Poród fizjologiczny - fazy, przebieg, czas trwania

Wreszcie, po 9 miesiącach przeżyć związanych z ciążą, nadchodzi ten moment. Moment wyczekiwany i upragniony. Jednak jest on też związany ze strachem o to, czy wszystko potoczy się „zgodnie z planem”, czy wszystko będzie w porządku, czy naprawdę będzie bardzo bolało, czy wszystko się uda. Ten moment to oczywiście poród.

Najlepiej, kiedy rzeczywiście pierwsze oznaki zbliżającego się porodu pojawiają się w wyznaczonym terminie. Wtedy zarówno kobieta, jak i jej partner, są przygotowani i w miarę spokojnie są w stanie pojechać do szpitala. Większe emocje pojawiają się wówczas, kiedy dziecko chce przyjść na świat trochę szybciej, kiedy rodzice do końca się tego nie spodziewają. Wtedy emocje sięgają zenitu i przyszli rodzice denerwują się podwójnie. Ważne jest wtedy, aby myśleć rozsądnie - przecież to, że dziecko ma ochotę przyjść na świat kilka dni wcześniej to nie powód do zmartwienia. Należy cieszyć się, że za chwilę pojawi się na świecie nowy członek rodziny.

Jakie są objawy nadchodzącego porodu?

Te, które są zauważane przez kobietę, to:

• Obniżenie się dna macicy

Ma to miejsce już na 2-3 tygodnie przed wyznaczonym terminem porodu. Związane jest to ze zstępowaniem główki płodu do kanału rodnego. Ciężarna sama zauważa, że „brzuch jest niżej położony”. Z tego powodu, zaczyna się jej łatwiej oddychać, ma mniejszy ucisk na żołądek, co z kolei zmniejsza przykrą ciążową dolegliwość, jaką jest zgaga. Zaczynają natomiast pojawiać się inne objawy, głównie częstsze oddawanie moczu, co związane jest z większym uciskiem na pęcherz moczowy, jak również zaparcia stolca.

• Ból pleców i ud

Kilka dni przed porodem ciężarna można odczuwać (zwłaszcza w nocy) rozpierający ból okolicy krzyżowej na plecach, który promieniuje do pachwin oraz ud. Związane jest to z uciskiem główki dziecka na nerwy zaopatrujące te okolice.

• Odejście śluzowo-krwistego czopa

Ma to miejsce zazwyczaj na kilka godzin przed porodem, rzadziej kilka dni przed rozwiązaniem. Czop ten zamyka ujście szyjki macicy, która stopniowo się rozwiera. Domieszka krwi pochodzi z drobnych naczyń krwionośnych unaczyniających szyjkę macicy, które ulegają uszkodzeniu.

• Skurcze

Pierwsze skurcze mogą być bardzo nieregularne, czasem bezbolesne i niezauważone przez kobietę. W miarę upływu czasu skurcze stają się coraz bardziej regularne, silne i bolesne. Ważne jest, aby mierzyć czas trwania skurczu oraz odstępy pomiędzy nimi. Jeśli skurcze trwają 60 sekund, a odstępy pomiędzy nimi 5-7 minut, oznacza to, że dziecko już bardzo chce wydostać się na świat i pora jechać do szpitala. 

• Odejście wód płodowych

Jest to sygnał, że poród się rozpoczął. Należy wtedy niezwłocznie jechać do szpitala. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na kolor odchodzących wód-powinny być one przezroczyste. Kolor zielonkawy lub brązowy świadczy o toczącej się infekcji wewnątrzmacicznej.

Kiedy już kobieta znajdzie się w szpitalu, od razu zaopiekuje się nią lekarz i położna. Lekarz zbada kobietę i oceni stan jej narządów płciowych (między innymi rozwarcie szyjki). Położna zmierzy rodzącej temperaturę ciała, ciśnienie krwi, tętno, oceni jej masę ciała oraz wzrost. Obowiązkowym elementem badania położniczego jest też ocena serca płodu i częstotliwości jego uderzeń. Należy także ocenić czynność skurczową macicy (częstotliwość, siłę i czas trwania skurczów) - jest to możliwe dzięki badaniu kardiotokograficznemu.

Cztery etapy porodu fizjologicznego

Fizjologiczny poród dzieli się na 4 etapy, których czas trwania jest różny u pierwiastek i wieloródek.

• Faza pierwsza - trwa od początku porodu do całkowitego rozwarcia szyjki macicy (czyli na około 10 cm). Ten okres nazywany jest okresem rozwierania. U pierwiastki trwa zazwyczaj 9-15 godzin, zaś u wieloródki 7-9 godzin.
• Faza druga -  rozpoczyna się z chwilą całkowitego rozwarcia ujścia, a kończy urodzeniem noworodka. Ten okres nazywany jest okresem wydalania. U pierwiastki trwa zazwyczaj 1-2 godziny, zaś u wieloródki 0,5-1 godziny.
• Faza trzecia zaczyna się po urodzeniu płodu, a kończy się wydaleniem popłodu, czyli łożyska, błon płodowych pozałożyskowych oraz sznura pępowinowego. U pierwiastki trwa zazwyczaj 15-30 minut, zaś u wieloródki 5-15 minut.
• Faza czwarta to umowny wczesny okres poporodowy i obejmuje ścisły dwugodzinny nadzór po urodzeniu płodu.

Opieka lekarsko-położnicza

• W pierwszym okresie porodu lekarz bada położenie płodu oraz stopień rozwarcia szyjki macicy. Ginekolog ocenia też zstępowanie w kanale rodnym części przodującej płodu, którą w czasie porodu fizjologicznego powinna być główka. Przez cały pierwszy okres porodu ciężarna powinna mieć monitorowane ciśnienie tętnicze, tętno i temperaturę ciała. Należy też kontrolować za pomocą kardiotokografu czynność serca płodu oraz skurcze macicy.
• W drugim okresie porodu obserwuje się zstępowanie w kanale rodnym płodu. W tym okresie wykonuje się też najczęściej nacięcie krocza, aby nie doszło do jego rozerwania w czasie przeciskania się główki dziecka.
• W trzecim okresie porodu należy obserwować uważnie stan ogólny rodzącej, gdyż czasami może tu dojść do groźnego krwotoku spowodowanego oddzielaniem się łożyska.
• W czwartym okresie porodu należy zszyć krocze oraz kontrolować wysokość dna macicy i stopień jej obkurczania.

Po tych wszystkich trudach fizjologicznego porodu, rodzice wreszcie mogą cieszyć się swoim upragnionym dzieckiem, na które tak długo czekali. Po fizjologicznym porodzie kobieta zazwyczaj szybko, w przeciągu kilku godzin lub najpóźniej jednego dnia, odzyskuje siły i w pełni może zajmować się dzieckiem.