Uwaga na grzyby
Ewa Pakuła

Uwaga na grzyby

Jesienią wiele polskich domów pachnie wspaniale grzybami, ponieważ grzybobranie jest ulubionym hobby tysięcy naszych rodaków. Grzyby są atrakcyjnym dodatkiem do różnych potraw, pamiętajmy jednak, że liczne gatunki, nieraz bardzo podobne do gatunków jadalnych, mogą być groźne dla zdrowia, a nawet życia.

Ofiarami zatrucia padają najczęściej niedoświadczeni zbieracze oraz ich rodziny. W zasadzie tylko bardzo dobra umiejętność rozpoznawania gatunków lub zbieranie jedynie znanych powszechnie grzybów jadalnych może uchronić nas od zatrucia. Warto też pamiętać o uproszczonej, ale ważnej zasadzie, która mówi, że nie należy zbierać grzybów mających białe lub pomarańczowobrunatne blaszki pod kapeluszem. Dzięki temu można uniknąć zatruć najgroźniejszymi grzybami – muchomorem sromotnikowym i zasłonakiem rudym.

Jedzmy z umiarem

Grzyby lubimy dla ich walorów smakowo-zapachowych, bo odżywczych wartości nie mają praktycznie żadnych. Zawierają bowiem dużo wody oraz nieco niepełnowartościowego białka, które nie jest trawione w przewodzie pokarmowym człowieka. Dlatego grzyby są pokarmem ciężkostrawnym. Z tego powodu nie nadają się do żywienia niemowląt i małych dzieci, jak również osób dorosłych z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego.

Osoby zdrowe mogą spożywać grzyby, ale ich nadmiar może wywołać niestrawność. Grzyby smażone lub duszone w tłuszczu mogą zaostrzyć przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego lub trzustki.

Nieświeża potrawa z grzybów jest doskonałą pożywką dla bakterii chorobotwórczych, które mogą spowodować bakteryjne zakażenie przewodu pokarmowego. Niektóre grzyby mogą spowodować ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy lub zatrucie.

Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy może wystąpić po spożyciu gatunków grzybów, które zawierają związki drażniące miejscowo błonę śluzową przewodu pokarmowego. Do grzybów tych należą: gołąbki, bedłka, pieprznik, mleczaj, pieczarka żółta, opieńka wiązkowa, borowik szatański, kustrzebka, tęgoskór pospolity, olszówka, gąska. Nieżyt żołądkowo-jelitowy zaczyna się nagle w 3-5 godzin po zjedzeniu grzybów i przebiega burzliwie z nudnościami, wymiotami, bólami brzucha i biegunką. Choroba zazwyczaj ustępuje w ciągu 24-48 godzin bez żadnych następstw zdrowotnych.

Z dolegliwościami brzusznymi po zjedzeniu grzybów należy zawsze zgłosić się jak najszybciej do lekarza. A lekarz z reguły kieruje takiego pacjenta do szpitala. Leczenie polega na płukaniu żołądka, podawaniu dużej  ilości węgla aktywowanego i uzupełnieniu płynów w organizmie. Zawsze bowiem obawiamy się poważnego zatrucia grzybami. Płukanie żołądka ma znaczenie terapeutyczne w pierwszych kilkudziesięciu minutach od spożycia grzybów. Wykonane znacznie później, nie ma znaczenia leczniczego, ale umożliwia identyfikację zjedzonego grzyba.

Niektóre objawy zatrucia grzybami

Innym zespołem chorobowym, jaki rozwija się po spożyciu olszówek, strzępiaków i lejkówek, jest tzw. zespół muskarynowy dający w bardzo krótkim czasie objawy takie, jak: ślinotok, zlewne poty, zwężenie źrenic, kurczowe bóle brzucha, niezbyt obfite wymioty i zwolnienie akcji serca. Objawy te są następstwem działania na nasz organizm muskaryny znajdującej się w tych grzybach. Charakterystyczne jest, że symptomy te, nawet nieleczone, ustępują w ciągu 8-10 godzin. Zespół muskarynowy nie powoduje uszkodzenia narządów wewnętrznych. Leczenie polega na płukaniu żołądka i podaniu atropiny w celu zniesienia objawów muskarynowych.

Muchomory czerwone i plamiste zawierają alkaloidy wywołujące objawy pobudzenia psychoruchowego z suchością w ustach, rozszerzeniem źrenic, podwyższeniem temperatury  ciała do 40°C, halucynacjami i niewielkimi objawami nieżytu żołądkowo-jelitowego. Badania wykazały, że zawartość związków toksycznych w muchomorach w dużej mierze zależy od jakości gleby i miejsca ich wzrastania. Jak przy każdym zatruciu grzybami, należy jak najszybciej wykonać płukanie żołądka oraz podawać węgiel aktywowany.

