Miłek wiosenny — jakie właściwości ma Adonis

Miłek wiosenny (Adonis vernalis) jest byliną należącą do rodziny jaskrowatych. Naturalnie występuje na terenie Europy oraz Azji. W Polsce miłek, zwany również adonisem, objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Preferuje nasłonecznione, ciepłe stanowiska osłonięte od wiatru oraz wapienne, przepuszczalne gleby. Miłek często wykorzystywany jest również do tworzenia rabat ogrodowych. W sprzyjających warunkach może rosnąć w jednej lokalizacji przez kilkadziesiąt lat.

Miłek jest rośliną zielną osiągającą wielkość około 40 cm. Charakteryzuje się prostą, słabo rozgałęzioną, bruzdowatą łodygą, którą porastają pierzaste 20-centymetrowe liście. Kwiaty miłka osadzone są na szczycie łodygi. Złotożółte płatki tworzą wierzchołkowaty kwiat o średnicy 5-8 cm. Okres kwitnienia rośliny rozpoczyna się w kwietniu i trwa do maja. Owoc rośliny stanowią drobne orzeszki zebrane w szarozielony owoc zbiorowy przypominający wyglądem jeżynę. Surowiec zielarski stanowi kwitnące ziele miłka.

Miłek wiosenny został uwieczniony na XVII-wiecznym obrazie holenderskiego malarza Ferdinanda Bola przedstawiającym Wenus i Adonisa. Artysta zainspirowany mitologią oraz dziełami Owidiusza uwiecznił rozstanie kochanków, pomiędzy którymi wyrasta miłek. Pochodzenie rośliny wyjaśnia kolejny obraz Bola, gdzie po śmierci Adonisa z jego krwi wyrasta właśnie miłek wiosenny – zwany później symbolicznie adonisem.

Preparaty zawierające ziele miłka wiosennego stosowane są w dolegliwościach układu sercowo-naczyniowego, takich jak: przewlekłe zaburzenia czynności serca o łagodnym przebiegu, przewlekła niewydolność krążenia z obwodowymi obrzękami oraz zaburzoną pracą nerek, zmiany miażdżycowe naczyń wieńcowych, niewyrównane wady serca. Należy jednak pamiętać, że ziele miłka lekarskiego może być stosowane jedynie pod opieką lekarza w ściśle określonych dawkach – nalewka z miłka stanowi wyłącznie składnik recepturowy leków złożonych, które wykonywane są w aptece na receptę.

Ziele miłka lekarskiego zawiera liczne glikozydy kardenolidowe (adonitoksyna, adonitoksol, cymaryna) oraz flawonoidy (luteolina, orientyna, witeksyna). Ponadto ziele zawiera sole mineralne, alkohol cukrowy oraz adonitol.

Zawarte w miłku substancje aktywne odpowiadają za jego silne działanie nasercowe. Roślina zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego, a jednocześnie zmniejsza jego częstotliwość – w ten sposób zmniejsza obciążenie serca i zapewnia więcej czasu na jego odpoczynek. Ponadto miłek charakteryzuje się działaniem uspokajającym, przeciwobrzękowym oraz moczopędnym. Ze względu na niewielkie powinowactwo do białek osocza miłek nie kumuluje się w organizmie, a jego działanie jest krótkotrwałe.

Należy pamiętać, że wszystkie części rośliny są trujące, jednak dawka toksyczna jest dużo większa od dawki medycznej, a stosowanie miłka pod opieką lekarza jest w pełni bezpieczne.

Ziele miłka wiosennego w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego powinno być przyjmowane zgodnie z zaleceniami oraz dawkowaniem przedstawionym przez lekarza. Preparat dostępny jest w postaci nalewki wykorzystywanej jako składnik receptury. W Polsce może być pozyskany jedynie po wizycie lekarskiej i otrzymaniu recepty.

Niewskazane jest jednoczesne stosowanie ziela miłka wiosennego oraz leków moczopędnych (furosemid, hydrochlorotiazyd), przeciwarytmicznych (chinidyna), przeczyszczających oraz kortykosteroidów (predonizolon, beklometazon). Miłek wiosenny nasila działanie leków oraz zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia objawów niepożądanych.

Ziele miłka wiosennego może być stosowane wyłącznie pod opieką oraz zgodnie z zaleceniem lekarza. Miłek jest rośliną silnie trującą, która stosowana w niewłaściwy sposób prowadzi do zatrucia, nudności, wymiotów, paraliżu, skurczów, spowolnienia akcji serca, a nawet zatrzymania jego akcji.