Amlodypina, Amlodipinum - Zastosowanie, działanie, opis

Amlodypina jest wykorzystywana w celu rozkurczenia naczyń krwionośnych (ułatwia to pracę serca oraz obniża ciśnienie tętnicze) w niektórych schorzeniach układu sercowo-naczyniowego. Została zarejestrowana w terapii takich chorób jak:

• przewlekła stabilna dławica piersiowa oraz jej postać naczynioskurczowa;
• nadciśnienie tętnicze.

Ponadto jest również stosowana poza wskazaniami rejestracyjnymi w przypadku występowania objawu Raynauda związanego z występowaniem twardziny układowej. 

Amlodypina wchodzi w skład wielu preparatów złożonych, biorących udział w leczeniu znacznej części chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Amlodypina jest antagonistą kanałów wapniowych, wykorzystywanym w terapii schorzeń układu sercowo-naczyniowego. 

Amlodypina jest stosowana doustnie, o stałej porze. Lek można przyjmować niezależnie od posiłku.

Dawkowanie substancji leczniczej jest zależne od występującej jednostki chorobowej, schorzeń współistniejących, wieku oraz masy ciała pacjenta.

W leczeniu nadciśnienia tętniczego, początkowa dawka dobowa amlodypiny wynosi 5 mg. Jeśli wystąpi konieczność dawkę leku można zwiększyć do dawki maksymalnej, czyli 10 mg amlodypiny na dobę. 

Amlodypina występuje w wielu preparatach łączonych, w skład których wchodzą również leki diuretyczne, inhibitory konwertazy angiotensynowej, β-blokery, leki α-adrenolityczne. Podczas terapii dławicy piersiowej amlodypina może być stosowana właśnie w takich połączeniach lub występować w monoterapii.

Należy zachować ostrożność przy zwiększaniu dawki amlodypiny w przypadku:

• osób w podeszłym wieku;
• pacjentów cierpiących na zaburzenia czynności wątroby.

Zalecana dawka dobowa amlodypiny przeznaczonej dla dzieci od sześciu lat wynosi 2.5 mg. Po upływie miesiąca dawkę można zwiększyć do 5 mg, w przypadku gdy nie nastąpiła wcześniejsza poprawa. 

Amlodypiny nie należy stosować w przypadku występowania nadwrażliwości na tę substancję czynną. Ponadto istnieją inne ograniczenia niepozwalające na wykorzystanie amlodypiny w terapii. Należy do nich:

• znaczne niedociśnienie tętnicze;
• utrudniony odpływ krwi z lewej komory (stenoza aortalna);
• niestabilna niewydolność serca po przebytym zawale mięśnia sercowego;
• wstrząs (również wstrząs kardiogenny).

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania amlodypiny u osób w wieku podeszłym oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. W obu przypadkach może dojść do zwiększenia stężenia amlodypiny w osoczu i wystąpienia działań niepożądanych.

Stosowanie amlodypiny podczas niewydolność serca powinno zostać przeprowadzone z zachowaniem należytej ostrożności. Istnieje ryzyko pojawienia się obrzęku płuc u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością serca. Ponadto stosowanie amlodypiny u osób z zastoinową niewydolnością serca może prowadzić do wzrostu częstości zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Bezpieczeństwo stosowania amlodypiny w przełomie nadciśnieniowym nie zostało wystarczająco zbadane.

Ryzyko wystąpienia nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Felodypina (Felodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Isradypina (Isradypine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lacydypina (Lacidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lerkanidypina (Lercanidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nimodypina (Nimodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nitrendypina (Nitrendipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Werapamil (Verapamil)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy

Ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lakozamid (Lacosamide)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe

Zmniejszenie siły działania amlodypiny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dabrafenib (Dabrafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Enzalutamid (Enzalutamide)	inne leki przeciwnowotworowe
Iksekizumab (Ixekizumab)	przeciwciała monoklonalne - immunosupresyjne
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Lezynurad (Lesinurad)	substancje zwiększające wydalanie kwasu moczowego - substancje urykozuryczne
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Piroksykam (Piroxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Sekukinumab (Secukinumab)	inhibitory interleukiny
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Zwiększenie siły działania amlodypiny, ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metokarbamol (Methocarbamol)	inne substancje stosowane w zaburzeniach układu mięśniowo-szkieletowego

