego, pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu, funkcji sercowo-naczyniowych, a także procesów rozwojowych organizmu. Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to schorzenie wynikające z niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy. Jedną z mniej oczywistych form tej choroby jest subkliniczna niedoczynność tarczycy – stan, który często rozwija się w sposób utajony, przez co trudniej go zdiagnozować i leczyć. Czym dokładnie jest subkliniczna niedoczynność tarczycy? Jakie są jej objawy, przyczyny, sposoby diagnostyki oraz metody terapii?

  • Ranking najlepszych wcierek na porost włosów

    Odkryj najlepsze produkty pobudzające wzrost włosów i ograniczające ich wypadanie. Nasz ranking to kompendium skutecznych i łatwych w zastosowaniu formuł, które pobudzą cebulki włosów do wzrostu, odżywią skórę głowy i zagwarantują wzrost zdrowszych, gęstszych włosów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.