Zioła w nadciśnieniu
Tomasz Mrozowski

Zioła w nadciśnieniu

Nadciśnienie tętnicze może pojawić się w każdym wieku, choć najczęściej atakuje ludzi starszych. Długo przebiega bezobjawowo, a zauważalne dolegliwości występują nieraz dopiero w okresie uszkodzenia serca lub nerek. Nadciśnienie należy leczyć jak najwcześniej, a terapię można wspierać ziołami.

Osoby, u których średnia wartość ciśnienia uzyskana z kilkakrotnych pomiarów mieści się w przedziale 140/90 – 160/95 mm Hg, mają ciśnienie określane nadciśnieniem granicznym. Chorzy z takim nadciśnieniem powinni koniecznie udać się do lekarza. Skuteczne leczenie nadciśnienia zapobiega udarowi mózgu, zawałowi serca, niewydolności serca i nerek. Nieleczone, może przejść w fazę złośliwą i powodować szybko postępujące uszkodzenie różnych narządów wewnętrznych i zaburzenia wzroku, równowagi czy słuchu.

Nadciśnienie a miażdżyca

Wpływ nadciśnienia na rozwój miażdżycy jest złożony. Podwyższone ciśnienie zwiększa parcie krwi na ścianę tętnic i nasila przenikanie cholesterolu LDL („zły cholesterol”) do błony wewnętrznej naczyń oraz uszkadza śródbłonek. Chociaż miażdżyca może rozwijać się mimo braku nadciśnienia tętniczego, to jednak nie ma cienia wątpliwości, że proces ten nasila się pod wpływem podwyższonego ciśnienia. Obniżenie ciśnienia opóźnia proces miażdżycowy.

Przerost lewej komory serca

Dłużej trwające nadciśnienie tętnicze nieuchronnie prowadzi do przerostu lewej komory serca, zwiększając ryzyko choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń rytmu  i niewydolności serca, udaru mózgu. Także otyłość, wady zastawek serca, cukrzyca, choroby tarczycy lub schorzenia przysadki mózgowej oraz nadmierne spożywanie soli kuchennej, nadużywanie alkoholu i zbyt duża aktywność fizyczna (ciężka praca, sport wyczynowy) mogą prowadzić do przerostu lewej komory serca.
Schorzenie to najlepiej wykryć i ocenić bezpiecznym i łatwym do powtarzania badaniem echokardiograficznym (tzw. echo serca).

Powiązane produkty

Dusznica bolesna

Dusznica bolesna, dławica piersiowa, choroba wieńcowa, niedotlenienie serca to schorzenia wywołane niedostatecznym ukrwieniem mięśnia sercowego. Typowa postać dusznicy bolesnej objawia się bólami paląco-gniotącymi w okolicy mostka, promieniującymi do lewej ręki. Bóle występują po wysiłkach lub na skutek zmiany temperatury otoczenia. Przechodzą samoistnie albo po użyciu leku rozszerzającego naczynia krwionośne, np. nitrogliceryny. Niekiedy niedotlenienie serca przybiera postać bólu lewego barku, żuchwy, szczęki lub żołądka. Bóle wieńcowe potrafią doskonale naśladować objawy nadkwasoty żołądka.

Zawał serca

Zawał serca to martwica fragmentu mięśnia serca spowodowana niedokrwieniem. Głównym powodem jest zamknięcie tętnicy wieńcowej przez skrzeplinę. Typowe objawy zawału serca to ból w klatce piersiowej, najczęściej zamostkowy, duszność, poty, uczucie lęku, nudności. Ból może promieniować do żuchwy, pleców, barków, nadbrzusza. Ważnym kryterium, sugerującym zawałowe pochodzenie bólu, jest czas jego trwania – ból zawałowy trwa przeważnie nie krócej niż 20 minut, często kilka, kilkanaście godzin. Niezmiernie ważne jest, by nie zwlekać z wezwaniem pogotowia, gdy ból wieńcowy nie mija po 2-3 tabletkach nitrogliceryny. Ból trwający dłużej niż 20 minut nasuwa podejrzenie, iż jest objawem zawału i naprawdę nie ma co dłużej czekać, w nadziei, że sam minie. Od szybkiego dotarcia pacjenta do szpitala zależy jego życie i przyszłe zdrowie, ponieważ tylko szybka interwencja lecznicza stwarza szansę ograniczenia strefy zawału.

