Prasugrel, Prasugrelum - Zastosowanie, działanie, opis

Prasugrel jest związkiem hamującym agregację płytek krwi. Lek podaje się łącznie z kwasem acetylosalicylinowym aby zapobiegać nagłym incydentom sercowo-naczyniowym u pacjentów po zawale mięśnia sercowego (bez uniesienia bądź z uniesieniem odcinka ST) lub z niestabilną dławicą piersiową.

Schemat dawkowania leku zależy od wskazania, wieku pacjentów oraz ich stanu klinicznego.

Presugrel może być podawany niezależnie od posiłku. Zwykle stosuje się wysoką dawkę nasycającą (jej podanie na czczo może przyśpieszyć początek działania klinicznego) po czym zmniejsza się zażywane ilości leku. Terapia prasugrelem powinna być prowadzona przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. Lek należy podawać łącznie z kwasem acetylosalicylowym.

Zwykle podawana dawka wysycająca to 60 mg, a stosowane dawki dobowe u osób dorosłych to 10 mg.

U seniorów powyżej 75 roku życia leczenie należy rozpocząć po dokładnej ocenie stanu pacjentów, gdyż w tej grupie wiekowej występuje zwiększona podatność na krwotoki. Zaleca się podawanie dawki podtrzymującej nie większej niż 5 mg.

Pacjenci o masie ciała niższej niż 60 kg również powinni przyjmować dawki podtrzymujące nie przekraczające 5 mg na dobę, przy podawaniu większych ilości leku obserwowano krwawienia.

Przeciwwskazaniem do podawania związku jest występowanie reakcji nadwrażliwości na lek oraz ciężka niewydolność wątroby czy krwawienia patologiczne. Prasugrelu nie należy podawać osobom które przybyły udar lub doznały epizodów niedokrwiennych.

Zastosowanie prasugrelu u pacjentów ze skłonnością do krwawień powinno być przeprowadzone po oszacowaniu korzyści z leczenia do ryzyka zdrowotnego w tej grupie osób. Ze względu na wyższe prawdopodobieństwo pojawienia się krwawień u pacjentów powyżej 75 roku życia, o masie ciała niższej niż 60 kilogramów, chorobą wrzodową czy stosujących leki, które mogą wpływać na proces krzepnięcia, a także osób po zabiegach chirurgicznych, należy zachować ostrożność w okresie leczenia prasugrelem.

Jeśli u pacjentów pojawi się krwawienie, można im podać płytki krwi, aby odwrócić działanie związku.

Osoby stosujące lek powinny być poinformowane, że w razie wystąpienia krwawień (na przykład w wyniku urazu), czas krzepnięcia może ulec wydłużeniu, należy także uczulić osoby przyjmujące prasugrel, aby zgłaszały do lekarzowi pojawianie się krwawień niecodziennych, łącznie z czasem ich trwania.

Związek może powodować obrzęk naczynioworuchowy. Zaleca się obserwowanie pacjentów pod kątem pojawienia się reakcji nadwrażliwości, zwłaszcza u osób uczulonych na pochodne tienopirydyny.

Podczas terapii związkiem donoszono o występowaniu zakrzepowej plamicy małopłytkowej, w razie pojawienia się jakichkolwiek objawów świadczących o chorobie (ból brzucha, gorączka, zaburzenia neurologiczne), należy natychmiast zgłosić się do lekarza w celu wdrożenia leczenia.

Pacjenci powinni poinformować lekarza o stosowaniu prasugrelu przed zabiegami chirurgicznymi. Jeśli działanie farmakologiczne związku nie jest pożądane, zaleca się przerwanie terapii na 7 dni przed planowanym zabiegiem. U osób z przeprowadzaną operacją pomostowania aortalno-wieńcowego, donoszono o zwiększonym ryzyku pojawienia się krwawień, w ciągu 7 dni od odstawienia leku. Postępowanie terapeutyczne przed zabiegiem należy być przeprowadzone po oszacowaniu korzyści do ryzyka zdrowotnego.

Zaleca się unikania spożywania nadmiernych ilości pożywienia posiadającego właściwości antykoagulacyjne bądź przeciwpłytkowe, takich jak czosnek, imbir czy borówki, gdyż może dojść do wzrostu ryzyka rozwoju krwawień.

