Refleksologia – czym są punkty refleksyjne na stopach? Na czym polega refleksoterapia?

Refleksologia to jedna z metod terapii stosowana w medycynie niekonwencjonalnej. Jej koncepcja opiera się na uciskaniu na ciele określonych punktów, nazywanych refleksami, znajdujących się na dłoniach, twarzy, a także na stopach (punkty stopy inaczej nazywane są receptorami). Refleksy odpowiadają częściom ciała i narządom, a masaż ma za zadanie poprawić ich funkcjonowanie poprzez usprawnienie przepływu energii. Choć działanie refleksoterapii nie ma udowodnionej naukowo skuteczności, to metoda ma wielu zwolenników. 

Refleksologia– czym są punkty refleksyjne na stopach?

Refleksologia, nazywana także terapią "zonową" zaliczana jest do medycyny alternatywnej. Filozofia refleksoterapii zakłada, że punkty znajdujące się na twarzy, głowie, uszach, dłoniach oraz stopach są powiązane z określonymi strefami ciała człowieka, podział wyróżnia 10 stref pionowych zwanych także zonami. Przebiegają one od czubka głowy aż po końce palców stóp. Dr William Fitzgerald, który zapoczątkował rozwój refleksologii, stworzył swoistą mapę stopy (mapa receptorów na stopach) obrazującą lokalizację punktów oraz koneksji (opisywane są one także jako nerwy w stopie) ze wspomnianymi 10 strefami. Oznacza to, że na złączonych stopach możemy odnaleźć miejsca przypisane do poszczególnych narządów i układów anatomicznych.

Refleksolodzy w oparciu o taki mechanizm opracowali również listę dysfunkcji, na które można oddziaływać masażem stóp. Podaje się, że uciskając te opisywane zakończenia nerwowe na stopach można łagodzić m. in. objawy bólów głowy, alergii, dolegliwości menstruacyjnych, schorzeń gruczołu krokowego u mężczyzn, chorób dermatologicznych, depresji, lęków czy nawet wspomagać odchudzanie. Podobny mechanizm wykorzystuje się w akupresurze punktów na stopie. 

Receptory na stopach – czym zajmuje się refleksologia?

Refleksologia stóp, zwana także refleksoterapią, jest metodą leczenia rozmaitych dolegliwości oraz dysfunkcji sfery psychofizycznej. Pozwala to na umieszczenie jej w gronie terapii holistycznych (zaliczana jest do medycyny alternatywnej). Refleksologia wywodzi się z krajów Dalekiego Wschodu, jej filozofia była wykorzystywana już w starożytnym Egipcie oraz w starożytnych Chinach. Na początku XX wieku nabrała innego kształtu, została nieco zmodyfikowana. 

Zgodnie ze współczesną koncepcją refleksoterapii wykonywanie masażu refleksologicznego, zwanego także masażem reflektorycznym, w postaci ucisku określonych punktów na stopie ma zainicjować proces samoleczenia. Owe punkty nazywane są refleksami i są zlokalizowane także na głowie oraz na dłoniach. W opinii refleksologów ściśle ukierunkowana kompresja ma niezwykle korzystny wpływ na zdrowie. Nie jest to jednak potwierdzone badaniami klinicznymi. Mechanizm działania jest opisywany jako poprawa pobudzanie procesów samoleczenia w ciele pod wpływem ucisku punktów na stopie.

Refleksologia – jakie są wskazania do refleksoterapii?

W oparciu o mapę receptorów na stopach wykonuje się masaż, uciski punktów refleksyjnych. Terapię można wykonać w bardzo wielu przypadłościach. Główne wskazania do refleksologii stóp to:

• bezsenność,
• migrena,
• bóle kręgosłupa i stawów,
• choroby zwyrodnieniowe,
• nadkwasota, zgaga,
• astma,
• nadwaga,
• problemy skórne,
• niektóre schorzenia psychiczne,
• problemy z układem moczowo–płciowym.

Wiele mówi się o tym, że lokalizacja i kompresja odpowiednich receptorów na stopach może także wspomagać odchudzanie czy być użyteczna w walce z cellulitem.

Jakie są przeciwwskazania do refleksoterapii?

Ze względu na nieinwazyjność, refleksoterapia stopy może być wykonywana w każdej grupie wiekowej. Jednak nie powinna być stosowana:

• u kobiet w ciąży,
• w przebiegu chorób zakaźnych,
• przy żylakach i owrzodzeniach podudzi,
• przy złamaniach,
• w grzybicy stóp.

Również osteoporoza czy konieczność interwencji chirurgicznej uniemożliwia kwalifikację do refleksologii punktów na stopach.

