Rosiczka — nie tylko na kaszel

Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia, ang. Sundew) jest niewielką, owadożerną rośliną wieloletnią z rodziny rosiczkowatych (Droseraceae).
Rodzina rosiczkowatych obejmuje 250 różnych gatunków, które występują na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy. Większość gatunków występuje na terenie Australii, jako endemity. W Europie obecne są jedynie trzy gatunki rosiczki: okrągłolistna, długolistna oraz pośrednia. 

Roślina zasiedla siedliska wilgotne, o kwaśnych glebach i umiarkowanym nasłonecznieniu. Rosiczka w szczególności upodobała sobie torfowiska, okolice zbiorników wodnych, bagna oraz zagłębienia terenu pomiędzy wydmami. Drapieżnictwo pozwala rosiczce na pozyskiwanie niezbędnych do wzrostu substancji  z wabionych owadów, głownie mrówek oraz komarów. Może dzięki temu rosnąć na glebach ubogich w składniki odżywcze. 

Rosiczka charakteryzuje się skróconym pędem oraz rozetą umieszczonych przyziemnie liści. Wykształca cienkie, mięsiste korzenie podziemne, a część gatunków bulwy oraz kłącza. Osiąga wysokość od 6 cm do nawet 25 cm. Ogonkowe, jasnozielone liście rosiczki pokryte są czerwonymi włoskami zakończonymi niewielką główką (gruczołem w kształcie maczugi). Gruczoły produkują lepki śluz, który przypomina kroplę rosy. Od tego wywodzi się polska nazwa rośliny. Kropla imitując nektar, wabi i unieruchamia owady. Następnie liść się zamyka, a kwas mrówkowy zawarty w śluzie rozkłada schwytaną ofiarę. Kwiaty rosiczki pojawiają się na początku maja, a okres kwitnienia trwa do sierpnia. Kwiatostany typu wierzchotka tworzą drobne, pięciolistne, białe, różowe lub czerwone kwiaty. Owoce przybierają formę trzykomorowych torebek z gładkimi nasionami wewnątrz. 

Surowcem wykorzystywanym w zielarstwie jest ziele rosiczki - Herba Droserae. Ze względu na stan zagrożenia gatunku rosiczka objęta jest ścisłą ochroną, a surowiec pozyskiwany jest ze specjalnie do tego przeznaczonych upraw. 

Ziele rosiczki zalecane jest dolegliwościach dróg oddechowych takich jak: kaszel, grypa, angina, krztusiec, zapalenie gardła, migdałków, krtani, oskrzeli oraz płuc. Pomaga łagodzić objawy zakażeń bakteryjnych, dusznicy oraz miażdżycy.

W XIX wieku ziele rosiczki stosowano w przypadku nerwicy oraz stanów padaczkowych. Ponadto medycyna ludowa wykorzystywała rosiczkę jako remedium na ból zęba, brodawki, kiłę, zapalenie wątroby. Szerokie zastosowanie oraz bogate właściwości sprawiły, że roślina stała się jednym z głównych składników nalewki "Aqua auri" - panaceum, leku na wszelkie dolegliwości. Rosiczka zyskała również miano afrodyzjaku. 

W okresie średniowiecza ziele rosiczki wykorzystywane było przez alchemików do produkcji eliksiru miłości oraz złota. Bulwy oraz korzenie spichrzowe części gatunków, które występują na terenie Australii stosowana jest przez Aborygenów jako pożywienie. Dodatkowo roślina wykorzystywana jest w przemyśle alkoholowym, jako dodatek do produkcji nalewek, likierów oraz wódki.

Ziele rosiczki rozpowszechniono, jako panaceum na szereg chorób, ze względu na bogaty skład oraz właściwości. Roślina zawiera: flawonoidy, związki naftochinonowe (plumbagina, ramentaceon, ramenton, glukozyd hydroplumbaginy oraz 7-metylohydrojuglonu), enzymy proteolityczne, pochodne kwasów fenolowych. 

Wspomniane związki naftochinonowe, w szczególności plumbagina, odpowiadają za przeciwkrwotoczne działanie rosiczki oraz bakteriobójcze skierowane przeciwko gronkowcom, paciorkowcom, oraz prątkom wywołującym choroby dróg oddechowych. Działa przeciwmiażdżycowo i przeciwdusznicowo.
Ponadto roślina charakteryzuje się działaniem przeciwkaszlowym, rozkurczowym, antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, broncholitycznym oraz cytotoksycznym. Wymieniana jest wśród roślin o działaniu przeciwwirusowym.

W XIX w. stosowana była w leczeniu epilepsji.

Ziele rosiczki stosowane w dolegliwościach układu oddechowego, w szczególności w przypadku suchego i drażniącego kaszlu może być stosowane w postaci płynu doustnego/syropu. 15 ml syropu (łyżka stołowa) należy przyjmować od 3 do 5 razy dziennie. Syrop może być również stosowany przez dzieci - do 6 roku życia 2,5 ml 3-5 razy dziennie, a dzieci po 6 roku życia 5 ml syropu 3-5 razy dziennie.

Szereg korzystnych działań może również przynieść przyjmowanie prozdrowotnej nalewki. Ziele zalane 35% alkoholem w proporcji 1:3 należy przyjmować do 4 razy dziennie po 3-5 ml doustnie. 

Dodatkowo rosiczkę może stosować w postaci naparu - 2 łyżki stołowe ziela zalane szklanką wrzątku, parzone przez 15 minut pod przykryciem należy spożywać kilka razy dziennie w ilości 2-3 łyżek.

Przetwory zawierające ziele rosiczki mogą być spożywane z dodatkiem miodu, soku z aronii oraz malin.

Spożycie nadmiernej ilości wyrobów zawierających rosiczkę może działać drażniąco na błonę śluzową układu pokarmowego i powodować biegunki.