Brakuje badań oceniających wpływ prasugrelu na zdolności psychomotoryczne, jednakże biorąc pod uwagę mechanizm farmakologiczny oraz profil działań niepożądanych nie należy się spodziewać szkodliwego wpływu związku na prowadzenie pojazdów czy obsługę maszyn mechanicznych.

Zażywanie dużych ilości preparatów z miłorzębu japońskiego czy szałwi czerwonej może prowadzić do zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia krwawień.

Eksperymenty na zwierzętach nie wykazały teratogennego działania związku, jednakże nie ma danych z badań klinicznych określających bezpieczeństwo stosowania u ludzi. Dotychczas opisano wyłącznie jeden przypadek podania substancji kobiecie ciężarnej i nie można na jego podstawie oszacować ryzyka zdrowotnego dla zarodka/płodu.

Dopuszcza się podanie prasugrelu w okresie ciąży, tylko jeśli nie ma bezpieczniejszej alternatywy, a korzyści z terapii dla przyszłej matki przewyższają potencjalne niebezpieczeństwo zdrowotne dla zarodka/płodu.

W badaniach wykryto prasugrel w mleku zwierzęcym. Nie ma danych określających czy związek przenika do mleka kobiecego. Ze względu na nieoszacowany wpływ terapii lekiem na zdrowie oseska, nie zaleca się podawania prasugrelu w okresie karmienia piersią.

W eksperymentach na zwierzętach, substancja nie powodowała upośledzenia płodności u samic oraz samców szczura.

Przyjmowanie zbyt wysokich dawek związku wydłuża czas krwawienia i może przyczyniać się do powstawania krwawień.

Prasugrel jest pochodną tienopiryn o aktywności przeciwagregacyjnej.

Mechanizm działania polega na hamowaniu jednego ze szlaku aktywacji płytek krwi, które uczestniczą w procesie krzepnięcia. Na powierzchni tych struktur znajdują się receptory purynoergiczne (P2Y1 oraz P2Y12), które są aktywowane między innymi przez ADP. Następstwem tego procesu jest zmiana kształtu płytki, wzrost stężenia jonów wapniowych w jej wnętrzu oraz ekspresję receptorów GPIIb/IIIa, które wiążą fibrynogen. 

Metabolit prasugrelu wiąże się trwale z receptorem  P2Y12, w wyniku czego jeden z mechanizmów aktywacji płytek zostaje zahamowanych, co prowadzi do przerwania kaskady procesów krzepnięcia. Redukcja czynności trombocytów prowadzi do zmniejszenia śmiertelności na skutek nagłych incydentów sercowo-naczyniowych spowodowanych powikłaniami zakrzepowymi u pacjentów obciążonych zmianami miażdzycowymi.

Biodostępność prasugrelu jest wyższa niż 79%. Pokarm nie zmienia całkowitego stężenia aktywnego metabolitu w osoczu. Stężenie maksymalne obserwowane jest po 30 minutach od podania związku, w przypadku zażywania substancji z posiłkiem czas ten może ulec wydłużeniu.

Aktywny metabolit jest związany w osoczu w połączeniach z albuminami w 98%.

Prasugrel jest prolekiem i po podaniu doustnym szybko ulega transformacji  w jelitach do tiolaktonu i dalszym przemianom do aktywnego metabolitu, przy działaniu izoform CYP3A4 i CYP2B6 oraz w małym stopniu przy udziale CYP2C19 i CYP2C9. Następnie aktywny związek jest rozkładany do nieczynnych farmakologicznie substancji w procesach sprzęgania z cysteiną oraz metylacji.

U pacjentów powyżej 75 roku życia istnieje większe ryzyko występowania krwawień, zaleca się stosowanie niższych dawek podtrzymujących prasugrelu.

U osób o chińskiej, japońskiej czy koreańskiej narażenie na aktywny metabolit było około 20% w porównaniu do populacji kaukaskiej, należy zachować ostrożność gdyż u pacjentów tych mogą częściej pojawić się krwawienia.

Pacjenci, którzy ważą poniżej 60 kilogramów są bardziej narażeni na wystąpienie działań niepożądanych prasugrelu, ze względu na wyższe stężenia aktywnego metabolitu związku.

Prasugrel w postaci nieaktywnych metabolitów jest wydalany w większym stopniu na drodze nerkowej, a 27% wraz z kałem. Okres półtrwania aktywnego metabolity wynosi zwykle około 7 godzin.