Nadciśnienie tętnicze w podeszłym wiek

Leczenie nadciśnienia u osób starszych wymaga pewnych rygorów i ograniczeń. Lek lub grupa leków hipotensyjnych dobierana jest indywidualnie z wielu powodów. U osób w podeszłym wieku praca nerek jest często upośledzona. Zmiany starcze w wątrobie powodują spadek aktywności enzymów uczestniczących w eliminacji leków. Leki hipotensyjne szybciej i intensywniej „wypłukują” magnez i potas z organizmu. Także szybciej i intensywniej podnoszą zawartość kwasu moczowego, glukozy i cholesterolu we krwi osoby starszej. Ponadto szybciej przenikają do mózgu osób starszych, co zagraża wystąpieniem powikłań, np. depresji. Obecnie lekarze mają do wyboru wiele nowoczesnych leków, które mogą być stosowane w przypadku nadciśnienia tętniczego. Preparaty te są coraz bardziej skuteczne i wygodne w stosowaniu (niektóre można stosować tylko raz na dobę). Pewne leki mogą oczywiście powodować u poszczególnych osób jakieś przejściowe objawy uboczne, jak np. zaczerwienienie skóry czy kaszel. W takiej sytuacji lekarz zawsze może zamienić lek źle tolerowany przez pacjenta na inny. Nagłe odstawienie tych leków może spowodować wzrost ciśnienia tętniczego, zaostrzenie choroby wieńcowej itp. Żadnego z przyjmowanych leków nie należy odstawiać bez porozumienia z lekarzem.

Wraz z leczeniem farmakologicznym polecane jest ograniczenie spożycia soli kuchennej i cukru, systematyczne wykonywanie umiarkowanych ćwiczeń fizycznych oraz konsumpcja większych ilości magnezu, potasu i nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Preparaty naturalne na obniżenie ciśnienia

Podstawowym składnikiem mieszanek ziołowych obniżających ciśnienie krwi jest ziele jemioły Herba visci. Preparaty doustne jemioły stosowane są często jako leki hipotensyjne. Działanie obniżające ciśnienie krwi stwierdza się dopiero po dłuższym podawaniu wyciągów jemioły (ponad 2 tygodnie). Działanie hipotensyjne jemioły przypisuje się obecności kwasu -aminomasłowego.

Najczęściej stosowanym lekiem w tym zakresie jest sok i intrakt jemioły (Succus, Intractum Visci).
Kwiatostany głogu Inflorescentia Crataegi oraz z uwagi na podobieństwo składu chemicznego owoce głogu Fructus Crataegi są stosowane jako łagodne leki nasercowe (cardiaca). Nie zawierają glikozydów nasercowych, dlatego są nietoksyczne. Surowce te i ich przetwory działają rozszerzająco na naczynia wieńcowe, zwiększając przepływ krwi. Składnikami czynnymi są tu flawonoidy, głównie hiperozyd, a także witeksyna i jej pochodne, których resorpcja z przewodu pokarmowego jest słaba. Podobne działanie wykazują oligomeryczne dehydrokatechiny, wśród nich procyjanidyna. Wyciągi z liści i kory działają przeciwarytmiczne.

Niektóre aminy działają inotropowo dodatnio na mięsień sercowy i są składnikami czynnymi surowca. Podkreśla się znaczenie oligomerycznych procyjanidyn jako aktywnych składników obu surowców. Procyjanidy są resorbowane z przewodu pokarmowego. Zwiększają przepuszczalność błonową jonów Ca2+. W sumie efektywność nasercowa obu preparatów jest czynnikiem sumowania się efektów powodowanych przez różne grupy składników, a także ich zmiennej zawartości, co czyni niezbędną standaryzację preparatów na zawartość procyjanidyn lub flawonoidów. Preparaty głogu, głównie Tinctura i Intractum Crategi znajdują zastosowanie w chorobach serca w starszym wieku, zwłaszcza w miażdżycy, dusznicy bolesnej, nadciśnieniu. Surowiec wchodzi w skład licznych preparatów galenowych, specyfików fabrycznych, a także mieszanek ziołowych.

