Nowy sposób na alergię na orzechy

Dla ponad 4 milionów dzieci żyjących z alergią na orzechy, nawet śladowe ilości tego produktu w jedzeniu mogą przynieść fatalne konsekwencje. Tak silna reakcja powstaje w chwili, gdy alergeny łączą się z przeciwciałem o nazwie immunoglobulina E (IgE) na powierzchni komórek, co uruchamia skomplikowaną reakcję łańcuchową, prowadzącą do wystąpienia szerokiego spektrum objawów — od wysypki po szok anafilaktyczny. Najnowsze badanie daje nadzieję na skuteczne zapobieganie takim sytuacjom.

Zgodnie z wynikami analizy opublikowanymi na łamach pisma „The Proceedings of the National Academy of Sciences”, naukowcom z Uniwersytetu w Notre Dame udało się skutecznie zapobiec wiązaniu się alergenów pochodzących z orzechów z IgE i zatrzymać reakcję alergiczną za pomocą specjalnie zaprojektowanych inhibitorów. 

Jak twierdzą uczeni, sukces tego badania jest ważny, ponieważ otwiera możliwość tworzenia leków przeciwalergicznych zupełnie nowego typu. Nikomu wcześniej nie udało się doprowadzić do selektywnej inhibicji alergenu żywieniowego. 

Jak zapobiec degranulacji prowadzącej do pojawienia się reakcji alergicznej?

W procesie nazywanym degranulacją, immunoglobulina E i proteiny alergenu wiążą się z powierzchnią komórek immunologicznych nazywanych komórkami tucznymi. Tam uwalniają tzw. granulki, w tym histaminę, będącą pierwszym, krytycznym krokiem prowadzącym do wystąpienia reakcji alergicznej. Obecnie nie istnieją leki zdolne zahamować ten proces. Inhibitor działający wyłącznie na IgE może prowadzić do szeroko zakrojonej supresji immunologicznej, która (jak pokazały badania) wywołuje czasem wzrost infekcji pasożytniczych, a nawet nowotwór. Dla zespołu z Uniwersytetu w Notre Dame wyzwaniem było stworzenie inhibitora zaprojektowanego w taki sposób, by zapobiegał łączeniu IgE i protein alergenu bez zakłócania innych funkcji systemu immunologicznego. Inhibitory zatrzymują degranulację, czyli najważniejszy z czynników prowadzących do zagrażających życiu nadwrażliwości na dany produkt, bez narażania na niebezpieczeństwo układu odpornościowego lub zdrowia pacjentów. 

Zespół naukowców wykorzystał nanocząstki nazwane nanoalergenami w celu sprawdzenia, w których miejscach orzechowe proteiny wiążą się z IgE, a następnie przebadał próbki pochodzące od niewielkiej populacji uczulonych pacjentów. Ten etap był kluczowy, ponieważ jedynie kilka miejsc ma krytyczne znaczenie dla wywołania silnej reakcji alergicznej. Gdy udało się je zidentyfikować, uczeni dokonali syntezy specjalnego inhibitora opisanego skrótem cHBI, by zapobiec wiązaniu się IgE z proteiną orzechową. W badaniu próbek pochodzących od 16 pacjentów z uczuleniem, cHBI z sukcesem zatrzymały odpowiedź alergiczną w nawet 90%.

Czym grozi alergia na orzechy?

Wspomniane badania dotyczą nadczułości na orzeszki ziemne, odpowiedzialnej za aż 25% wszystkich silnych reakcji na alergie pokarmowe. Nadmierną reakcję organizmu wywołują zawarte w nich białka zapasowe, które prowadzą do produkcji przeciwciał IgE. U osób nieuczulonych ekspozycja na te substancje nie wywołuje żadnych reakcji. 

Najwięcej osób z nadczułością na orzeszki ziemne mieszka w Ameryce, ponieważ tam odnotowuje się ich wysokie spożycie. W Polsce ten typ uczulenia występuje rzadko, jednak bywa częstym powikłaniem alergii na pyłki brzozy. Wówczas zjedzenie orzeszków doprowadza do określonych reakcji w obrębie jamy ustnej, takich jak mrowienie, obrzęk gardła czy chrypka. Nie zagrażają zdrowiu ani życiu, ale są uciążliwe. 

Pierwsza pomoc przy wstrząsie anafilaktycznym wywołanym przez alergię 

Wśród objawów uczulenia na orzechy wskazać można biegunkę, wymioty, wspomniane reakcje w jamie ustnej, pokrzywkę, obrzęk górnych dróg oddechowych, napady astmy czy wstrząs anafilaktyczny. Mówi się o nim, gdy organizm w sposób gwałtowny zareaguje na alergen, co w skrajnych przypadkach może zagrażać życiu. 

Postępowanie osób znajdujących się w otoczeniu chorego w momencie ataku powinno być jak najszybsze, a najskuteczniejszą metodą jest domięśniowe podanie adrenaliny w przednio-boczną część uda.