Klopidogrel, Clopidogrelum - Zastosowanie, działanie, opis

Klopidogrel znajduje zastosowanie w następujących schorzeniach: w zawale mięśnia sercowego, udarze niedokrwiennym, chorobie tętnic obwodowych,  a także ostrym zespole wieńcowym bez uniesienia odcinka ST lub z uniesieniem odcinka ST - w obu przypadkach w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym. Jest również wskazany u osób z migotaniem przedsionków, jako profilaktyka powikłań zakrzepowych i powikłań zakrzepowo-zatorowych, takich jak udar.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej. Zwyczajowa dawka dobowa wynosi 75mg, jednak może być modyfikowana. W niektórych schorzeniach podaje się jednorazową dawkę wysycającą 300mg, następnie kontynuuje się leczenie w dawce 75 mg/dobę.  

Klopidogrel jest przeciwwskazany u osób nadwrażliwych na substancję czynną, z ciężkimi chorobami wątroby oraz z czynnym krwawieniem, np. w przypadku choroby wrzodowej. 

Stosując klopidogrel, należy zachować ostrożność w wielu przypadkach. Szczególna ostrożność w podaży leku jest wymagana u pacjentów z krwawieniami i zaburzeniami hematologicznymi, a także stosujących inne leki przeciwzakrzepowe, NLPZ, SSRI oraz inhibitory glikoprotein IIb/IIIa, np. abcyksymab. Klopidogrel powinien być odstawiony 7 dni przed zaplanowaną operacją, by zapobiec krwotokom i krwawieniom. Nie zaleca się stosowania klopidogrelu przez pierwszy tydzień po przebyciu udaru niedokrwiennego, za względu na brak dostatecznych danych odnośnie bezpieczeństwa stosowania. Należy zachować ostrożność u pacjentów z nadwrażliwością na tienopirydyny, gdyż mogą wystąpić krzyżowe reakcje alergiczne, zarówno skórne, np. wysypka, jak i hematologiczne, np. trombocytopenia lub neutropenia. Ze względu na brak dostatecznych danych, należy zachować ostrożność u osób z zaburzeniami wątroby i/lub nerek. 

Klopidogrel jest przeciwwskazany do podawania łącznie z innymi substancjami o podobnym działaniu, np. acenokumarol - ze względu na ryzyko wydłużenia czasu krwawienia oraz wystąpienia krwotoków.

Podczas terapii klopidogrelem należy unikać soku grejpfrutowego oraz samych owoców grejpfruta, ze względu na osłabienie skuteczności substancji leczniczej. 

Klopidogrel nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn w ruchu. 

Nie należy stosować klopidogrelu łącznie z żeń-szeniem oraz z miłorzębem japońskim, ze względu na nasilenie działania przeciwzakrzepowego.

Badania na zwierzętach nie wykazały negatywnego wpływu na rozwój płodu, jednak ze względu na brak takich badań wykonanych u ludzi, nie zaleca się stosowania klopidogrelu w trakcie ciąży. 

Klopidogrel przenika do mleka u zwierząt, u ludzi takich badań nie wykonano. Z tego względu nie należy stosować klopidogrelu w okresie karmienia piersią. 

Klopidogrel nie wpływa na płodność u zwierząt, u ludzi nie wykonano takich badań.

Przedawkowanie klopidogrelu może spowodować krwawienia związane z wydłużeniem czasu krzepnięcia krwi.

Klopidogrel jest prolekiem, co oznacza, iż by zadziałać, musi zostać przekształcony w organizmie w substancję o działaniu farmakologicznym. Jego aktywny metabolit tiolowy powstaje przy udziale enzymu CYP450 i poprzez hamowanie wiązania difosforanu adenozyny z jego receptorem płytkowym P2Y12 oraz hamowanie aktywacji kompleksu glikoprotein GPIIb/IIIa  powoduje zahamowanie agregacji płytek krwi. Działanie metabolitu tiolowego jest nieodwracalne - płytki krwi poddane jego działaniu mają zahamowaną agregację przez całe życie, tj. 7-10 dni.

Po podaniu doustnym, klopidogrel jest szybko wchłaniany. Maksymalne stężenie występuje po ok. 45 minutach od zażycia leku. 

Klopidogrel oraz jego główny metabolit wiążą się z białkami osocza w odpowiednio 98% i 94%. 

Klopidogrel jest metabolizowany głównie w wątrobie, poprzez dwa szlaki metaboliczne: w pierwszym jest jest hydrolizowany do nieaktywnego kwasu karboksylowego, a w drugim biorą udział izoenzymy CYP450. 

Klopidogrel jest w około 50% wydalany z moczem, a w około 46% z kałem. Po podaniu pojedynczej dawki klopidogrelu okres jego półtrwania wynosi ok. 6 godzin, natomiast okres półtrwania głównego metabolitu wynosi około 8 godzin, zarówno po pojedynczym, jak i wielokrotnym podaniu dawki.