Nasilenie działania mirabegronu, ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Mirabegron (Mirabegron)	agoniści receptorów beta-3 adrenergicznych

Nasilenie działania hipotensyjnego amlodypiny, w tym wystąpienia hipotonii ortostatycznej.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Zaleplon (Zaleplon)	niebenzodiazepinowe leki nasenne
Zolpidem (Zolpidem)	niebenzodiazepinowe leki nasenne

Zwiększenie siły działania takrolimusu, ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Takrolimus (Tacrolimus)	inhibitory kalcyneuryny

Wzrost ryzyka wystąpienia działań niepożądanych związanych ze stosowaniem nityzynonu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nityzynon (Nitisinone)	substancje stosowane w rzadkich chorobach metabolicznych

Ryzyko wystąpienia nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alfuzosyna (Alfuzosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Doksazosyna (Doxazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Guanfacyna (Guanfacine)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy
Tamsulozyna (Tamsulosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Terazosyna (Terazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Możliwość wystąpienia znacznych spadków ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Awanafil (Avanafil)	inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Bencyklan (Bencyclane)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Moksonidyna (Moxonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Nicergolina (Nicergoline)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Olanzapina (Olanzapine)	neuroleptyki atypowe
Ropinirol (Ropinirole)	agoniści receptorów dopaminowych
Rysperydon (Risperidone)	neuroleptyki atypowe
Sildenafil (Sildenafil)	inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Tiapryd (Tiapride)	neuroleptyki atypowe
Trimetazydyna (Trimetazidine)	inne substancje stosowane w chorobach układu krążenia
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Ryzyko wystąpienia nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego lub spowolnienia pracy serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Pindolol (Pindolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Możliwy wzrost stężenia amlodypiny w osoczu, nasilenie działań niepożądanych i ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Azytromycyna (Azithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Erytromycyna (Erythromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Klarytromycyna (Clarithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Kobicystat (Cobicistat)	inhibitory proteazy HIV
Worykonazol (Voriconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu

Nadmierny spadek akcji serca. Ryzyko bradykardii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Brygatynib (Brigatinib)	inhibitory kinazy białkowej

Ryzyko wzrostu stężenia cyklosporyny w osoczu, nasilenie działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine)	inhibitory kalcyneuryny

Możliwość wystąpienia nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Atazanawir (Atazanavir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Dazabuwir (Dasabuvir)	przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy
Indynawir (Indinavir)	inhibitory proteazy HIV
Rytonawir (Ritonavir)	inhibitory proteazy HIV
Sakwinawir (Saquinavir)	przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy

Ryzyko wystąpienia zaburzeń pracy serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksorubicyna (Doxorubicin)	antybiotyki cytostatyczne
Dronedaron (Dronedarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Galantamina (Galantamine)	inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy

Wzrost ciśnienia tętniczego spowodowany zastosowaniem pseudoefedryny i efedryny może osłabić ostateczny efekt terapii z wykorzystaniem amlodypiny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych

Nasilenie działania fenytoiny i karbamazepiny spowodowane wzrostem ich stężenia w osoczu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe

Nasilenie działań niepożądanych lomitapidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lomitapid (Lomitapide)	inne substancje zmniejszające stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi o zróżnicowanym mechanizmie działania

Ryzyko wystąpienia nagłego zwiększenia ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Orlistat (Orlistat)	inhibitory lipazy

Nasilenie działania tynidazolu, ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tynidazol (Tinidazole)	przeciwbakteryjne pochodne imidazolu

Ryzyko zaburzeń rytmu serca, kołatania serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cilostazol (Cilostazol)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Zmniejszenie siły działania doustnych leków przeciwzakrzepowych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klopidogrel (Clopidogrel)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Wzrost stężenia simwastatyny w organizmie. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Simwastatyna (Simvastatin)	statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA

Amlodypina może być przyjmowana razem z pokarmem. Pożywienie nie ma wpływu na wchłanianie leku z przewodu pokarmowego.

Sok grejpfrutowy może powodować nasilenie działania amlodypiny, poprzez zmniejszenie jej metabolizmu w wątrobie oraz wzrostu stężenia leku w osoczu. 
Efektem tej interakcji może być nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego. 

