Laktuloza, Lactulosum - Zastosowanie, działanie, opis

Laktuloza ciekła jest syntetycznym dwucukrem, który w niewielkim stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego. Laktuloza poprzez miejscowe działanie osmotyczne, powoduje zatrzymanie wody w jelicie grubym, co skutkuje rozluźnieniem i zwiększeniem  masy kału oraz stymulacją perystaltyki jelit. 

Laktulozę stosuję się w przypadku przewlekłych zaparć, encefalopatii (stany przedśpiączkowe i śpiączkowe w przebiegu niewydolności wątroby) oraz w przypadku konieczności zmiękczania stolca (hemoroidy, zabiegi chirurgiczne w obrębie jelita grubego, odbytu).

Laktulozę można stosować zarówno u dorosłych jak i dzieci. Dawkę należy dobrać indywidualnie.

Zaparcia:

Dorośli dobowo mogą przyjąć od 20 do 40 ml w kilku dawkach podzielonych. U dzieci (w zależności do wieku) stosuje się dawki w zakresie 2,5 ml do 15 ml dobowo. 

Jeśli pojawią się wzdęcia dawkę należy zmniejszyć do tolerowanej przez dziecko.

Eencefalopatia wątrobowa:

W przypadku śpiączki wątrobowej i stanu przedśpiączkowego wyłącznie u osób dorosłych początkowo stosuję się 30-45 ml w dawkach podzielonych, natomiast w leczeniu podtrzymującym dawkę należy dobrać tak aby liczba luźnych stolców wynosiła około 2 lub 3 na dobę, a odczyn stolca był w przedziale pH 5,0-5,5.

W przypadku długotrwałego stosowania leku (bez zaleceń lekarskich) może dojść do rozleniwienia jelit i zaburzeń elektrolitowych.
Czasami zalecane jest stosowanie większych dawek początkowo i stopniowe ich zmniejszanie. Przy terapii lekami osmotycznymi niezmiernie ważne jest dopilnowanie odpowiedniego nawodnienia organizmu. 

Laktulozy nie powinno się stosować w przypadku niedrożności jelit, perforacji przewodu pokarmowego lub jej ryzyka. Ponadto przeciwwskazaniem do stosowania jest galaktozemia, nietolerancja galaktozy, niedobór laktazy i zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

W przypadku przewlekłego stosowania laktulozy należy kontrolować poziom sodu i potasu we krwi.

Szczególną ostrożność należy zachować u osób chorujących na cukrzycę, jednak dawki standardowe nie powinny mieć wpływu na stężenie glukozy we krwi. Większe dawki mogą wpływać na stężenie glukozy we krwi.

Leku nie stosować przy nietolerancji galaktozy (galaktozemia), niedoborze laktazy oraz zespołu złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Przy stosowaniu laktulozy należy zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu (2 litry płynów na dobę).

Laktuloza nie ma wpływu na prowadzenie pojazdów lub jeśli się pojawi to jest nieznaczny.

Jednoczesne stosowanie laktulozy z korzeniem lukrecji zwiększa ryzyko hipokaliemii.

Dostępne wyniki badań przeprowadzone na zwierzętach nie potwierdzają działania teratogennego, embriotoksyczngo oraz wad wrodzonych płodu. Nie przewiduje się wpływu na ciążę, ponieważ ogólnoustrojowa ekspozycja na laktulozę jest niewielka. Lek lactulosum w dawkach zalecanych można stosować w czasie ciąży.

Dostępne dane nie potwierdzają negatywnego wpływu na laktację. Nie przewiduje się wpływu na noworodka (niemowlę), ze względu na niewielką ogólnoustrojową ekspozycję karmiącej kobiety na laktulozę. Lek Lactulosum można stosować podczas karmienia piersią w dawkach zalecanych.

Przy stosowaniu dużych dawek mogą pojawić się nudności i wymioty.

Przewlekłe stosowanie laktulozy może doprowadzić zaburzeń elektrolitowych. W wyniku wydalania wodnistych stolców dochodzi do zmniejszenia stężenia potasu we krwi (hipokaliemia) i zwiększenia stężenia sodu (hipernatremia).

Laktuloza jest syntetycznym disacharydem, który nie ulega wchłanianiu z jelita cienkiego (wchłaniany jest w bardzo małym stopniu). W okrężnicy pod wpływem bakterii ulega hydrolizie do kwasów: mlekowego, mrówkowego i octowego (obniża to pH treści jelitowej). Na zasadzie osmozy laktuloza "ściąga" wodę do światła jelita. Zwiększona zawartość wody przekłada się na zwiększenie objetości mas kałowych oraz rozluźnia stolec. W ten sposób laktuloza pobudza perystaltykę jelit oraz ułatwia przechodzenie przez nie mas kałowych. Wypróżnienie staje się łatwiejsze. 

Ze względu na zmniejszenie pH panującego w jelicie grubym, następuje szybsze przekształcanie amoniaku do jonów amonowych, które nie ulegają wchłanianiu – zmniejsza się stężenie amoniaku we krwi. Ma to szczególne znaczenie u pacjentów cierpiących na encefalopatię wątrobową – pozwala uniknąć zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu na skutek działania azotowych produktów przemiany materii.

Laktuloza w nieznacznym stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego.

Po podaniu doustnym niewielkie ilość laktulozy występują w moczu (dorośli <0,4%, dzieci zdrowe oraz chore na celiakię < 3%).