Włókniak jest łagodnym nowotworem skóry wywodzącym się z tkanki łącznej. Włókniaki można podzielić na włókniaki miękkie i włókniaki twarde.
Co jest charakterystyczne dla włókniaków miękkich?
Włókniaki miękkie są zazwyczaj uwarunkowane genetycznie, a wraz z wiekiem ich ilość na skórze zwykle rośnie. Ponadto, dość często zdarza się, że liczba włókniaków miękkich zwiększa się również w okresie
ciąży. Zdecydowanie częściej włókniaki miękkie wystepują również u ludzi otyłych oraz u pacjentów chorujących na cukrzycę. Mnogie włókniaki miękkie są obecne w przebiegu choroby Recklinghausena - jest to tzw. neurofibromatoza typu I, będąca chorobą genetyczną, u podłoża której leży defekt genu NF1 kodującego białko o nazwie neurofibromina 1.
Jak wyglądają włókniaki miękkie?
Są to zwykle miękkie, zwisające guzki skóry, w jej kolorze lub też nieznacznie ciemniejsze. Ich wielkość waha się od kilku milimetrów nawet do kilku centymetrów. Czasami włókniaki miękkie mogą swoim wyglądem przypominać drobną kaszkę. W jakich miejscach zwykle lokalizują się włókniaki miękkie? Tak naprawdę mogą one lokalizować się na całej powierzchni ciała, jednak są pewne miejsca, które "włókniaki lubią najbardziej". Do miejsc tych zalicza się przede wszystkim szyję, tułów i powieki. Ponadto, włókniaki miękkie są często obecne w dołach pachowych, w pachwinach, u kobiet pod biustem i na dekolcie.
Czy włókniaki miękkie dają jakiejś objawy?
Nie. Włókniaki miękkie nie swędzą, nie bolą, nie krwawią. Może się jednak zdarzyć, że na skutek ich częstego pocierania (zazwyczaj dotyczy to włókniaków zlokalizowanych na szyi i pod biustem oraz pod pachami) może dojść w nich do rozwoju stanu zapalnego. Wtedy włókniak staje się zaczerwieniony, nadmiernie ucieplony i bolesny. Włókniaki miękkie nie ulegają zezłośliwieniu, dlatego też nie ma konieczności ich usuwania. Zazwyczaj jednak, zwłaszcza młode osoby, decydują się na usunięcie włókniaków ze względów estetycznych.
Na jakiej podstawie stawia się rozpoznanie włókniaka miękkiego?
Rozpoznanie włókniaka miękkiego stawia się po prostu na podstawie badania lekarskiego, w czasie którego lekarz, najlepiej, aby był to dermatolog lub chirurg onkolog, dokładnie ogląda i obmacuje zmianę. Na tej podstawie lekarz może już postawić ostateczne i pewne rozpoznanie.
Jak leczyć włókniaki miękkie?
Włókniaki miękkie należy usunąć. Nie trzeba tego robić ze względów medycznych, bowiem zmiany te są absolutnie niegroźne i nie ulegną w przyszłości zezłośliwieniu. Pacjenci decydują się jednak bardzo często na usuwanie włókniaków miękkich ze względów estetycznych. Dotyczy to zwłaszcza młodych ludzi, szczególnie kobiet, u których występuje duża liczba włókniaków zlokalizowanych w widocznych miejscach: szyja, dekolt czy powieki. Ponadto, dość częstym powodem usuwania włókniaków miękkich są ich powtarzające się stany zapalne - wtedy włókniak staje się bolesny i uciążliwy dla pacjenta. Ma to miejsce w sytuacji, kiedy włókniak znajduje się w miejscu szczególnie podatnym na podrażnienia, np. na szyi czy też pod biustem u kobiet.
Jakie są metody usuwania włókniaków miękkich?
- Najczęstszą metodą usuwania włókniaków miękkich jest elektrokoagulacja, która polega na ścięciu włókniaka ze skóry za pomocą specjalnego noża elektrycznego. Najlepiej, aby zabieg elektrokoagulacji był wykonywany przez chirurga lub chirurga onkologa. W czasie zabiegu nie narusza się ciągłości skóry, dlatego też zazwyczaj po wykonaniu zabiegu elektrokoagulacji nie powstają na skórze przebarwienia i blizny. Zabieg nie jest bolesny, bowiem przed użyciem noża elektrycznego lekarz ostrzykuje usuwaną zmianę specjalnym środkiem znieczulającym, co zapewni pacjentowi komfort w czasie zabiegu. Zabieg taki jest bardzo krótki, zatem w czasie jego trwania można tak naprawdę usunąć kilka, czy nawet kilkanaście zmian. Po zabiegu elektrokoagulacji ewentulanie w miejscu usuwanego włókniaka może być przez kilka dni obecny niewielki obrzęk czy też zaczerwienienie skóry.
- Inna metoda usuwania włókniaków miękkich jest krioterapia, czyli wymrażanie zmian za pomocą ciekłego azotu. Zabieg zazwyczaj wykonywany jest w gabinetach dermatologicznych lub w gabinetach medycyny estetycznej. Zabieg krioterapii trwa również bardzo krótko, dosłownie kilka chwil. Jednak, w przeciwieństwie do elektrokoagulacji, po zabiegu prawie zawsze pojawia się dość bolesny pęcherz w miejscu usuniętej zmiany (który z czasem oczywiście ustępuje), jak również nieprzyjemne dla pacjenta pieczenie.
- Kolejna metoda usuwania włókniaków miękkich jest użycie lasera CO2. Zabieg laserowy wykonywany jest zazwyczaj w gabinecie medycyny estetycznej. W czasie zabiegu pacjent może czasami odczuwać jedynie delikatne ciepło i pieczenie, zaś po zabiegu mogą powstać jedynie naprawdę niewielkich rozmiarów ranki.
- Ostatnim rodzajem zabiegu, który wykonuje się celem usunięcia włókniaków miękkich, jest ich standardowe chirurgiczne wycięcie. Ten rodzaj zabiegu musi zostać zastosowany w przypadku włókniaków dużych, osiągających rozmiary kilku centymetrów. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miescjowym, zdarza się, że zachodzi nawet potrzeba założenia szwów.
Włókniaki twarde
Innym rodzajem włókniaków są włókniaki twarde. Włókniaki twarde mają zwykle wygląd pojedynczego guzka, który jest twardy w dotyku. Najczęstszym miejscem ich lokalizacji są kończyny górne i kończyny dolne. Zwykle są częstsze u mężczyzn. Przybierają kolor od lekko brązowego do brunatnego. Występują zazwyczaj pojedynczo. Bardzo często powstanie włókniaka twardego jest reakcją organizmu na wcześniejszy uraz czy też
na ukąszenie przez owada. Podobnie jak włókniaki miękkie, włókniaki twarde nigdy nie ulegają zezłośliwieniu, czyli nie są niebezpieczne dla zdrowia. Pacjenci jednak często decydują się na ich usunięcie z powodów estetycznych. W przypadku włókniaków twardych, do ich usuwania, zwykle wykorzystuje się tradycyjne wycięcie chirurgiczne, po uprzednim miejscowym znieczuleniu.