Amlodypina wywiera niewielki wpływ na zdolność obsługi maszyn i prowadzenia pojazdów. Problemy mogą występować głównie na początku terapii i są spowodowane przez bóle i zawroty głowy, nadmierne zmęczenie lub nudności.

Preparaty zawierające wyciągi z dziurawca mogą zmniejszać stężenie amlodypiny w osoczu.

Stosowanie amlodypiny w ciąży nie jest zalecane. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję przy stosowaniu większych dawek. 
Wykorzystanie amlodypiny w terapii nadciśnienia u kobiety ciężarnej jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych klinicznie przypadkach pod nadzorem lekarskim. 

Amlodypina może przenikać do mleka, jej stosowanie podczas karmienia piersią nie jest zalecane. Stężenia amlodypiny odnotowane w mleku były nieznaczne lub wręcz niewykrywalne. Jednak ze względu na długi okres półtrwania leku oraz istnieje bezpieczniejszych alternatyw, leczenie amlodypiną kobiety karmiącej jest niezalecane. 

Badania na zwierzętach potwierdziły toksyczny wpływ amlodypiny na płodność. Badania wykazały zmniejszoną przeżywalność potomstwa samic szczurów, u których zastosowana amlodypinę.
Ponadto, u niektórych pacjentów leczonych z wykorzystaniem antagonistów kanałów wapniowych, odnotowano zaburzenia biochemiczne w główkach plemników. 

Podczas przedawkowania amlodypiny może wystąpić nadmierne rozszerzenie naczyń krwionośnych. W efekcie istnieje ryzyko wystąpienia tachykardii. 
Ostatecznie przyjęcie zbyt dużej dawki leku stwarza ryzyko znacznego spadku ciśnienia tętniczego oraz wystąpienia wstrząsu zakończonego zgonem. 

Mechanizm hipotensyjnego działania amlodypiny polega na zablokowaniu kanałów wapniowych, znajdujących się w błonach komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych oraz komórek mięśnia sercowego.
Skurcz mięśnia jest ściśle zależny od stężenia jonów wapniowych znajdujących się w cytozolu. Amlodypina powoduje ograniczenie transportu jonów wapnia przez błonę komórkową, co prowadzi do zmniejszenia ilości miejsc wiązania miozyny – białka biorącego udział w procesie kurczenia mięśnia. W efekcie dochodzi do rozkurczu mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Bezpośrednim efektem rozkurczu mięśni gładkich naczyń jest działanie hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze). Rozszerzenie naczyń skutkuje zmniejszeniem całkowitego oporu obwodowego (różnica między ciśnieniem panującym w aorcie, a ciśnieniem w prawym przedsionku), który jest pokonywany przez mięsień sercowy przy każdym skurczu.

Mechanizm działania, dzięki któremu lek jest stosowany w leczeniu dławicy piersiowej nie został do końca wyjaśniony. Prawdopodobnie amlodypina wywiera wpływ na naczynia wieńcowe, dzięki czemu dochodzi do poprawy zaopatrzenia serca w tlen i zmniejszenie jego obciążenia. Ponadto amlodypina powoduje również rozkurcz małych tętnic przedwłosowatych co powoduje zmniejszenie całkowitego oporu obwodowego i spadek zapotrzebowania serca na tlen i energię.

Amlodypina jest wchłaniana z przewodu pokarmowego w dobrym stopniu, chociaż jest to proces powolny. Pokarm nie ma wpływu na wchłanianie leku. Całkowita biodostępność po podaniu doustnym wynosi od 64% do 90%. Stan stacjonarny zostaje wytworzony po około 6 dniach stosowania.

Amlodypina występuje w połączeniach z białkami osocza na poziomie około 98%. 

Amlodypina ulega metabolizmowi w wątrobie, efektem jest powstanie nieaktywnych farmakologicznie metabolitów. Okres półtrwania leku wynosi od 35 do 50 godzin.

Amlodypina jest wydalana z moczem. Jedynie 10% dawki zostaje wyeliminowane w postaci niezmienionej, natomiast 60% to nieaktywne farmakologicznie metabolity.