Szczególnym grzybem, jeśli chodzi o wywoływanie objawów chorobowych u człowieka, jest czernidlak pospolity zwany bedłką atramentową. Zjedzenie tych grzybów wywołuje niewielkie objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego. Natomiast późniejsze wypicie alkoholu etylowego (nawet w 2-3 dni po spożyciu czernidlaka) powoduje wystąpienie burzliwej reakcji związanej z zablokowaniem przemiany alkoholu, w wyniku czego w organizmie gromadzi się aldehyd octowy.Powoduje to wystąpienie charakterystycznych objawów: zaczerwienienie twarzy, uderzenia gorąca, pulsowanie krwi w głowie, kołatania serca i wzrost ciśnienia krwi. Leczenie polega na płukaniu żołądka i dożylnym podaniu witaminy C oraz żelaza w celu odblokowania dehydrogenazy alkoholowej.

Powiązane produkty

Śmiertelnie groźny sromotnik

O zatruciu grzybami mówimy wtedy, gdy w wyniku spożycia grzybów doszło do działania na organizm człowieka trucizn zawartych w grzybach trujących.

W razie najmniejszego nawet podejrzenia zatrucia grzybami należy natychmiast prowokować wymioty aż do całkowitego opróżnienia żołądka i zabezpieczyć pierwszą porcję wymiocin do badania laboratoryjnego. Można również wykonywać płukanie żołądka, zabezpieczając pierwszą porcję popłuczyn do badania. Następnie podaje się duże ilości węgla aktywowanego. Każda osoba, u której wystąpiły objawy chorobowe w cztery lub więcej godzin od spożycia grzybów, powinna być poddana obserwacji szpitalnej. Z zatruć grzybami najgroźniejsze dla naszego życia jest zatrucie muchomorem sromotnikowym. Jest to grzyb dość podobny do gąski zielonej i czubajki kani, dlatego też zdarza się jego omyłkowe zebranie. Konsekwencje spożycia nawet niewielkich ilości sromotnika są bardzo poważne, bo jest on pełen toksyn.

Pierwsze objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym  występują dopiero po upływie 6-24 godzin od spożycia grzybów. Są to nudności, wymioty, bóle brzucha i biegunka, które trwają 1-2 dni.

W 2-3 dobie choroby pojawia się żółtaczka, która jest spowodowana uszkodzeniem wątroby przez wymienione toksyny. W ciężkich przypadkach może dojść do ostrej niewydolności wątroby i rozwoju śpiączki wątrobowej kończącej się śmiercią chorego. Mogą też występować inne zaburzenia, np. skaza krwotoczna czy niewydolność nerek.

Zatrucie muchomorem sromotnikowym obarczone jest dużą śmiertelnością (11 do 40%), ponieważ objawy występują późno, gdy doszło już do nieodwracalnego uszkodzenia wątroby. Pierwsza pomoc polega na płukaniu żołądka, nawet do 3-4 doby od zjedzenia grzybów.

Zawsze należy zabezpieczyć popłuczyny, jak również wymiociny i kał do badania laboratoryjnego. Do płukania należy używać węgla aktywowanego, który bardzo dobrze adsorbuje toksyny grzybowe. Jednak skuteczność węgla wyraźnie maleje wraz z upływem czasu od chwili spożycia grzybów. Chory musi jak najszybciej trafić do specjalistycznego ośrodka toksykologicznego, gdzie będzie prowadzone dalsze intensywne leczenie.

Ze względu na tragiczne konsekwencje zatruć grzybami, chcąc bezpiecznie delektować się smakiem grzybów, zbierajmy tylko te, które naprawdę dobrze znamy lub poprzestańmy na uprawianych pieczarkach oraz boczniakach.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mononukleoza zakaźna - objawy i leczenie

    Mononukleoza nazywana także chorobą pocałunków jest jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych. Co za tym idzie, świadomość społeczna w tym zakresie jest niewielka i skutkuje niepotrzebnym niepokojem w momencie rozpoznania choroby przez lekarza. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barra (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Na zakażenie szczególnie narażone są dzieci i nastolatki. Wirus, który raz zaatakował pozostaje w organizmie człowieka na całe życie.

  • Alergiczne zapalenie spojówek

    Wśród różnych dolegliwości coraz powszechniejsze stają choroby alergiczne, czyli uczuleniowe. Ich objawy zaczynają się często od dolegliwości ze strony oczu. Nierzadko skłania to pacjenta do wizyty bezpośrednio u farmaceuty w aptece po doraźną pomoc.

  • Przeziębienie u dzieci

    Pierwsze prawdziwie jesienne dni ze zmienną pogodą zwiastują początek sezonu na przeziębienia u dzieci. Nasze pociechy, szczególnie te młodsze, łapią często infekcje w żłobku czy przedszkolu od innego kichającego lub kaszlącego malucha.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.