Przetoka ustno-zatokowa, czyli powikłanie po wyrwaniu zęba. Przyczyny, objawy i leczenie

Kiedy dochodzi do powstania przetoki?

Powyżej korzeni zębów przedtrzonowych i trzonowych szczęki u każdego z nas znajdują się zatoki szczękowe – prawa i lewa. Zazwyczaj wierzchołki tych korzeni od światła zatoki oddzielone są warstwą kości oraz błoną śluzową tej zatoki. Jednak u niektórych pacjentów warstwa ta jest bardzo cienka i korzeń lub korzenie zęba bezpośrednio wpuklają się do zatoki szczękowej. Zdarza się to szczególnie u pacjentów z brakami skrzydłowymi i obecnym jedynie jednym pozostałym zębem, który ma zostać usunięty. Poza tym, do powstania połączenia ustno-zatokowego dochodzi częściej po ekstrakcji pierwszych zębów trzonowych (szóstek), gdyż mają one długie korzenie, a w ich okolicy znajduje się zachyłek zębodołowy zatoki. Dodatkowo połączenie to może powstać po wykonaniu zabiegów chirurgicznych – usunięciu częściowo zatrzymanych zębów trzecich trzonowych (ósemek), dłutowaniu korzeniu, usunięciu torbieli lub innych zmian w obrębie kości. 

Jakie są objawy przetoki ustno-zatokowej?

Objawy powstania połączenia ustno-zatokowego na ogół są bardzo charakterystyczne i zauważalne przez lekarza. Po każdej ekstrakcji zębów w szczęce powinien on sprawdzić czy do takiego połączenia nie doszło. Najczęściej wykonuje się tak zwaną próbę Valsalvy – lekarz zamyka pacjentowi skrzydełka nosa i prosi go o niezbyt mocne dmuchanie przez nos. Jednocześnie dentysta obserwuje zębodół poekstrakcyjny. Jeśli doszło do powstania połączenia ustno-zatokowego przez zębodół będzie wydostawać się powietrze. Lekarz zauważy wtedy bąbelki krwi w obrębie zębodołu oraz dmuchające na lusterko z zębodołu powietrze.

Leczenie przetoki ustno-zatokowej

Leczenie w znacznej mierze zależy od tego, jak duże jest powstałe połączenie. Jeśli jest ono bardzo małe – poniżej 2 mm – akceptowalnym jest pozostawienie jego do samoistnego zasklepienia. Jednak najczęściej lekarz zamyka powstały „kanał”. Nacina on płat śluzówkowo-okostnowy, który przemieszcza tak, aby przykryć miejsce połączenia ustno-zatokowego. Następnie zszywa dokładnie powstałą ranę. Jeśli lekarz nie jest w stanie wykonać takiego zabiegu samodzielnie powinien skierować pacjenta do laryngologa lub lekarza chirurga szczękowo-twarzowego, czy też chirurga stomatologicznego w celu jak najszybszego wykonania zabiegu. Procedura ta powinna bowiem być przeprowadzona w ciągu 24 godzin od ekstrakcji. Pozostawienie połączenia na dłuższy czas, nie dość że będzie nieprzyjemne dla pacjenta, skutkuje powstaniem trudniejszej do leczenia przetoki ustno-zatokowej. Poza tym dochodzi do powstania stanu zapalnego zatoki szczękowej. Długo nieleczony stan może prowadzić do dalszego rozwinięcia stanu zapalnego.