Surowcem nasercowym są liście rozmarynu Folium Rosmarini. Głównymi składnikami rozmarynu, oprócz olejku, są związki flawonoidowe (m.in. glikozydy luteoliny i apigeniny). Liść rozmarynu zawiera 1-2,5% olejku eterycznego, którego głównymi składnikami są 1,8-cyneol, (+)-borneol i octan borneolu, kamfora, kamfen, - i -pineny. Poza tym  zawiera garbniki, triterpeny i kwasy polifenolowe. Rozmaryn podaje się w postaci soku, herbatki lub płynnego ekstraktu z wyciągami z kwiatów głogu. Zalecany w zaburzeniach krążenia, w niewydolności wieńcowej i w terapii podtrzymującej tzw. serca starczego.

Ziele ruty Rutae herba, także ziele gryki (Fagopyri herba), ziele fiołka trójbarwnego (Violae tricoloris herba), kwiat bzu czarnego (Sambuci flos), kwiatostan głogu (Crataegi inflorescentia) zawierają cenny flawonoid – rutynę (rutozyd). Rutyna uszczelnia naczynia włosowate, zmniejsza łamliwość naczyń, unieczynnia niektóre enzymy tkankowe (m.in. hialuronidazę), działa przeciwzapalnie, hamuje oksydazę askorbinową (zapobiega utlenianiu witaminy C), ma właściwości oksydoredukcyjne. Bardzo złożony skład chemiczny surowca: 1) alkaloidy chinolinowe, furochinolinowe i akrydynowe; 2) olejek eteryczny; 3) furanokumaryny – wpływa na różnego typu możliwe działanie spazmolityczne, uspokajające. Jakkolwiek ziele ruty jest stosowane w wielu krajach, jako surowiec o wielokierunkowej aktywności farmakologicznej, to jego stosowanie w Europie jest ograniczone efektem mutagennym związków kumarynowych, ich działaniem fototoksycznym oraz poronnym. Wyciąg z ruty wchodzi w skład preparatu żółciopędnego Cholesol. Kłącze i korzeń ruszczyka Rusci rhizoma et radix zawiera saponiny (ruskogeninę), olejek, sole potasowe i żywice. Ruskogenina wpływa wzmacniająco na ściany naczyń żylnych, poprawia przepływ żylny, zmniejsza zastój i obrzęki, zmniejsza odczyn zapalny.

Mieszanka ziołowa obniżająca ciśnienie

 1.

  • Ziele ruty
  • Ziele jemioły
  • Liść rozmarynu
  • Kwiatostan głogu
  • Liść poziomki po  50 gramów
  • Ziele skrzypu
  • Kłącze perzu
  • Liść melisy
  • Korzeń mniszka
  • Ziele serdecznika
  • Owoc jarzębiny po  25 gramów

Przygotowanie i stosowanie:

Składniki mieszanki należy dokładnie wymieszać w podanych proporcjach.
W naczyniu emaliowanym zalać 3 kopiaste łyżki stołowe 3,5 szklanki wody o temperaturze pokojowej. Na małym płomieniu doprowadzić do wrzenia przez około 3-4 minuty. Odczekać z 5 minut. Jeszcze raz wymieszać i przecedzić do termosu. Pić szklankę odwaru 3 razy dziennie pół godziny przed jedzeniem.
Mieszanka ziołowa na nadciśnienie, podwyższony cholesterol, poprawiająca przepływ żylny

2.

  • Ziele jemioły
  • Kwiatostan i owoc głogu
  • Kłącze i korzeń ruszczyka  Ziele serdecznika po 25 gramów
  • Owoc jarzębiny
  • Plecha morszczynu
  • Ziele krwawnika
  • Kora kruszyny
  • Ziele rdestu ptasiego po 10 gramów

Przygotowanie i stosowanie:

Odwar z łyżki stołowej ziół na szklankę wody. Pić 2-3 szklanki odwaru dziennie. 

Mieszanka ziołowa wpływająca korzystnie na przepływ wieńcowy krwi

  • Kwiat arniki
  • Kłącze tataraku
  • Kwiatostan i owoc głogu po 15 gramów
  • Liść melisy
  • Ziele serdecznika
  • Ziele krwawnika
  • Korzeń waleriany 
  • Ziele skrzypu
  • Ziele jemioły po 25 gramów

 Przygotowanie i stosowanie:

Odwar z łyżki stołowej ziół na szklankę wody. Pić 2-3 szklanki odwaru dziennie.