Refleksologia – jak wygląda zabieg masażu receptorów na stopach?

Refleksologia stopy powinna być wykonywana tylko przez wykwalifikowaną osobę. Ważna jest znajomość anatomii oraz patogenezy dolegliwości, z którymi zgłasza się pacjent. W Polsce wymagany jest dokument potwierdzający posiadane kwalifikacje, który wydaje Polski Instytut Refleksologii. Po zgłoszeniu się do takiego specjalisty można spokojnie poddać się masażowi receptorów stóp (punkty stopy). 

Terapeuta na początku przeprowadza wywiad, aby uzyskać informacje o doskwierających problemach, następnie, po ułożeniu w wygodnej pozycji, odsłania się stopy pacjenta. Początkowo wykonuje się działania mające na celu rozluźnienie. Refleksolog przystępuje potem do stymulacji punktów refleksyjnych na stopach (punkty na stopie do masażu). Rozpoczyna się wtedy opracowywanie wszystkich punktów oraz poszukiwanie bolesnych miejsc, a następnie ich masaż przez określony czas. Ich wrażliwość może oznaczać problem w regionie ciała, który stanowi pewnego rodzaju strefę odruchową, jest połączony z określonym punktem w stopie. Przykładowo uważa się, że tkliwość bocznej części pięty może oznaczać dysfunkcje w obszarze miednicy oraz problemy z nerwem kulszowym. Ciało jest podzielone na dwie części i receptory (punkty na stopach) również znajdują się na lewej i na prawej stopie. Na koniec przeprowadza się krótki masaż relaksacyjny. 

Po zakończonej terapii okrywa się miejsce zabiegowe i poleca się pacjentowi pozostać chwilę w bezruchu. Po zabiegu zaleca się natomiast picie dużej ilości wody. Sesja refleksologiczna trwa zazwyczaj od 30 do 45 minut (plus czas na relaks po terapii). Seria to 10–12 zabiegów. 

Receptory na stopach – jak je masować? Zasady domowej refleksoterapii

Refleksologia, poprzez usprawnienie przepływu energetycznego, umożliwia samoleczenie. Nie oznacza to jednak, że zabieg refleksoterapeutyczny może wykonać każdy, masowanie stóp powinno być wykonywane jedynie przez przygotowane do tego celu osoby. Ze wspomnianą wiedzą i umiejętnościami potwierdzającymi warsztat. Inaczej nie przyniesie to żadnych rezultatów. Samodzielnie w domu można stymulować receptory stóp po wcześniejszym instruktażu prowadzącego. Poinformuje on dokładnie, na którym miejscu należy się skoncentrować, oraz w jaki sposób to zrobić. 

Przykładowo, wykonując koliste ruchy kciukiem przez blisko 3 minuty tuż pod pierwszym i drugim palcem stopy możemy oddziaływać na problemy z zatokami. Taką stymulację receptorów można stosować między sesjami. Aby wiedzieć, jak masować receptory na stopach, należy jednak skonsultować się ze specjalistą. 

Refleksologia a akupresura stóp – różnice pomiędzy refleksologią stóp a akupresurą punktów na stopach

Akupresura punktów na stopie (receptorów stopy) jest zabiegiem podobnym do refleksologii. Różnica dla zwykłego człowieka może być niezauważalna, jest to jednak trochę inne podejście oparte na zaburzeniach przepływu energii w punktach określanych jako meridiany na stopie. Akupunktura stymuluje przepływ energii, uwalnia blokady energetyczne za pomocą igieł. Akupresura wykorzystuje te same obszary na stopie, używając jednak dotyku. Oddziaływanie jest bardziej subtelne i mniej inwazyjne. Niektórzy mówią tutaj o efekcie placebo. 

Mimo nieprzychylnych sądów, akupresura stóp znalazła rzesze zwolenników, którzy zachwycają się jej dobroczynnym działaniem. Opinie badaczy są raczej sceptyczne, co do działania takiej terapii. Wynika to głównie z braku dostatecznej ilości źródeł badawczych potwierdzających skuteczność refleksoterapii. Jednakże wykorzystanie wspomnianych punktów na stopie w postaci receptorów zaobserwowano już w Egipcie. Może to dowodzić skuteczności refleksologii czy akupresury właśnie. Odnaleziona w starożytnym grobowcu egipskich władców płaskorzeźba ilustrowała mężczyzn wykonujących masaż stopy człowieka. Dowodzi to, jak dalece zakorzeniona jest ta terapia i tego, że jej podstawy były przez stosowane przez wiele stuleci.