Testy owulacyjne (paskowe, strumieniowe, płytkowe) – który wybrać, jak i kiedy je wykonać? Czy są wiarygodne podczas planowania ciąży?

Analiza cyklu miesiączkowego jest istotna nie tylko z punktu widzenia kontroli stanu zdrowia, sprawdzenia działania terapii, ale także (często przede wszystkim) podczas planowania powiększenia rodziny. Od pewnego czasu ogromnym powodzeniem cieszą się testy płodności, nazywane inaczej testami owulacyjnymi, które można bez recepty kupić w aptece. Wyróżnia się testy polegające na analizie próbki moczu – paskowe, strumieniowe i płytkowe oraz tzw. testy owulacyjne ze śliny. Co może zaburzać wynik testu płodności, jaka jest cena testu owulacyjnegoi i jak analizować wynik badania owulacji w domu? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Testy owulacyjne to doskonałe rozwiązanie dla osób starających się o dziecko lub wręcz przeciwnie, chcących zastosować naturalne metody antykoncepcji. Badanie to wykazuje zbliżające się dni płodne, w których odbycie stosunku daje największą szanse na zajście w ciąże. Testy owulacyjne można zakupić w aptece bez recepty. Jest to proste i szybkie badanie, które przeprowadza się w zaciszu własnego mieszkania. W porównaniu z innymi sposobami na wyznaczenie dni płodnych, np. badanie szyjki macicy czy metoda termiczna, dokładniej określa czas owulacji. Największą popularnością cieszy się test paskowy, którego sposób działania jest bardzo zbliżony do testu ciążowego. Z tą różnicą, że wykrywa podwyższone stężenie LH (hormon luteinizujący, luteina) równe lub wyższe niż 30 mlU/ml. W opakowaniu znajduje się 5 pasków, aby można było powtórzyć badanie w przypadku uzyskania negatywnego wyniku. Cechuje go duża łatwość użycia. Wystarczy w próbce moczu zanurzyć pasek i już po 5 minutach można odczytać wynik.

Co to jest i jak działa test owulacyjny?

Test owulacyjny pozwala na określenie dni płodnych. Owulacją nazywany jest proces, w wyniku którego dojrzała komórka jajowa jest uwalniana z jajnika kobiety. Jeżeli w ciągu 24 godzin komórka jajowa, która dostaje się do jajowodów, połączy się z nasieniem męskim, wtedy dojdzie do zapłodnienia. W organizmie kobiety można zaobserwować gwałtowny wzrost hormonu luteinizującego LH, który następuje w okolicach 14. dnia cyklu miesiączkowego, czyli w jego połowie.

Paskowy test owulacyjny jest szybki i łatwy w wykonaniu. Wystarczy zanurzyć pasek testowy w próbce moczu, a następnie odczytać wynik przedstawiony za pomocą barwnych kresek. Najczęściej zajmuje to około 5 minut. Testy wykorzystują kombinację przeciwciał, włączając monoklonalne przeciwciwała przeciwko LH, aby  doprowadzić do selektywnego wykrycia wzrostu stężenia luteiny. Istnieje również test wykrywający powiększenie się ilości estrogenu w ślinie.

Test owulacyjny – kiedy i jak „sprawdzić płodność"?

Na półkach aptecznych znajduje się wiele testów płodnośći dostępnych bez recepty. Należy wykonywać je w połowie cyklu, czyli ok. 14 dni przed menstruacją, gdzie pierwszy dzień, oznacza początek krwawienia. Godzina wykonania testu jest dowolna, istotne jednak, aby podczas powtarzania testu robić to zawsze o tej samej porze dnia. Ponadto, żeby stężenie hormonu luteinizującego było wyższe, nie zaleca się 4 godziny przed przeprowadzeniem badania oddawania moczu oraz spożywania zbyt dużych ilości płynów. 

