
Rola fizjoterapii przed i po operacji
Rehabilitacja szpitalna powinna składać się z dwóch etapów, czyli: przygotowania przedoperacyjnego oraz rehabilitacji wczesnej, składającej się z dwóch okresów:
- Pierwszy okres rehabilitacji wczesnej prowadzony jest na oddziale intensywnej terapii.
Powinna ona rozpocząć się w ciągu pierwszych 24-48 godzin od przyjęcia do szpitala i zazwyczaj ogranicza się do rehabilitacji biernej (wykonywanej przez rehabilitanta). Okres ten obejmuje również pierwsze etapy pionizacji pacjenta (o ile stan zdrowia pacjenta na to pozwala).
- Drugi okres przeprowadzany jest zaś na oddziale pooperacyjnym i obejmuje szerszy zakres rehabilitacji.
Odpowiednio prowadzona rehabilitacja (przed i po zabiegu), zapobiega skutkom długotrwałego unieruchomienia, takim jak: przykurcze, zaniki mięśniowe czy odleżyny.
Celem rehabilitacji ruchowej, zarówno przed- jak i pooperacyjnej jest:
- zapobieganie ograniczeniom ruchomości w stawach,
- zapobieganie osłabieniu mięśni i ich zanikom,
- zapobieganie obrzękom,
- zapobieganie infekcjom układu oddechowego,
- zwiększenie wydolności ogólnej,
- działanie wspomagające i stymulujące organizm,
- zwiększenie siły, masy i wytrzymałości mięśniowej,
- poprawa funkcji stawów (odżywienia oraz zakresu ruchów),
- wpływ na uwapnienie kości,
- zwiększenie wydolności i sprawności układu krążenia,
- zapobieganie zalegania moczu w drogach moczowych (prowadzącego m.in. do infekcji),
- poprawa perystaltyki jelit.
Zabiegi operacyjne najczęściej wiążą się z okresowym, częściowym bądź całkowitym unieruchomieniem chorego. To z kolei prowadzi do szeregu zmian w funkcjonowaniu organizmu, bądź części ciała, której dotyczył zabieg. Każde ograniczenie czynności prowadzi do pewnych powikłań. Przykładowo zmiany w stawach i strukturach okołostawowych pojawiają się już po kilku- kilkunastu dniach unieruchomienia. Brak ruchu prowadzi do degradacji chrząstki stawowej oraz błony maziowej. Szczególnie wrażliwe na unieruchomienie są więzadła i torebki stawowe tracące z każdym dniem swą elastyczność.
Z doświadczenia w zawodzie wnioskuję jednak, że niewielki odsetek pacjentów korzystających z rehabilitacji po operacji stosowało ją tuż przed zabiegiem. Prawdopodobnie jest to związane ze zbyt małą świadomością lekarzy oraz chorych, dotyczącą istoty takich działań. Niestety, choć postępy w dziedzinie fizjoterapii są ogromne, to minie jeszcze trochę czasu zanim każdy specjalista będzie korzystał ze wszystkich jej dobrodziejstw.
W związku z tym warto poprosić lekarza prowadzącego o przepisanie serii zabiegów i ćwiczeń, które mogłyby przygotować nas do operacji możliwie jak najlepiej.
Osobiście szczerze zalecam każdemu, kto ma w planach zabieg operacyjny, możliwie wczesną i intensywną rehabilitację. Szczególnie, że istotna część pacjentów podejmujących ćwiczenia oraz zabiegi fizykoterapeutyczne rezygnuje z operacji, bądź przekłada ją na dalsze terminy w związku ze znaczną poprawą stanu zdrowia i całkowitym ustąpieniem wszelkich dolegliwości.