Preparaty OTC obniżające ciśnienie krwi

Apteki dysponują obecnie bogatą ofertą leków bez recepty działających na układ krążenia. W ich skład wchodzą różne surowce roślinne o wielokierunkowym działaniu:

  • Kwiatostany głogu opisane przy mieszankach, które obniżają ciśnienie tętnicze i rozszerzają naczynia wieńcowe. Działanie to wspomaga ziele skrzypu, kłącze perzu wykazując łagodny efekt moczopędny.
  • Kwasy tłuszczowe omega-3 wpływają na obniżenie poziomu trójglicerydów , poprawę proporcji „dobrego” i „złego” cholesterolu we krwi oraz łagodne obniżenie ciśnienia krwi. Omega-3 regulują również czynność bioelektryczną mięśnia sercowego, co działa stabilizująco na jego aktywność.
  • Kwas foliowy w połączeniu z witaminą B6 i B12 bierze udział w rozkładzie homocysteiny w organizmie, co wpływa na obniżenie jej stężenia we krwi. Wysokie stężenie homocysteiny jest uznawane za jeden z ważniejszych czynników niekorzystnych dla serca.
  • Witamina E działa jako przeciwutleniacz zmniejszając skutki szkodliwego działania „złego” cholesterolu. Jednocześnie zapobiega utlenianiu „dobrego” cholesterolu.
  • L – Karnityna. Podawanie preparatów zawierających karnitynę w chorobach układu krążenia zwiększa wydajność procesu metabolizmu kwasów tłuszczowych, obniża stężenie triglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych we krwi i tkankach oraz zwiększa stężenie cholesterolu HDL („dobrego”) we krwi. Wybrane preparaty bez recepty zawierające L-karnitynę: ALC acetyl L-karnityna kapsułki, L-Karnityna tabletki, OLIMP L-Karnityna tabletki do ssania.
  • Czosnek i jego preparaty mają znane od dawna lecznicze właściwości w chorobach układu sercowo-naczyniowego. Złożony mechanizm przeciwmiażdżycowego działania czosnku polega na hamowaniu reduktazy HMG-CoA (alicyna, ajoen, disiarczek diallilu) i hamowaniu syntetazy kwasów tłuszczowych, redukcji stężenia lipidów w ścianach tętnic. Potwierdzona jest też aktywność antyoksydacyjna czosnku. Stosowanie czosnku chroni przed hipercholesterolemią wywołaną dietą, zmniejsza zmiany miażdżycowe, działa ochronnie na śródbłonek naczyń. Stwierdzono obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, triglicerydów oraz wykazano wzrost HDL-cholesterolu, czyli pozytywny wpływ na gospodarkę lipidową. Obecnie dostępne, standaryzowane preparaty zawierające sproszkowany czosnek, są na ogół dobrze tolerowane. Jest to szczególnie ważne przy stosowaniuw zaburzeniach gospodarki lipidowej, ponieważ okres terapii trwa kilka miesięcy (najczęściej oczekiwany efekt terapeutyczny uzyskiwany jest po 6 miesiącach stosowania w zalecanych dawkach). Czosnek wykazuje również m.in. działanie hamujące agregację płytek krwi, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, obniżające stężenie glukozy we krwi.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Natura w walce ze stresem

    Jedną z najsłynniejszych roślin adaptogennych jest żeń-szeń, o którym pisaliśmy w poprzednim numerze. Rośliny te wykazują właściwości naprawcze w organizmie i stąd ich nazwa – adaptogenne. Niekiedy nazywa się je roślinami przeciwstresowymi, gdyż przeciwdziałają wszelkim niekorzystnym czynnikom mogącym szkodzić organizmowi, określanym jako czynniki stresowe lub stresory.

  • Grzybice stóp i paznokci

    Podpowiadamy jak rozpoznać, wyleczyć i chronić stopy przed grzybicą. Poznaj skuteczne rady dotyczące profilaktyki i leczenia grzybicy stóp i paznokci. Jak dbać o higienę latem?

  • Sezon na ukąszenia

    Bliski kontakt z fauną i florą w sezonie letnim wiąże się z ryzykiem ukąszeń przez owady i kleszcze. Powszechnie dostępne preparaty owadobójcze czy odstraszające owady (tzw. repelenty) są pierwszym, najbardziej dostępnym i zwykle wystarczającym środkiem do walki z nimi. W nielicznych przypadkach, odczyny po ukąszeniach u niektórych osób, wymagają interwencji lekarskiej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij