Powikłania przeziębienia

Ostre zapalenie ucha

Może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej zdarza się u niemowląt i małych dzieci. Zwykle jest następstwem ostrej infekcji nosogardła, które łączy się z uchem środkowym poprzez trąbkę słuchową Eustachiusza będącą kanałem umożliwiającym wymianę powietrza i wyrównywanie ciśnienia w uchu. Poprzez trąbkę tą do ucha mogą przedostawać się chorobotwórcze zarazki, które namnażając się wywołują stan zapalny ucha środkowego. Następstwem tego jest gromadzenie się w uchu coraz więcej wydzieliny wysiękowej, a później ropnej oraz obrzęku trąbki słuchowej, co uniemożliwia ewakuację gromadzącej się ropy z ucha. Efektem jest ból ucha. U niemowląt i małych dzieci można podejrzewać zapalenie ucha, kiedy maluch staje się drażliwy i marudny bez powodu, nie ma apetytu, ma zatkany nos i może pocierać głową o poduszkę. Często pojawia się też gorączka. Starsze dzieci skarżą się na ból ucha lub utratę słuchu. Gdy płynu w jamie ucha jest już dużo, może dojść do samoistnego przedziurawienia błony bębenkowej i wycieku ropy z ucha. Pamiętajmy, że zawsze, gdy jest podejrzenie zakażenia ucha, należy zbadać błonę bębenkową wziernikiem. Badanie to wykonuje laryngolog. Leczenie zakażenia ucha środkowego polega na zaaplikowaniu odpowiedniego antybiotyku. Ważne jest, aby lek ten stosować ściśle według zaleceń lekarza i przez cały okres kuracji (najczęściej jest to ok. 10 dni). Dodatkowo podaje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, pamiętając, że kwas acetylosalicylowy jest dla dzieci poniżej 12 roku życia przeciwwskazany. Jeśli nosek dziecka jest zatkany można zakraplać do niego żel do nosa, ale tylko przez kilka dni. Niekiedy laryngolog może przeciąć błonę bębenkową wykonując tzw. paracentezę. Dochodzi wtedy do opróżnienia ucha środkowego z ropy, co daje znaczną ulgę choremu i ułatwia zdrowienie. Po przebytej chorobie zalecana jest kontrolna wizyta u lekarza w celu sprawdzenia czy ucho powróciło do stanu prawidłowego i nie ma osłabienia słuchu.

Zapalenie zatok przynosowych

Mówi się, że katar nie leczony trwa tydzień, a leczony siedem dni i ustępuje. Czasem jednak nieżyt nosa przedłuża się i obejmuje również śluzówkę zatok przynosowych. Pojawia się wtedy tępy ból głowy w okolicy czoła lub nosa, gorączka i ogólne złe samopoczucie. Objawy te zwiastują zaczynające się zapalenie zatok przynosowych, które połączone są z jamami nosa wąskimi ujściami. Przedłużający się obrzęk błony śluzowej nosa blokuje te ujścia prowadząc do zalegania w zatokach śluzu, który jest doskonałą pożywką dla bakterii. Na szczęście nie każdy z katarem choruje na zapalenie zatok. Najczęściej do choroby tej usposabiają wady w budowie nosa i zatok np. skrzywienie przegrody nosowej. Bardziej zagrożeni są również alergicy cierpiący na nieżyt i obrzęk błony śluzowej nosa. Leczenie zapalenia zatok powinien prowadzić laryngolog, ponieważ czasem konieczne jest wykonanie punkcji chorej zatoki, aby usunąć zalegającą wydzielinę i bezpośrednio podać do niej leki. Osoby ze skłonnością do zapalenia zatok nie mogą lekceważyć kataru. Ważne, aby pozostały wtedy w domu i brały przepisane leki. Mieszkanie powinno być dobrze nawilżane, bo suche i gorące powietrze hamuje procesy samooczyszczania dróg oddechowych. Bardzo dobrze robi też codzienne nagrzewanie czoła przez 10 min gorącym prysznicem. A wychodząc na dwór należy pamiętać o ciepłej czapce.

Zapalenie krtani

U dorosłych do zapalenia krtani usposabia nadużywanie strun głosowych, palenie papierosów i picie alkoholu. Objawami są: chrypka, ściszenie głosu aż do szeptu lub nawet bezgłos, kaszel i ból w okolicy krtani podczas kaszlu. Leczenie zapalenia krtani u dorosłych wymaga ograniczenia do minimum mówienia, zakazu palenia, zastosowania inhalacji i ewentualnie antybiotykoterapii. U dzieci, zwłaszcza małych, zapalenie krtani może spowodować upośledzenie jej drożności, co objawia się pogarszaniem stanu dziecka, dusznością, chrapliwym kaszlem i chrypką. Dziecko w takim stanie wymaga szybkiego zbadania przez lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie. Jednym z najgroźniejszych powikłań dzieci, które może w ciągu kilku godzin doprowadzić do zgonu z powodu niedrożności dróg oddechowych, jest ostre zapalenie nagłośni. Fizjologicznie nagłośnia zamyka wejście do krtani podczas przełykania kęsów pokarmu, a otwiera się podczas oddychania. Jeśli dochodzi do jej obrzęku na tle zapalenia, to ogranicza się w sposób stały światło krtani wywołując u dziecka pogorszenie stanu i duszność, której objawem jest świst krtaniowy. Stan taki wymaga szybkiej hospitalizacji i intensywnego leczenia.