Najbardziej popularne są testy paskowe. Ich mechanizm działania jest zbliżony do testów ciążowych. W opakowaniu znajduje się 5-7 testów. Wystarczy pobrać próbkę moczu, następnie przez kilka sekund zanurzyć w niej pasek i po kilku minutach można odczytać wynik. Podobnie wykonuje się test strumieniowy. Z tą różnicą, że można go umieścić bezpośrednio pod strumieniem moczu. Dużą popularnością wśród kobiet cieszy się płytkowy test płodności. Aby go wykonać należy w próbce przygotować mocz, a następnie kilka kropel przenieść na test, za pomocą pipety. Istnieją także elektroniczne testy owulacyjne, które bazują na pasku zanurzonym w próbce moczu, jednakże należy go umieścić w elektronicznym urządzeniu, które w łatwy sposób przedstawia wynik, np. uśmiechnięta buźka – wynik pozytywny, puste kółko – wynik negatywny.

Zupełnie inaczej należy przeprowadzić sprawdzenie owulacji z wykorzystaniem śliny. Istotne jest, aby wykonać je na czczo. Ponadto godzinę wcześniej nie powinno się również pić, palić, myć zębów. Na szkiełku mikroskopu należy umieścić próbkę śliny. I po około 5–15 minutach, kiedy badana wydzielina jest już zaschnięta można odczytać wynik.

Test owulacyjny – interpretacja badania. Co oznacza pozytywny test owulacyjny w wyniku?

Test owulacyjny pozwala przewidzieć wystąpienie owulacji. Jego wynik może nie być miarodajny, np. przy chorobie policystycznych jajników (PCOS) oraz przyjmowaniu leków hormonalnych. Z kolei na nie jednym forum internetowym znajdują się wpisy użytkowników, które zawierają opinie, że test owulacyjny pozwala wykryć także ciążę, niemniej nie jest to wiarygodny wskaźnik. Warto pamiętać, że pozytywny rezultat badania nie oznacza dni płodnych, tylko nastąpienie ich za około 24-36 godzin. Odczytując test paskowy, strumieniowy czy płytkowy należy zweryfikować ilość kresek. Jeśli w polu tekstowym (C) pojawi się tylko jedna kreska, oznacza to wynik negatywny, jeśli zaś na pasku pojawią się dwie kreski, jedna w obszarze (C), druga w (T), test jest pozytywny. Owulacja najprawdopodobniej wystąpi w przeciągu jednej lub półtorej doby. Korzystając z elektrycznych testów owulacyjnych wynik zwykle przedstawiony jest poprzez  uśmiechniętą buźkę, która oznacza test pozytywny lub puste kółko – wynik negatywny. Test ze śliny interpretowany jest za pomocą porównania uzyskanego obrazu śliny osoby robiącej badanie, z trzema rysunkami znajdującymi się na opakowaniu czy ulotce. Oznaczają one dni płodne, okres przejściowy oraz dni niepłodne. Jeśli badanie nie wykazało dni płodnych, należy test ponawiać, aż do uzyskania pozytywnego wyniku.

Test owulacyjny ze śliny – co to jest i jak wykonać badanie?

Test owulacyjny ze śliny wykonywany jest za pomocą mikroskopu wielokrotnego użytku, który jest dołączony do opakowania. W przeciwieństwie do pozostałych testów, które opierają się na próbce moczu, wykorzystywana jest ślina. Wynik testu uzależniony jest od stężenia estrogenu, który wzrasta przed owulacją. Wskazane jest, aby zrobić go rano. Godzinę przed wykonaniem badania nie zaleca się jedzenia, picia, palenia oraz mycia zębów. Aby wykonać badanie należy nałożyć próbkę śliny na szkiełko mikroskopowe. Ważne aby w próbce nie było jej zbyt dużo oraz nie zawierała pęcherzyków powietrza. Następnie poczekać około 5–15 minut, aż ślina wyschnie. Następnie pod mikroskopem trzeba przyjrzeć się uważnie próbce i porównać ją z trzema obrazkami, które znajdują się w ulotce lub na opakowaniu. W zależności od tego jak wygląda próbka, można stwierdzić czy są to dni płodne, okres przejściowy czy dni niepłodne.

Test owulacyjny – cena/refundacja

Według opinii pacjentów testy owulacyjne są wiarygodne i tanie. Ich cena waha się od 6 złotych do około 180 złotych. Najtańsze i najbardziej popularne są testy paskowe. Najwyższe ceny osiągają testy wielokrotnego użytku ze śliny. W latach 2016–2020 diagnozowanie niepłodności finansowane było w ramach Kompleksowego Programu Ochrony Zdrowia Prokreacyjnego. Niestety obecnie państwo nie refunduje już tego typu badań.