Bielactwo nabyte – objawy, leczenie, przyczyny

Bielactwo nabyte to przewlekła choroba dermatologiczna charakteryzująca się powstawaniem odbarwionych plam na skórze. Przebieg choroby jest zróżnicowany – u części pacjentów ograniczony do jednego lub kilku ognisk o małej średnicy, ale może również szybko postępować, zajmując rozległe obszary skóry.

Co to jest bielactwo nabyte?

Bielactwo nabyte (ICD 10 – L80) jest przewlekłą chorobą skóry objawiającą się obecnością odbarwionych plam pozbawionych prawidłowych komórek barwnikowych – melanocytów oraz barwnika – melaniny. Choroba ta może również dotyczyć paznokci (wybielenie płytki paznokciowej lub obecność białych przebarwień na paznokciach), skóry owłosionej głowy (obecność siwych włosów) oraz błon śluzowych. Schorzenie to stwierdza się u 0.5% populacji z jednakową częstością u obu płci. Zazwyczaj bielactwo nabyte rozwija się do 20 roku życia, ale w części przypadków pierwsze zmiany skórne mogą pojawić się w każdym wieku.

Co jest przyczyną bielactwa?

Wielu chorych zadaje sobie pytanie: Czy bielactwo nabyte jest dziedziczne? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Jedynie w 15-30% przypadków bielactwa krewni I stopnia również chorują, jednak według ogólnie przyjętej teorii dziedziczone czynniki genetyczne mogą mieć częściowy wpływ na rozwój tej choroby.

Etiopatogeneza tego schorzenia nie jest nadal do końca poznana, ale obecnie najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest wieloczynnikowy mechanizm – pacjenci z genetyczną predyspozycją pod wpływem czynników środowiskowych mogą rozwinąć zmiany skórne. Do zewnętrznych czynników predysponujących do rozwoju lub zaostrzenia bielactwa zaliczamy:

• stres psychiczny,
• infekcje o ciężkim przebiegu,
• urazy skóry,
• ciążę,
• okres dojrzewania.

Czy da się zatrzymać bielactwo?

Czy można wyleczyć się z bielactwa? Niestety lekarzom ciężko jest dać jednoznaczną odpowiedź na to pytanie, gdyż nie jesteśmy w stanie przewidzieć przebiegu choroby, jak również odpowiedzi pacjentów na zastosowane leczenie. Bielactwo nabyte może przybierać łagodne postacie ograniczone do kilku odbarwionych plam o małej średnicy, jednak może również przybierać formę rozległego zajęcia skóry. Bielactwo nabyte dzielimy na trzy typy: segmentalne, niesegmentalne oraz bielactwo niesklasyfikowane.

Bielactwo niesegmentalne może rozpocząć się w każdym wieku (częściej dorosłym), towarzyszy mu dodatni wywiad osobniczy lub rodzinny w kierunku chorób autoimmunologicznych (najczęściej autoimmunologiczna choroba tarczycy). Zmiany powstają w miejscach urazów, częściej występują nawroty choroby, a leczenie chirurgiczne cechuje się niewielką skutecznością. Bielactwo segmentalne zazwyczaj rozpoczyna się w wieku dziecięcym nagłym początkiem, ale później przebieg choroby jest stabilny. Zmiany skórne pojawiają się zazwyczaj jednostronnie, w większości przypadków dotyczą twarzy i włosów. W tej odmianie leczenie chirurgiczne cechuje się dużą skutecznością.

Bielactwo nabyte – objawy

Charakterystyczne dla bielactwa zmiany skórne to ostro odgraniczone odbarwienia z przebarwieniami na obwodzie. Powstają one w wyniku zaburzenia melanogenezy, czyli wytwarzania barwnika – melaniny – w skórze oraz niszczenia melanocytów, czyli komórek wytwarzających melaninę. Melanina znajduje się również we włosach, dlatego w obrębie plam bielaczych są one zazwyczaj siwe. Zmiany w przebiegu bielactwa początkowo są niewielkie, ale mają tendencję do powiększania się i zlewania w większe ogniska.

Bielactwo wykazuje predylekcje do pojawiania się w takich miejscach, jak głowa, szyja, grzbiety rąk i stóp, okolice narządów płciowych, naturalnych otworów ciała czy dołów pachowych, jednak zmiany skórne mogą pojawić się na całym ciele.

Bielactwo nabyte – rozpoznanie

Obraz kliniczny oraz dobrze zebrany wywiad zazwyczaj wystarczą do rozpoznania bielactwa nabytego. W wątpliwych przypadkach można zastosować lampę Wooda (w szczególności u osób o bardzo jasnej karnacji, gdzie ciężko rozgraniczyć ogniska bielactwa od skóry zdrowej) lub biopsję zmienionej chorobowo skóry.

Bielactwo nabyte – jak leczyć?

Nie ma jednego leku na bielactwo nabyte, jednak żaden z nich nie gwarantuje uzyskania repigmentacji plam bielaczych. Największy wpływ na uzyskanie lepszych efektów ma szybkie wprowadzenie leczenia, dotyczy to zwłaszcza pierwszych 6 tygodni od pojawienia się ognisk. Dostępne obecnie metody obejmują: leczenie miejscowe, ogólne, fototerapię, laseroterapię, procedury chirurgiczne, metody kosmetyczne (kamuflaż) oraz leczenie wspomagające.

Pacjenci powinni mieć świadomość, że większość leków stosowanych w terapii bielactwa jest używana off-label, czyli poza wskazaniami rejestracyjnymi leków. Krem na bielactwo nabyte (glikokortykosteroid lub inhibitor kalcyneuryny), czyli leczenie miejscowe, możemy zastosować w przypadku ograniczonych zmian skórnych. Gdy zmiany są bardziej rozległe, metodą z wyboru jest fototerapia na całą skórę. Połączenie fototerapii i leczenia miejscowego często daje lepsze efekty niż powyższe metody użyte w monoterapii. Metody chirurgiczne – przeszczepy tkankowe i komórkowe – zarezerwowane są dla pacjentów ze stabilną postacią choroby (brak progresji zmian skórnych przez co najmniej pół roku) opornych na inne formy leczenia. Bardzo ważnym aspektem tej choroby jest również jej wpływ na obniżenie jakości życia pacjentów, dlatego w przypadku przewlekłego obniżenia nastroju czy zaniżonej samooceny warto rozważyć konsultację psychiatryczną i psychologiczną.