Drapacz lekarski — na apetyt, niestrawność i wzdęcia

Występuje pod wieloma nazwami, takimi jak: bernardynek, turecki czubek czy oset błogosławiony. Ta ostatnia to dosłowne tłumaczenie nazwy łacińskiej, którą nadano ze względu na jego liczne właściwości prozdrowotne cenione już w starożytności.

Spis treści

Drapacz lekarski – wygląd, pochodzenie, morfologia

Drapacz lekarski (Cnicus benedictus L.) jest rośliną należącą do rodziny astrowatych (Asteraceae, syn. Compositae). Występuje pod wieloma nazwami, takimi jak: bernardynek, turecki czubek czy oset błogosławiony. Ta ostatnia to dosłowne tłumaczenie nazwy łacińskiej, którą nadano ze względu na jego liczne właściwości prozdrowotne, cenione już w starożytności.

Drapacz lekarski wyglądem przypomina oset. W swojej morfologii posiada łodygę o powierzchni zielonej, czerwono nabiegłej i podłużnie bruzdowanej. Pokryta jest ona odstającymi i lepkim włoskami. Roślina posiada dwa rodzaje liści w zależności od ich położenia. Liście przyziemne są podłużnie lancetowate, ogonkowe i osiągają długość do 30 centymetrów. Z kolei liście górne są jajowate, bezogonkowe i zdecydowanie mniejsze. Blaszki liściowe są na brzegach kolczasto ząbkowane, a każdy wycinek jest zakończony kolcem. Dodatkowo charakterystycznym jest to, że liście są obustronnie obficie owłosione, a po ich dolnej stronie widoczny jest silnie uwypuklony nerw główny. Kwiaty drapacza lekarskiego są żółte, zebrane w koszyczki do 2 centymetrów szerokości i do 3 centymetrów długości. Owoce są podłużne, jasnobrunatne, posiadające jasne szczeciny. 

Drapacz lekarski występuje głównie w krajach śródziemnomorskich oraz w Azji Mniejszej. Uprawiany jest także w Europie − w tym w Polsce − w celu pozyskiwania z niego surowca do celów leczniczych. Surowiec stanowią górne części pędów nadziemnych. Zbiera się je w czasie kwitnienia rośliny i suszy w suszarniach lub w warunkach naturalnych.

Drapacz lekarski – zastosowanie i wskazania

Ziele drapacza stosuje się w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego. Surowiec wskazany jest w leczeniu dyspepsji, czyli niestrawności. Stymuluje wydzielanie śliny, soków trawiennych i żółci. Zwiększa apetyt i poprawia perystaltykę jelit oraz działa wiatropędnie. Wykorzystywany jest również w terapii schorzeń skórnych na tle zaburzeń przemiany materii, takich jak trądzik, czyraczność lub stany zapalne skóry. Roślina zwiększa wydalanie moczu i reguluje przemianę materii. Działa dobroczynnie na błony śluzowe żołądka i jelit. Ziele polecane jest także osobom wycieńczonym chorobą i w okresie rekonwalescencji.

W medycynie ludowej wierzono, że drapacz lekarski czyści krew, uspokaja nerwy i wykazuje działanie moczopędne. W związku z tym leczono nim pacjentów z chorobami wątroby, trzustki i nerek. Wskazany był również w leczeniu raka, a także hipochondrii i histerii. W czasie epidemii dżumy ziele było używane jako lek przeciwko „morowemu powietrzu”. Zalecano go w przypadku malarii i odry. Stosowano go również u matek karmiących na zwiększenie laktacji oraz na regulację cykli miesięcznych.

Drapacz lekarski – działanie, właściwości, skład

W skład chemiczny ziela drapacza lekarskiego wchodzą laktony seskwiterpenowe typu germakranu jak knicyna (od 0,2% do 0,7%). Knicyna stanowi gorzki składnik drapacza. Wykazuje działanie cytostatyczne i bakteriostatyczne. W środowisku kwaśnym, takim jak sok żołądkowy, związek rozpada się do nieaktywnych produktów. Ziele zawiera również poliacetyleny, które warunkują przeciwbakteryjne właściwości surowca. Dodatkowo surowiec bogaty jest w flawonoidy, triterpeny, olejki eteryczne oraz związki mineralne, takie jak sole magnezu, potasu i wapnia. Składniki surowca zwiększają wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego i żółci. Substancje czynne regulują także wypróżnianie. Wykazują też właściwości moczopędne i pomagają w tworzeniu rozpuszczalnych w wodzie połączeń z toksycznymi metabolitami. Ułatwia to ich wydalanie wraz z moczem. Ziele drapacza ma również słabe właściwości przeciwwirusowe, między innymi przeciw wirusowi półpaśca.

Drapacz lekarski – stosowanie i dawkowanie

Maksymalne dawki dobowe ziela drapacza wynoszą od 4 gramów do 6 gramów surowca, z którego sporządza się napary lub odwary. Przetwory stosuje się odpowiednio w nieżytach przewodu pokarmowego 30 minut przed jedzeniem, a między posiłkami ze względu na działanie metaboliczne. Drapacz lekarski nie jest wskazany pacjentom z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy oraz z nadkwaśnością. Nie ma danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania drapacza w okresie ciąży i karmienia piersią. W związku z powyższym nie zaleca się przyjmowania w tym czasie zioła bez konsultacji z lekarzem. Zewnętrznie ziele drapacza stosuje się w postaci okładów na skórę w przypadku trądziku, wysypki alergicznej czy stanu zapalnego.

Drapacz lekarski – interakcje z lekami i ziołami

Nie są znane interakcje ziela drapacza z innymi ziołami. Nie zaleca się przyjmowania surowca z lekami zobojętniającymi, ponieważ drapacz stymuluje wydzielanie soków żołądkowych. W związku z tym może osłabić działanie preparatów, które ograniczają ich produkcję w żołądku.

Drapacz lekarski – skutki uboczne, przedawkowanie

Przyjmowanie większych dawek ziela drapacza może wywoływać działania niepożądane, takie jak biegunki, kolki, nudności i wymioty. Przedawkowanie drapacza może powodować także podrażnienie nerek. Możliwe są również reakcje alergiczne u osób uczulonych na rośliny z rodziny Asteraceae.

Leki zawierające drapacz lekarski

Działanie

  • moczopędne (diuretyczne) (zwiększa objętość wydalanego moczu)
  • przeciwwirusowe
  • przeciwzapalne
  • wspomaga trawienie tłuszczów, białek i cukrów
  • zwiększa łaknienie (apetyt)
  • reguluje przemianę materii

Postacie i formy

  • susz
  • napar
  • odwar
  • kapsułka
  • płyn doustny

Substancje aktywne

  • flawonoidy
  • olejki eteryczne
  • triterpeny
  • związki mineralne
  • poliacetyleny
  • laktony seskwiterpenowe

Surowiec

  • ziele
Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij