Leki recepturowe - co powinniśmy o nich wiedzieć?

Leki „robione” – jak potocznie często o nich mówimy – przygotowuje się wtedy, kiedy lekarz uzna, iż istniejące na rynku gotowe produkty nie odpowiadają w pełni potrzebom pacjenta. Można pokusić się o stwierdzenie, że to leki „skrojone” na miarę. Najważniejsza ich zaleta to dostosowanie w składzie preparatu dawki bądź stężenia substancji czynnej do indywidualnych potrzeb pacjenta, jego wieku i nasilenia stanu chorobowego. Bardzo często istnieje potrzeba użycia stężenia bądź dawki substancji leczniczej mniejszych niż te, które są dostępne w gotowych preparatach. Ogromną zaletą większości leków recepturowych jest brak w ich składzie substancji konserwujących, zapachowych oraz barwników.

Ile kosztuje lek recepturowy?

Odpłatność ryczałtowa wynosi 0,5% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ogłaszanego w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów, wydanym na podstawie art. 2 ust. 4 Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z zaokrągleniem do pierwszego miejsca po przecinku. Do końca 2015 r. kwota ryczałtu za lek recepturowy wynosiła 8,80 zł, przy minimalnym wynagrodzeniu 1750 zł brutto. Kwota ta podlega więc regularnym zmianom. Od stycznia 2016 r. wynosi już 9,30 zł. 

Ustalono także ilość leku recepturowego, której dotyczy wspomniana już odpłatność ryczałtowa. Jest to nie więcej niż:

• 20 sztuk proszków dzielonych,
• 80 g proszków niedzielonych (prostych i złożonych),
• 12 sztuk czopków, globulek,
• 250 g roztworów, mikstur, zawiesin oraz emulsji do użytku wewnętrznego,
• 500 g płynnych leków do stosowania zewnętrznego (jeżeli zawierają spirytus, jego ilość w przeliczeniu na spirytus 95% nie może przekroczyć 100 g),
• 100 g maści, kremów czy past,
• 40 g kropli do użytku wewnętrznego i zewnętrznego,
• 100 g mieszanek ziołowych,
• 30 sztuk pigułek,
• 10 g kropli do oczu, uszu i nosa oraz maści do oczu, uszu i nosa, sporządzanych w warunkach aseptycznych.

Na jednej recepcie można przepisać podwójną ilość leku recepturowego. Dodatkowo, od 4 października 2014 r. obowiązują nowe regulacje dotyczące możliwości przepisywania większych ilości, ale tylko niektórych leków recepturowych. Mówią one, że – w przypadku recept na maści, kremy, mazidła, pasty albo żele do stosowania na skórę – można przepisać dziesięciokrotną ilość leku recepturowego. Na ostateczną cenę przepisanego specyfiku mogą też wpłynąć wyszczególnione w jego składzie leki gotowe.

Przechowywanie leku recepturowego

W Polsce nie ma jednoznacznych przepisów prawnych pozwalających na określanie trwałości leków recepturowych sporządzanych przez farmaceutę w aptece. Najlepiej, aby określił to (wspomagając się danymi dostępnymi w piśmiennictwie) farmaceuta wykonujący określony, przepisany przez lekarza, lek recepturowy. W zależności od postaci leku musi on uwzględnić kilka czynników, i tak np. na trwałość maści wpływają: rodzaj użytego podłoża, obecność (lub brak) wody w formule oraz rodzaj zastosowanego opakowania.

Jak wygląda recepta na lek recepturowy?

Na jednej recepcie lekarz może przepisać jeden lek recepturowy. Ilości substancji, przeznaczonych do sporządzenia takiego leku, określa on w gramach (z zaznaczeniem miejsca po przecinku) cyframi arabskimi. Podaje dokładny skład leku recepturowego, zapisując każdą z nazw substancji od nowego wiersza. Zasadnicza część recepty jest wypełniana w języku łacińskim (w drugim przypadku).