Ostre zapalenie tchawicy

Zdarza się, że po kilku dniach przeziębienia chory zaczyna więcej kasłać i jednocześnie podczas kaszlu odczuwa ból w klatce piersiowej wysoko za mostkiem. Objawy te mogą wskazywać na powikłanie, jakim jest zapalenie tchawicy. Kaszel wówczas jest najczęściej uporczywy, suchy lub z odkrztuszaniem plwociny, a ból często ma charakter rozrywania klatki piersiowej lub pieczenia. Towarzyszą im inne cechy ostrej infekcji dróg oddechowych: złe samopoczucie, gorączka, bóle kostno-stawowe. Ostre zapalenie tchawicy wymaga konsultacji lekarskiej i włączenia antybiotykoterapii.

Ostre zapalenie oskrzeli

Jest dość często spotykaną infekcją dolnych dróg oddechowych i nierzadko współistnieje z zakażeniem górnych dróg oddechowych. Chorobę często wywołują wirusy, po czym później dochodzi do nadkażenia bakteryjnego. Zdarza się również, że od początku choroba ma podłoże bakteryjne. Głównymi objawami ostrego zapalenia oskrzeli jest silny kaszel z odkrztuszaniem plwociny, gorączka i ogólne złe samopoczucie. Czasem chory może odczuwać też duszność. Ostre zapalenie oskrzeli lekarz zwykle może rozpoznać na podstawie osłuchiwania płuc. Chory na ostre zapalenie oskrzeli powinien kilka dni pozostać w domu tj. dopóki choroba nie ustąpi. W leczeniu stosuje się przede wszystkim leki łagodzące dolegliwości:

• przeciwgorączkowe np. paracetamol, ibuprofen, naproksen, metamizol.
• wykrztuśne np. bromheksynę, ambrosol, acetylocysteinę, karbocysteinę, Sal Ems.
• ewentualnie przeciwkaszlowe np. dekstrometorfan, butamirat, fosforan kodeiny.

Antybiotyki zalecane są chorym z przedłużającym się lub uporczywym kaszlem oraz gdy występują objawy ogólne np. gorączka.

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc jest nadal dość częstą chorobą, ale dzięki antybiotykom u większości chorych udaje się je wyleczyć skutecznie w domu. Najczęściej wywoływane jest przez bakterie, ale przyczyną zapalenia płuc mogą być również wirusy lub mikoplazmy. Do zachorowania na zapalenie płuc usposabiają: grypa, przewlekłe choroby układu oddechowego, palenie tytoniu, zwężenie oskrzela przez ciało obce lub nowotwór, zmniejszona odporność organizmu w przebiegu innych chorób, podeszły wiek, operacje w obrębie jamy brzusznej i klatki piersiowej. Choroba najczęściej zaczyna się dość nagle, pojawia się gorączka i dreszcze. Może wystąpić również ból w klatce piersiowej. Kaszel jest początkowo suchy i męczący, później staje się wilgotny z odkrztuszaniem plwociny. Gdy zapalenie płuc nakłada się na już istniejącą przewlekłą chorobę układu oddechowego (np. przewlekła obturacyjna choroba płuc), to może dojść do niewydolności oddechowej z przyspieszeniem oddechu i tętna, sinicą, uczuciem duszności. Taki stan wymaga bezwzględnie hospitalizacji. U osób starszych zapalenie płuc może przebiegać bez gorączki lub tylko z niewielkim podwyższeniem temperatury ciała. Mogą natomiast pojawić się inne niepokojące objawy: osłabienie, trudności w oddychaniu, kaszel, przyspieszenie tętna.  Zapalenie płuc najczęściej rozpoznaje się już na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez chorego i badania lekarskiego. Prześwietlenie klatki piersiowej obrazuje rozległość zmian zapalnych w płucach, jak również czasem pomaga ustalić diagnozę. Leczenie zapalenia płuc polega na podaniu antybiotyku, leków przeciwgorączkowych i wykrztuśnych oraz zaleceniu leżenia przez kilka dni. Oklepywanie pleców kilka razy dziennie pomaga odkrztuszać plwocinę. Można również postawić bańki, które wywołują przekrwienie tkanek i tym sposobem mogą przyspieszać ustępowanie stanu zapalnego płuc. Jeśli jednak stan chorego budzi obawy lekarza, to jest on kierowany do szpitala. Decyzję o powrocie do normalnego trybu życia podejmuje oczywiście lekarz na podstawie obserwacji swojego chorego.