Leczenie ciepłem – sauna
W zabiegach fizykalnych takich jak sauna, najistotniejszą rolę odgrywa skóra i jej przewodnictwo cieplne. Skóra jako struktura tkankowa otaczająca cały nasz organizm, może odbierać i przekazywać energię cieplną.
Leczenie ciepłem polega na bezpośrednim przekazywaniu ciepła, czy to z otoczenia czy też za pomocą różnych urządzeń, w celu uzyskania ogólnego lub miejscowego przegrzania skóry, ciała czy całego organizmu.
Przy działaniu miejscowym (stosowanym główne w leczeniu urazów) dochodzi do miejscowego rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz limfatycznych. Powoduje to zwiększenie przepływu krwi przez te naczynia, co z kolei wpływa na zmniejszenie odczuwania bólu.
Natomiast, jeśli zabieg cieplny jest ogólny, dochodzi do przegrzania całego ustroju, zwiększa się przepływ krwi w całym organizmie. Ma to wpływ na wszystkie układy naszego ciała, tj. na układ oddechowy, układ mięśniowy, na nerki, serce i inne organy wewnętrzne.
Sauna jako jeden z kilku możliwych zabiegów termolecznictwa, jest zabiegiem polegającym na zażywaniu kąpieli w gorącym powietrzu o zróżnicowanej wilgotności. Ze względu na wilgotność powietrza sauna może być sauną suchą (80-110°C i 10% wilgotności), sauną wodną (50-90°C i 35 % wilgotności), bądź sauną parową, zwaną także łaźnią rzymską (70°C i 65-95% wilgotności powietrza).
W saunie ogrzane powietrze oddziałuje na skórę i w końcu na cały organizm. Dziś kabiny sauny są ogólnie dostępne czy to na basenach, ośrodkach sportowych czy też w gabinetach odnowy biologicznej i dużych salonach kosmetycznych. Także często pojawiają się w domach prywatnych.
Różne rodzaje saun
Do najpopularniejszych zalicza się saunę fińską - tzw. suchą. Jak sama nazwa wskazuje, najbardziej popularna jest w krajach skandynawskich, gdzie traktuje się ją jako źródło relaksu i odprężenia.
Polega ono na intensywnej zmianie temperatury z bardzo wysokiej aż do bardzo niskiej. Podczas zabiegu człowiek około 3 razy przenosi się z sauny pod chłodny prysznic (czy wprost na śnieg, jak praktykują Skandynawowie) i znowu powraca się do sauny.
Skutkiem tego dochodzi do wzrostu przemiany materii, zwiększonego wydzielania potu, oczyszczenia organizmu poprzez usunięcie produktów przemiany materii oraz toksyn, podniesienia tętna, przyśpieszenia oddechu.
Ciepło wytworzone w ciele doskonale koi nerwy i uspakaja układ nerwowy. Zabiegi w saunie hartują nasz organizm, poprawiają jego odporność immunologiczną.
W saunie fińskiej temperatura wynosi 95°C, wilgotność w pomieszczeniu to około 10%. Rozgrzane w piecu kamienie można polewać wodą, co powoduje wzrost wilgotności i spadek temperatury o kilka stopni.
Jak korzystać z sauny?
Przed wejściem do sauny należy pamiętać o kilku ważnych zasadach.
Niewskazane jest korzystanie z sauny zaraz po posiłku lub po spożyciu alkoholu. Zawsze należy zmyć makijaż i zdjąć całą biżuterię, w przeciwnym razie grożą nam poparzenia. Ciało przed wejściem do sauny należy bardzo dobrze osuszyć, włosy także muszą być suche.
Ważne by wypić około litr wody mineralnej. Zanim zażyjemy kąpieli w saunie dobrze najpierw przygotować ciało poprzez skorzystanie z natrysku.
Następnie należy dokładnie osuszyć ciało i można rozpocząć właściwą kąpiel w saunie. Ważne, aby pamiętać, że do sauny wchodzimy zawsze z nowym, suchym ręcznikiem, a nie z tym, którego użyliśmy do osuszenia ciała po natrysku.
Każdorazowo przebywa się w saunie około 8-12 minut. Temperatura ogrzanego powietrza jest różna. Sauna wyposażona jest w ławy, które znajdują się na różnym poziomie.
Na zabieg należy przeznaczyć około 2 godzin. Pierwsza faza to faza nagrzewania. Początkowo należy usiąść na najniższej ławie.
Tu temperatura powietrza wynosi około 40°C. Na ławie najwyższej temperatura dochodzi nawet do 110°C. W zależności od wydolności organizmu i istoty samego zabiegu, można stopniowo przesiadać się na ławy wyższe, można także pozostać na ławie najniższej przez cały zabieg.
W trakcie zabiegu (przy drugim wejściu do kabiny) można polewać tzw. „duszę sauny” wodą. Na stos rozgrzanych kamieni wylewamy około 1 litra wody, podnosi to wilgotność powietrza, co jednak nie jest zalecane osobom o słabszej wydolności.
Do wody, którą będziemy polewać kamienie można dodać swoje ulubione olejki aromatyczne. Wydobyte z nich substancje zapachowe doskonale inhalują, poprawiają nasze samopoczucie, odprężają, lub też mogą działać pobudzająco.
Jeśli tylko w trakcie zabiegu poczujemy się źle, należy spokojnie i powoli wstać i opuścić kabinę. Jeśli korzystaliśmy z sauny leżąc na ławach, przed wyjściem dobrze posiedzieć około 2 minut. Następnie przechodzimy do fazy ochładzania. Faza ta, także powinna trwać 8-12 minut.
Po wygrzaniu ciała i dostatecznie dużym wystąpieniu potu, należy schłodzić organizm w kąpieli lub pod prysznicem o temperaturze 12-20°C. Kąpiel ta ma na celu wytworzenie reakcji, która zmusi naczynia krwionośne do skurczu.
Taki swoisty trening naczyń znacznie poprawia ich wydolność. Prysznic należy zacząć od schładzania stóp, nóg i dalej w kierunku serca.
Schemat ten, czyli kąpiel w saunie i kąpiel pod chłodnym natryskiem, powtarza się około 3 razy. Ważne jest, aby każdy z tych etapów był wykonywany dokładnie. Kąpiel w saunie zawsze kończy się chłodnym natryskiem. Kiedy niedostatecznie wychłodzimy ciało, procesy związane ze zwiększonym przepływem krwi dalej postępują, co jest zjawiskiem niepożądanym.
Może wystąpić ból głowy, zawroty głowy i gorsze samopoczucie.
Zawsze po kąpieli w saunie zaleca się około 20-30 minutowy odpoczynek. Należy także uzupełnić płyny w organizmie, pijąc wodę mineralną lub soki. Sokiem szczególnie polecanym jest sok pomidorowy, który uzupełni potas, ważny w pracy serca.
Sauna na podczerwień
W zasadzie przebieg samego zabiegu wygląda podobnie jak w saunie fińskiej, jedyną różnicą jest źródło ciepła.
W saunie na podczerwień jest to promieniowanie podczerwone. Jego energia jest pochłaniana przez skórę i dalej przez tkanki i zamieniana jest w energię cieplną. I choć temperatura w tej saunie jest niższa niż w fińskiej (40-60°C), to dochodzi do silniejszego pocenia się ciała.
Ważne jest to, że dzięki niższej wilgotności powietrza łatwiej jest oddychać. Jej dużą zaletą jest fakt, że nie obciąża ona organizmu i mogą ją stosować osoby z chorobami układu krążenia.
Jednym z ostatnio bardzo popularnych urządzeń, stosujących działanie sauny na podczerwień jest kapsuła SPA. Zabieg wykonuje się w salonie kosmetycznym i polega on na tym, iż pacjentka czy pacjent układa się wygodnie w kapsule podobnej do łóżka solarium, z tym, że głowa znajduje się poza kapsułą.
W momencie, kiedy nasze ciało zażywa kąpieli w saunie, kosmetyczka może wykonać bardzo przyjemny masaż twarzy, czy zabieg pielęgnacyjny na twarz. Kapsuły SPA pozwalają na przeprowadzenie kilku różnych zabiegów - od samej sauny poprzez saunę parową, saunę wodną, saunę suchą, koloroterapię, aromaterapię.
Zabieg zawsze dobiera się w zależności do stanu zdrowia pacjenta, jego samopoczucia w danym dniu. Może mieć działanie zarówno pobudzające lub relaksujące.
Wskazania do kąpieli w saunie
- niska odporność organizmu,
- choroby reumatyczne,
- zaburzenia przemiany materii,
- zwiększenie wydolności organizmu,
- pielęgnacja skóry ciała,
- relaks,
- ukojenie układu nerwowego (nerwobóle, rwa kulszowa, przykurcze mięśniowo-stawowe),
- schorzenia kośćcowe,
- zwyrodnienia stawów,
- urazy stawów,
- trądzik czy cera tłusta,
- choroby układu oddechowego tj. przewlekłe zapalenie zatok, nieżyt gardła i krtani,
- zapalenie pęcherza moczowego, kamica dróg moczowych,
- przewlekłe zapalenie jelit, nieżyt żołądka.
Przeciwskazania do kąpieli w saunie
- ostre okresy choroby,
- nadciśnienie tętnicze,
- nosicielstwo chorób zakaźnych,
- gorączka,
- niewydolność krążenia,
- choroby serca,
- choroby nowotworowe,
- miażdżycowe stwardnienie tętnic,
- zakrzepowo-zatorowe zapalenie tętnic,
- skłonności do krwawień,
- kruche naczynia krwionośne,
- cukrzyca,
- nadczynność tarczycy,
- czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- padaczka,
- stany psychotyczne,
- ciąża,
- menstruacja – po konsultacji z lekarzem.